Ağciyər Xərçənginin Növləri
Ağciyər xərçəngi əsasən iki əsas tipə ayrılır:
Kiçik hüceyrəli ağciyər xərçəngi (KHA): Çox aggressiv və sürətlə yayılan bir növdür. Əsasən siqaret çəkənlərdə görülür və təxminən bütün ağciyər xərçəngi hallarının 10-15%-ni təşkil edir.
Kiçik olmayan hüceyrəli ağciyər xərçəngi (KOHAX): Ağciyər xərçəngi hallarının təxminən 85%-ni təşkil edir. Üç alt növə ayrılır: adenokarsinoma, skuamöz hüceyrə karsinoması və böyük hüceyrəli karsinoma.
Simptomlar
Ağciyər xərçənginin simptomları xərçəngin yeri və yayılma dərəcəsinə görə dəyişir, lakin ən çox rast gəlinən simptomlar:
Davamlı öskürək, xüsusilə də qanaxmalı öskürək
Nəfəs darlığı
Səs qısıqlığı
Göğüs ağrısı
Sıx səbəbsiz çəki itirilməsi
Təkrarlayan bronxit və pnevmoniya kimi infeksiyalar
Yorğunluq və halsızlıq
Səbəblər və Risk Faktorları
Siqaret Çəkmək: Ən mühüm risk faktoru. Siqaret tüstüsü bir çox karsinojen maddə içərir.
Passiv Siqaret Tüstüsünə Məruz Qalma: Siqaret çəkməyənlər də siqaret tüstüsünə məruz qaldıqda risk altına girirlər.
Məişət Kimyəvi Maddələrə Məruz Qalma: Asbest, radon, arsenik və digər maddələr.
Genetik Faktorlar: Ailə tarixində ağciyər xərçəngi olanlar daha yüksək risk altındadır.
Hava Çirkliliyi: Bəzi tədqiqatlar hava çirkliliyinin ağciyər xərçəngi riskini artıra biləcəyini göstərir.
Diaqnoz və Müalicə
Ağciyər xərçənginin diaqnozu adətən göğüs röntgeni, KT (kompyuter tomoqrafiyası), biopsiya və digər laboratoriya testləri ilə qoyulur. Müalicə yanaşmaları arasında cərrahiyyə, radioterapiya, kimyəvi terapiya və bəzən hədəflənmiş terapiya və immunoterapiya daxildir. Müalicə seçimləri xəstəliyin mərhələsinə, xəstənin ümumi sağlamlığına və digər amillərə əsaslanır.
Ağciyər xərçənginin erkən aşkarlanması və müalicəsi, sağ qalma nisbətlərini yaxşılaşdırmaq üçün mühüm ola bilər. Düzenli sağlamlıq yoxlamaları və risk faktorlarına diqqət yetirmək vacibdir.
