Allergik rinitin səbəbləri
Allergik rinitə səbəb olan əsas allergenlər bunlardır:
Mövsümi allergenlər:
Polenlər (ağaclar, otlar, alaq otları).
İlboyu allergenlər:
Ev tozcuqları (toz gənələri).
Ev heyvanlarının tükləri və ya dəri hissəcikləri.
Kif göbələkləri.
Digər tətikləyicilər:
Tüstü, kimyəvi maddələr və ya qoxular.
Allergik rinitin əlamətləri
Burun ilə əlaqəli əlamətlər:
Burun axıntısı (şəffaf maye).
Burun tutulması.
Tez-tez asqırma.
Burun və damaqda qaşınma.
Gözlərlə bağlı əlamətlər:
Gözlərin qaşınması və ya sulanması.
Göz qızartısı.
Digər əlamətlər:
Boğazda qaşınma.
Yüngül öskürək.
Halsızlıq və konsentrasiya problemləri.
Uzunmüddətli hallarda qaranlıq göz altı halqaları ("allergik parlaq gözlər").
Allergik rinitin diaqnozu
Diaqnoz həkim tərəfindən aşağıdakı üsullarla təsdiqlənir:
Tibbi tarix:
Əlamətlərin vaxtı, şiddəti və mövsümi olub-olmaması öyrənilir.
Fiziki müayinə:
Burun və gözlərin müayinəsi.
Allergiya testləri:
Dəri prick testi: Müəyyən allergenlərə həssaslığı yoxlamaq üçün.
IgE qan testi: Spesifik allergenlərə qarşı antikorları ölçmək.
Allergik rinitin müalicəsi
1. Dərman müalicəsi:
Antihistaminlər:
Allergik reaksiyaları azaltmaq üçün (məsələn, loratadin, cetirizin).
Deqonjestantlar:
Burun tutulmasını azaltmaq üçün (qısa müddətlik istifadə edilməlidir).
Nazal kortikosteroidlər:
İltihabı və burun simptomlarını idarə etmək üçün ən təsirli dərmanlar (məsələn, flutikazon, mometazon).
Leukotrien reseptor antagonistləri:
Daha az rast gəlinən dərman variantıdır (məsələn, montelukast).
İmmunoterapiya (allergen peyvəndləri):
Allergiyanın səbəbini aradan qaldırmaq üçün uzunmüddətli bir müalicə metodu.
2. Evdə tətbiq edilə bilən üsullar:
Duzlu su ilə burun yuma:
Burundakı allergenləri təmizləmək üçün.
Gözlərin yuyulması:
Gözlərin qaşınmasını azaltmaq üçün.
Allergik rinitdən qorunma yolları
Allergenlərlə təmasdan çəkinin:
Pəncərələri bağlı saxlayın (xüsusilə polen mövsümündə).
Hava filtrləri və kondisioner istifadə edin.
Ev heyvanlarının yataq otağına girişini məhdudlaşdırın.
Evdə təmizlik:
Toz və kifin yığılmasının qarşısını almaq üçün evinizi tez-tez təmizləyin.
Havlular və yataq örtüklərini isti su ilə yuyun.
Gigiyenaya diqqət edin:
Əllərinizi tez-tez yuyun.
Çöldən gəldikdən sonra geyimlərinizi dəyişin.
Havanı izləyin:
Havadakı polen səviyyəsini yoxlayın və yüksək polen günlərində çöldə az vaxt keçirin.
Sağlam həyat tərzi:
Güclü immun sistemi üçün balanslı qidalanma və nizamlı yuxu vacibdir.
Allergik rinitlə bağlı həkimə nə zaman müraciət etməli?
Simptomlar dərmanlara baxmayaraq keçmirsə.
Gündəlik fəaliyyətlərə və ya yuxuya mane olursa.
Allergik rinit ilə yanaşı astma və ya digər tənəffüs problemləri varsa.
Nəticə
Allergik rinit hər nə qədər narahatlıq yaratsa da, düzgün müalicə və profilaktik tədbirlər ilə simptomları effektiv şəkildə idarə etmək mümkündür. Əgər allergiyanın səbəbi və ya müalicə üsulu ilə bağlı şübhələriniz varsa, mütləq həkimə müraciət edin.
