Anoreksiyanın Əsas Əlamətləri
✅ Fiziki Əlamətlər:
🔹 Həddindən artıq çəki itkisi və ya normadan aşağı çəki
🔹 Dərinin solğunluğu və quruluğu
🔹 Saçların tökülməsi və dırnaqların zəifləməsi
🔹 Həmişə soyuq hiss etmək (bədənin yağ səviyyəsi azalır)
🔹 Qəbizlik və həzm problemləri
🔹 Qadınlarda menstruasiyanın dayanması (amenoreya)
🔹 Zəiflik, başgicəllənmə və halsızlıq
✅ Psixoloji və Duygusal Əlamətlər:
🔹 Öz bədəninə qarşı neqativ baxış (bədən dismorfiyası)
🔹 Çəki almaqdan həddindən artıq qorxu
🔹 Yeməkdən çəkinmək və ya yeməkləri həddindən artıq məhdudlaşdırmaq
🔹 Daimi kalori hesablaması və az kalorili yeməklər yeməyə çalışmaq
🔹 Özünü cəzalandırmaq üçün idman etmək və ya yeməkdən tamamilə imtina etmək
🔹 Ciddi depressiya, narahatlıq və ya sosial təcrid
💡 Anoreksiya olan insanlar çox vaxt xəstəliklərini qəbul etmirlər və problem yaşadıqlarını inkar edirlər.
Anoreksiyanın Səbəbləri
Anoreksiya tək bir səbəbdən yaranmır. Bioloji, psixoloji və sosial faktorların birləşməsi bu xəstəliyin inkişafına səbəb ola bilər.
1. Bioloji Səbəblər:
🔹 Genetik faktorlar: Ailəsində yemək pozuntusu olan insanlarda risk daha yüksəkdir.
🔹 Beyində serotonin və dopamin balanssızlığı (mükafat və motivasiya sisteminə təsir edir).
🔹 Hormonal dəyişikliklər: Qidalanma çatışmazlığı hormonal sistemdə ciddi pozuntular yaradır.
2. Psixoloji Səbəblər:
🔹 Özünü tənqid etmə və aşağı özünəinam
🔹 Perfeksionizm (mükəmməllikçiliyə can atma)
🔹 Emosional problemlərlə mübarizə aparmaq üçün yeməkdən imtina etmək
🔹 Travmatik hadisələr (uşaqlıq travmaları, zorakılıq və ya təhqir olunma)
3. Sosial və Mədəni Təsirlər:
🔹 Moda və sosial medianın təzyiqi ("incə olmalısan" mesajları)
🔹 Cəmiyyətin bədən ölçüsünə qarşı sərt standartları
🔹 Bəzi peşələrdə arıq olma tələbi (model, balet rəqqasəsi və ya idmançılar)
💡 Müasir dövrdə sosial media anoreksiyanın yayılmasını sürətləndirən amillərdən biridir.
Anoreksiyanın Növləri
1️⃣ Məhdudlaşdırıcı Anoreksiya:
İnsan kalori qəbulunu həddindən artıq məhdudlaşdırır və az yeyir.
Çox vaxt idman edərək daha çox kalori yandırmağa çalışır.
2️⃣ Bulimik Anoreksiya:
İnsan əvvəlcə həddindən artıq yeyir (binge eating) və sonra qidanı qusaraq, laksatiflər və ya ağır idmanla çıxarmağa çalışır.
Bulimiya və anoreksiya arasında qarışıq bir forma kimi qəbul edilir.
💡 Hər iki forma ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Anoreksiyanın Fəsadları və Təhlükələri
💀 Anoreksiya ən ölümcül psixi pozuntulardan biridir!
🚨 Uzunmüddətli fəsadlar:
❌ Ürək xəstəlikləri və aşağı qan təzyiqi
❌ Sümüklərin zəifləməsi (osteoporoz)
❌ Böyrək və qaraciyər problemləri
❌ Bağırsaq problemləri (qəbizlik və həzm sistemi pozğunluğu)
❌ Beyin funksiyalarının zəifləməsi və yaddaş problemləri
❌ İntihar riski (depressiya ilə əlaqədar)
📌 Tədqiqatlara görə, anoreksiya olan insanların təxminən 20%-i müalicə olunmazsa, həyatını itirir!
Anoreksiya Necə Müalicə Edilir?
Anoreksiya müalicəsi çoxşaxəli bir yanaşma tələb edir. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə həyati əhəmiyyət daşıyır.
✅ 1. Psixoterapiya (CBT - Bilişsel Davranış Terapiyası)
İnsanların yeməklə və bədən görünüşü ilə bağlı yanlış inanclarını dəyişdirməyə kömək edir.
Özünəinamı artırır və yemək qorxusunu azaldır.
✅ 2. Qidalanma Planı və Dietoloq Nəzarəti
Bədənə lazım olan qida və vitamin balansını tədricən bərpa edir.
Kalori qəbulunu artırmağa kömək edir.
✅ 3. Ailə Dəstəyi və Sosial Yardım
Ailə üzvlərinin doğru yanaşması müalicənin uğurlu olması üçün vacibdir.
Yeməyi məcbur etmək yerinə, psixoloji dəstək verilməlidir.
✅ 4. Dərman Müalicəsi (Zəruri Hallarda)
Əgər anoreksiya depressiya və ya anksiyete ilə müşayiət olunursa, psixiatr tərəfindən dərman müalicəsi təyin edilə bilər.
Antidepressantlar və ya anksiyolitiklər simptomları idarə etməyə kömək edə bilər.
💡 Müalicə vaxt tələb edir, ancaq anoreksiya düzgün yanaşma ilə tamamilə müalicə oluna bilər!
Anoreksiya Haqqında Əsas Faktlar
📌 Dünyada təxminən 9% insan həyatının hansısa dövründə yemək pozuntusu yaşayır.
📌 Qadınlar anoreksiyaya kişilərdən daha çox meyillidirlər, lakin kişilərdə də görülür.
📌 Erkən diaqnoz və müalicə anoreksiya olan insanların sağ qalma şansını artırır.
📌 Sosial medianın təsiri anoreksiya hallarını artıran əsas faktorlardan biridir.
Nəticə: Anoreksiyadan Necə Qorunmaq Olar?
💡 Öz bədənini qəbul etmək və sağlam vərdişlər yaratmaq əsasdır.
💡 Sosial medianın yaratdığı qeyri-real gözəllik standartlarından uzaq durun.
💡 Bədənə qarşı sevgi və hörmət hissini artıran psixoloji dəstək alın.
💡 Əgər sizdə və ya yaxınlarınızda anoreksiya əlamətləri varsa, mütləq peşəkar yardıma müraciət edin.
🚨 Unutmayın: Həyatınız və sağlamlığınız çəkidən daha önəmlidir! 🚨
