Anormal Uterin Qanaxmanın Növləri
Menorajiya:
Adət dövründə həddindən artıq və uzun müddət davam edən qanaxma.
Metrorajiya:
Adət dövrləri arasında qanaxma.
Polimenoreya:
Adət dövrünün 21 gündən az olması.
Oligomenoreya:
Adət dövrünün 35 gündən çox olması.
Amenoreya:
Adətin 3 aydan çox olmaması (hamiləlik istisna olmaqla).
Postmenopozal Qanaxma:
Menopauzadan sonra müşahidə edilən qanaxma.
Anormal Uterin Qanaxmanın Səbəbləri
1. Hormonal Pozuntular
Anovulyasiya:
Yumurtlama olmaması səbəbindən estrogen və progesteron səviyyələrinin nizamsızlığı.
Polikistik Yumurtalıq Sindromu (PCOS):
Hormonal disbalans və qeyri-müntəzəm yumurtlama.
Tiroid Pozuntuları:
Hipo- və ya hipertirodizm.
2. Uterin Anomaliyalar
Fibroidlər:
Uterindəki xoşxassəli şişlər.
Poliplər:
Uterin divarlarında kiçik toxuma böyümələri.
Endometrial Hiperplaziya:
Endometriumun (uterin daxili təbəqə) qalınlaşması.
3. İltihabi və İnfeksion Xəstəliklər
Pelvik İltihabi Xəstəlik (PID):
Uterus və ətraf toxumalarda infeksiyalar.
Seksual Yolla Yoluxan İnfeksiyalar (STI):
Məsələn, xlamidiya və ya qonoreya.
4. Reproduktiv Sistem Xərçəngləri
Endometrial və ya servikal xərçəng.
Yüksək riskli vəziyyətlərdə anormal qanaxma erkən əlamət ola bilər.
5. Hamiləliklə Bağlı Səbəblər
Hamiləlik itkisi (abort).
Ektopik hamiləlik (uşaqlıqdan kənar hamiləlik).
Plasenta problemləri.
6. Dərmanlar və Tibbi Müalicələr
Hormon terapiyası və ya doğum nəzarət həbləri.
Antikoaqulyant dərmanlar (qan durulaşdırıcılar).
7. Sistemik Xəstəliklər
Qan laxtalanma problemləri (məsələn, Von Willebrand xəstəliyi).
Şəkərli diabet və piylənmə.
Anormal Uterin Qanaxmanın Əlamətləri
Adət dövrü xaricində qanaxma.
Adət qanamasının normadan artıq və ya az olması.
Qanamanın çox uzun və ya qısa davam etməsi.
Menopauzadan sonra qanaxma.
Qarın alt hissəsində ağrılar.
Həddindən artıq qan itkisinə bağlı yorğunluq və zəiflik.
Diaqnoz Yöntəmləri
1. Tibbi Tarix
Menstrual dövr, qanaxmanın tezliyi, miqdarı və davam etmə müddəti barədə məlumat toplanır.
2. Fiziki və Ginekoloji Müayinə
Uterin və yumurtalıqların qiymətləndirilməsi.
3. Laboratoriya Testləri
Qan Analizləri:
Hormon səviyyələri, qan laxtalanması, və qansızlıq üçün.
Hamiləlik Testi:
Hamiləliklə bağlı səbəbləri müəyyən etmək üçün.
4. Görüntüləmə
Ultrasəs:
Uterus və yumurtalıqlardakı struktur problemləri aşkar etmək.
Histeroskopiya:
Uterin daxili təbəqəni birbaşa vizual olaraq araşdırmaq.
Kompyuter Tomoqrafiyası (KT) və ya MRT:
Daha detallı görüntüləmə üçün.
5. Biopsiya
Endometriumdan nümunə götürülərək xərçəng və ya digər anormal hüceyrə böyümələri qiymətləndirilir.
Anormal Uterin Qanaxmanın Müalicəsi
1. Hormonal Müalicə
Doğum Nəzarət Həbləri:
Hormonal balanssızlığı tənzimləmək üçün.
Progestin Terapiyası:
Endometriumun həddindən artıq qalınlaşmasının qarşısını alır.
Hormon Replasmanı:
Menopauza sonrası qanaxma üçün.
2. Dərman Müalicəsi
NSAİİ (Qeyri-Steroid Antiinflamatuar Dərmanlar):
Qanama miqdarını azaltmaq və ağrıları yüngülləşdirmək üçün.
Antifibrinolitiklər:
Qan itkisini azaltmaq üçün.
3. Cərrahi Müalicə
Dilatasiya və Kürtaj (D&C):
Uterin daxili təbəqənin təmizlənməsi.
Endometrial Ablasiya:
Endometriumun qismən və ya tamamilə çıxarılması.
Myomektomiya:
Fibroidlərin çıxarılması.
Histerektomiya:
Uterusun tam çıxarılması (ciddi hallarda).
4. Alternativ Müalicələr
Diyet və həyat tərzi dəyişiklikləri (məsələn, arıqlamaq, stressi idarə etmək).
Dəmir əlavələri (qanazlığı varsa).
Anormal Uterin Qanaxmaya Qarşı Profilaktika
Hormonal Balansı Qorumaq:
Sağlam pəhriz və müntəzəm idman.
Müntəzəm Ginekoloji Müayinələr:
Ertəsi mərhələdə diaqnoz üçün hər il həkimə müraciət etmək.
Stressin İdarə Edilməsi:
Yoga, meditasiya və ya nəfəs alma texnikaları ilə stressi azaltmaq.
Risk Faktorlarının Nəzarəti:
Piylənmə, hipertoniya və ya şəkərli diabet kimi xəstəlikləri idarə etmək.
Nəticə
Anormal uterin qanaxma müxtəlif səbəblərdən qaynaqlana bilər və hər bir halda fərqli yanaşma tələb edir. Uzun müddət davam edən və ya ağır qanaxma hallarında, vaxt itirmədən mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir. Erkən diaqnoz və müalicə həm həyati təhlükələri azaldır, həm də qadın sağlamlığını qorumağa kömək edir.
