Ağız Quruluğunun Səbəbləri
Ağız quruluğu müxtəlif səbəblərdən yaranır:
1. Dərmanlar
Bəzi dərmanların yan təsiri olaraq tüpürcək istehsalı azalır:
Antihistaminiklər (allergiya müalicəsi üçün).
Antidepressantlar və anksiolitiklər.
Diuretiklər (sidikqovucu dərmanlar).
Ağrıkəsicilər və antihipertenzivlər.
2. Sağlamlıq problemləri
Şəkərli diabet: Yüksək qan şəkəri ağız quruluğuna səbəb ola bilər.
Sjogren sindromu: Tüpürcək və gözyaşı vəzlərinin fəaliyyətini azaldan autoimmün xəstəlik.
Revmatoid artrit: İltihab tüpürcək vəzilərini təsir edə bilər.
Parkinson və ya Alzheimer xəstəliyi: Sinir sisteminin pozulması tüpürcək istehsalını azalda bilər.
3. Radiasiya və kimyaterapiya
Baş və boyun nahiyəsinə tətbiq olunan radiasiya terapiyası tüpürcək vəzilərini zədələyə bilər.
Kimyaterapiya tüpürcək istehsalını müvəqqəti azalda bilər.
4. Hormonal dəyişikliklər
Menopauza zamanı hormonal balanssızlıqlar ağız quruluğuna səbəb ola bilər.
5. Yaşlanma
Yaşlandıqca tüpürcək istehsalı azala bilər.
6. Su çatışmazlığı (dehidrasiya)
Yetərincə su içməmək, çoxlu tərləmə, qusma və ya ishal dehidrasiya ilə nəticələnə bilər.
7. Həyat tərzi
Siqaret və spirtli içkilər: Tüpürcək istehsalını azaldır.
Kafein: Çoxlu çay və ya qəhvə istehlakı ağız quruluğunu artırır.
8. Sinir zədələnməsi
Baş və ya boyun nahiyəsində sinir zədələnməsi tüpürcək vəzilərinin fəaliyyətinə təsir göstərə bilər.
Ağız Quruluğunun Simptomları
Daimi quruluq hissi: Ağızın və boğazın quruması.
Udma çətinliyi: Tüpürcək çatışmazlığı udmağı çətinləşdirir.
Dad hissində dəyişiklik: Dad alma zəifləyə bilər.
Diş problemləri: Tüpürcəyin qoruyucu funksiyası azaldıqda diş çürükləri və diş əti xəstəlikləri riski artır.
Quru və çatlamış dodaqlar.
Ağızda yapışqanlıq hissi.
Daimi susuzluq.
Ağız Quruluğunun Müalicəsi və Nə Yaxşıdır?
1. Təbii üsullar
Bol su içmək: Gün ərzində kifayət qədər su içmək tüpürcək istehsalını dəstəkləyir.
Şəkərsiz saqqız və ya konfet: Tüpürcək istehsalını stimullaşdırır.
Duzlu su ilə qarqara: Ağız qişasını nəm saxlayır.
2. Dərman və məhsullar
Süni tüpürcək məhsulları: Ağız quruluğunun qarşısını almaq üçün gellər, sprey və ya ağız yaxalayıcılar.
Tüpürcək stimulyatorları: Pilokarpin kimi dərmanlar.
Fluorid diş pastası: Dişlərin qorunmasını təmin edir.
3. Həyat tərzi dəyişiklikləri
Spirt və siqaretdən uzaq durmaq.
Kafein istehlakını azaltmaq.
Nəmli mühit yaratmaq: Evdə nəmləndirici cihazlardan istifadə edin.
4. Sağlam qidalanma
Su ilə zəngin qidalar: Xiyar, qarpız, portağal.
Tərkibində çoxlu C vitamini olan qidalar: Limon, nar, giləmeyvələr.
Tərkibində az duz olan qidalar: Duz susuzluğu artırır, bu da quruluğu daha da artırır.
5. Dehidrasiya ilə mübarizə
İdmandan sonra su içmək: Tərləmə zamanı itirilən mayenin yerini doldurun.
Qəhvə və spirtli içkiləri məhdudlaşdırmaq.
Həkimə Müraciət Etmək Nə Zaman Vacibdir?
Aşağıdakı hallarda mütləq həkimə müraciət edin:
Ağız quruluğu uzun müddət davam edirsə.
Diş problemləri və ya infeksiyalar yaranırsa.
Dad və ya udma problemləri artarsa.
Daimi susuzluq hissi varsa və digər simptomlarla müşahidə edilirsə (şəkərli diabet əlaməti ola bilər).
Nəticə
Ağız quruluğu çox vaxt müvəqqəti bir vəziyyətdir, lakin bəzi hallarda ciddi sağlamlıq problemlərinə işarə edə bilər. Simptomları idarə etmək üçün bol su içmək, qıcıqlandırıcı faktorları aradan qaldırmaq və lazım olduqda həkimə müraciət etmək vacibdir. Vaxtında müalicə həm ağız sağlamlığını qoruyar, həm də həyat keyfiyyətini artırar.
