Xərçəng Yaralarının Əsas Səbəbləri
Xərçəng yaralarının dəqiq səbəbi bilinmir, lakin bəzi faktorlar yaraların yaranma riskini artıra bilər:
Stress və yorğunluq
Düzgün olmayan diş baxımı
Diş fırçasının zədələməsi və ya kəskin diş ucları.
Vitamin və mineral çatışmazlığı
B12 vitamini, fol turşusu və ya dəmir çatışmazlığı.
Hormonal dəyişikliklər
Xüsusilə menstruasiya dövründə yaranan hormonal dəyişikliklər.
Qida həssaslıqları
Çox ədviyyatlı, turşulu və ya allergik reaksiyaya səbəb olan qidalar.
Zədələr
Yemək yeyərkən dodaq və ya yanaqların dişlənməsi.
İmmunitet sistemi ilə əlaqəli xəstəliklər
Behçet xəstəliyi, Crohn xəstəliyi və ya xərçəng kimi.
Dərmanlar
Bəzi dərmanlar (məsələn, qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar) yaralara səbəb ola bilər.
Xərçəng Yaralarının Simptomları
Ağrılı yaralar
Ağ və ya sarımsı yaralar, ətrafında qırmızı halo olur.
Yemək yeyərkən və ya danışarkən narahatlıq
Xüsusilə turşulu və ya duzlu qidalar narahatlıq yarada bilər.
Şişkinlik və qıcıqlanma
Ağız içində yanma hissi
Ağız Yaralarının Müalicəsi
Evdə Tətbiq Oluna Bilən Yöntəmlər
Duzlu su ilə qarqara
Bir stəkan isti suya yarım çay qaşığı duz əlavə edin və ağızı yaxalayın. Bu, yaranın təmiz qalmasına və sağalmağa kömək edir.
Soda pastası
Bir neçə damcı su ilə bir az soda qarışdırıb yaraya tətbiq edin. Bu, iltihabı azaldır.
Bal və ya hindistan cevizi yağı
Yaraya bal və ya hindistan cevizi yağı tətbiq etmək həm iltihabı azaldır, həm də yaranın qurumasının qarşısını alır.
Soyuq kompres
Ağrını azaltmaq üçün yara üzərinə soyuq kompres tətbiq edin.
Alkoqolsuz ağız yaxalayıcılar
Tərkibində alkoqol olmayan ağız yaxalayıcılar istifadə edərək ağız gigiyenasını qoruyun.
Dərman Müalicəsi
Topikal kortikosteroid kremlər
Həkim məsləhəti ilə yara üzərinə kortikosteroid tərkibli məlhəmlər tətbiq edilə bilər (məsələn, triamcinolone).
Ağrıkəsici gellər
Lidokain tərkibli ağız gelləri yaraların ağrısını azaltmaq üçün istifadə edilir.
Vitamin və mineral dəstəyi
Dəmir, B12 vitamini və ya fol turşusu çatışmazlığı varsa, həkim tərəfindən təyin edilən vitaminlər qəbul edilə bilər.
Antibakterial qarqaralar
Xüsusilə infeksiyalı yaralarda antibakterial ağız yuyucuları (məsələn, xlorheksidin) istifadə edilir.
İmmuniteti gücləndirən dərmanlar
Xroniki yaralar üçün immun sistemini gücləndirən dərmanlar təyin edilə bilər.
Təbii Müalicə Yöntəmləri
Aloe vera
Təzə aloe vera gelini yaranın üzərinə tətbiq edin. Bu, iltihabı azaldır və sağalmanı sürətləndirir.
Karanfil yağı
Bir neçə damcı karanfil yağını pambığa damcıladıb yaraya tətbiq edin. Bu, ağrını yüngülləşdirir.
Çay ağacı yağı
Bir neçə damcı çay ağacı yağını su ilə qarışdıraraq qarqara etmək yaranın infeksiyadan qorunmasına kömək edir.
Ağız Yaralarının Qarşısını Almaq Üçün Tövsiyələr
Sağlam və balanslı qidalanma
Vitamin və mineral çatışmazlığını aradan qaldırmaq üçün tərəvəz, meyvə və tam taxıllarla zəngin bir pəhriz seçin.
Ağız gigiyenasını qoruyun
Dişləri gündə iki dəfə fırçalayın və diş ipindən istifadə edin. Yumşaq diş fırçası seçin.
Stressi idarə edin
Yoga, meditasiya və ya digər stress idarəetmə üsulları tətbiq edin.
Qıcıqlandırıcı qidalardan uzaq durun
Çox turşulu, duzlu və ədviyyatlı qidalardan çəkinin.
Siqaret və alkoqoldan uzaq durun
Ağız yaralarının yaranma riskini azaltmaq üçün siqareti və alkoqolu tərgidin.
Həkimə Nə Zaman Müraciət Etmək Lazımdır?
Yaralar 2 həftədən çox davam edərsə.
Şiddətli ağrı varsa və ya yemək yeyib-danışmaqda çətinlik yaranırsa.
Yaraların sayı çoxdursa və ya tez-tez təkrarlanırsa.
Yara ətrafında şişkinlik və ya irinli axıntı varsa.
Ağızda hər hansı digər anormal dəyişiklik hiss edilirsə.
Xərçəng yaraları adətən ciddi bir problem yaratmır, lakin təkrarlanan və ya uzun müddət davam edən hallarda ciddi xəstəliklərin (məsələn, Behçet xəstəliyi və ya ağız xərçəngi) əlaməti ola biləcəyi üçün diqqətli olmaq lazımdır. Hər hansı şübhə olduqda həkimə müraciət etmək vacibdir.
