🔹 Zolaq xəstəliyi nədir?
Suçiçəyi keçirmiş hər kəs bu virusa yoluxub. Lakin virus bədəndə sönük (latent) vəziyyətdə qalır.
İmmunitet zəifləyəndə (stress, yaş, xəstəlik, dərmanlar və s. səbəblə) bu virus sinir toxumasında yenidən aktivləşir, dəridə zolaq şəklində, ağrılı qabarcıqlar əmələ gətirir.
🔸 Əlamətləri:
ƏlamətTəsviri
🔥 Ağrı və yanmaXəstəlik başlamazdan 2-3 gün əvvəl baş verir; çox zaman ilk əlamətdir
🌡 Qızdırma, zəiflikBaşlanğıc mərhələdə ola bilər
🌪 Qaşınma, göynəməDəridə hissiyyat azalması və ya artması ilə yanaşı
🟠 Dəridə qırmızı zolaqlar və qabarcıqlarAdətən bir tərəfli olur – sinə, kürək, bel, üz və ya göz ətrafında
⚡ Sinir boyunca kəskin ağrıZamanla artan və davam edən nevroloji ağrılar (postherpetik nevralgiya) ola bilər
🔹 Zolaq xəstəliyi hansı nahiyələrdə yaranır?
Ən çox sinə və belin bir tərəfində
Bəzən üz sinirlərində – göz, qulaq və ağızda tutma ola bilər
Nadiren ayaq və qollarda
✅ Xəstəlik bədənin yalnız bir tərəfində və sinir xətti boyunca zolaq şəklində olur (buna görə adı “zolaq”dır).
🔸 Kimlərdə daha çox rast gəlinir?
50 yaşdan yuxarı şəxslər
İmmunitet zəifliyi olanlar: şəkərli diabet, xərçəng xəstələri, immunosupressiv dərmanlar istifadə edənlər
Stressli həyat tərzi, yuxusuzluq, xroniki xəstəliklər
🔹 Müalicə:
✅ 1. Antiviral dərmanlar
Valasiklovir, Asiklovir və ya Famviklovir – ilk 72 saatda başlanmalıdır.
Virusun yayılmasını və komplikasiyaları azaldır.
✅ 2. Ağrıkəsicilər
Sadə analgetiklər (parasetamol, ibuprofen)
Ağır hallarda nevropatik ağrı üçün: gabapentin, pregabalin, amitriptilin
✅ 3. Qabarcıqlar üçün dəri baxımı
Təmiz və quru saxlanmalı
İkincil infeksiyanın qarşısı alınmalıdır
🔸 Ağırlaşmalar:
Fəsadİzah
Postherpetik nevralgiyaZolaqlar keçdikdən sonra belə davam edən ağrı (xüsusilə yaşlılarda)
Göz zosteriGöz sinirlərini tutarsa, korluğa qədər gedə bilər
Qulaq zosteri (Ramsay Hunt sindromu)Üz siniri tutulursa – üz iflici, qulaqda ağrı və eşitmə itməsi
İkincili bakterial infeksiyaQabarcıqlar yoluxarsa irin, qızartı və çapıqlar qala bilər
🔹 Qarşısının alınması (profilaktika):
Zoster peyvəndi (Shingrix):
50 yaşdan yuxarı şəxslərə və ya immun zəifliyi olanlara tövsiyə olunur
Zosterin yaranma və ağırlaşma riskini azaldır
🧠 Yadda saxla:
✅ Zolaq yoluxucudur, amma yalnız suçiçəyi keçirməmiş və ya peyvənd olunmamış insanlara keçə bilər (onlarda suçiçəyi kimi çıxar).
✅ Xəstəlik aktiv mərhələdədirsə – qabarcıqlar sağalana qədər yaxın təmasdan qaçınmaq lazımdır.
📌 Nəticə:
Zolaq xəstəliyi bəzən sadə dəri problemi kimi görünə bilər, lakin əgər vaxtında müalicə edilməzsə, ağır və daimi nevroloji ağrılar buraxa bilər.
İlk 72 saatda düzgün diaqnoz və müalicə ağrını və riskləri azaldır.
İstəsən:
Postherpetik nevralgiya ilə mübarizə yolları
Zolaq üçün evdə baxım məsləhətləri
Yaşlılarda zolaq riskini azaltmaq üçün həyat tərzi tövsiyələri də verə bilərəm.
