Apandisitin Əlamətləri
Apandisitin əlamətləri tez-tez qarın ağrısı ilə başlayır və digər simptomlarla müşayiət olunur. Bu əlamətlər xəstənin yaşına, apendiksin yerləşdiyi yerə və iltihabın şiddətinə görə dəyişə bilər.
Əsas Əlamətlər
Qarın Ağrısı:
Adətən göbək ətrafında başlayır və sağ alt qarına doğru hərəkət edir.
Ağrı tədricən şiddətlənir və daimi olur.
Öskürmə, yerimə və ya hərəkət zamanı ağrı artır.
Qızdırma:
Yüngül qızdırma (37-38°C) və ya irəliləmiş hallarda yüksək qızdırma.
Ürəkbulanma və Qusma:
Ağrı başladıqdan sonra müşahidə edilir.
İştahsızlıq:
Yemək yemək istəməmək xəstəliyin erkən əlamətlərindən biridir.
İshal və ya Qəbizlik:
Bəzi hallarda bağırsaq funksiyalarında dəyişikliklər baş verir.
Qarın Şişkinliyi:
Qarında qaz tutulması və şişkinlik hissi.
Apandisit Ağrısı Necə Baş Verir?
1. Ağrının Başlanğıcı:
İlk ağrılar adətən göbək ətrafında yaranır.
Ağrı küt, davamlı və yüngül olur.
2. Ağrının Hərəkəti:
Bir neçə saatdan sonra ağrı sağ alt qarına (McBurney nöqtəsinə) yönəlir.
Ağrı daha kəskin və dəqiq bir nöqtədə hiss olunur.
3. Ağrının Şiddətlənməsi:
Hərəkət, öskürmə və ya qarın əzələlərinin sıxılması ilə ağrı artır.
Xəstə sağ tərəfə uzandıqda ağrı bir qədər yüngülləşə bilər.
4. Apandiks Partladıqda:
Ağrı bir müddət azalır, lakin qısa müddətdən sonra qarın boşluğunda (peritonit) güclü, yayılmış ağrı başlayır.
Apandisitin Diaqnozu
Apandisitin diaqnozu həkim müayinəsi və müxtəlif testlər vasitəsilə qoyulur:
Fiziki Müayinə:
Qarının sağ alt hissəsində həssaslıq və ağrının artırılması (McBurney nöqtəsi).
Laboratoriya Testləri:
Qanın ümumi analizi:
Ağ qan hüceyrələrinin (leukositlərin) səviyyəsinin yüksəlməsi iltihabın göstəricisidir.
Görüntüləmə:
Ultrasəs: Apendiksin genişlənməsi və ya iltihabını təsdiqləmək üçün.
KT (Kompyuter Tomoqrafiyası): Daha dəqiq diaqnostika üçün.
İdrar Analizi:
Sidik yolu infeksiyasını istisna etmək üçün.
Apandisitin Müalicəsi
1. Cərrahi Müdaxilə (Appendektomiya):
Apendiks çıxarılması apandisitin əsas müalicə üsuludur.
Laparoskopik Cərrahiyyə: Kiçik kəsiklər vasitəsilə apendiks çıxarılır, daha az sağalma müddəti tələb edir.
Açıq Cərrahiyyə: Daha irəliləmiş hallarda və ya apendiks partladıqda tətbiq olunur.
2. Antibiotiklər:
Cərrahiyyədən əvvəl və sonra infeksiyanı idarə etmək üçün istifadə edilir.
3. Ağırlaşmaların Müalicəsi:
Peritonit: Qarın boşluğunun infeksiyasını müalicə etmək üçün əlavə müdaxilə tələb olunur.
Absess: İrin toplandıqda drenaj ilə çıxarılır.
Apandisitin Ağırlaşmaları
Apendiksin Partlaması:
Qarın boşluğuna infeksiyanın yayılması (peritonit).
Absess:
Apendiks ətrafında irin toplanması.
Bağırsaq Tıxanıqlığı:
İltihabın bağırsaq fəaliyyətini pozması.
Profilaktik Tədbirlər
Apandisitdən tam qorunmaq mümkün olmasa da, bəzi sağlamlıq vərdişləri riski azalda bilər:
Liflə zəngin pəhriz: Meyvə, tərəvəz və tam taxıl məhsulları bağırsaq sağlamlığı üçün faydalıdır.
Bol su qəbul edin: Bağırsaq fəaliyyətini tənzimləyir.
Müntəzəm tibbi müayinələr: Xüsusilə qarın ağrısı ilə əlaqəli narahatlıq varsa, erkən diaqnoz üçün həkimə müraciət edin.
Nəticə
Apandisit ciddi, lakin erkən müdaxilə ilə tam sağala bilən bir xəstəlikdir. Qarında davamlı ağrı, qızdırma və digər simptomlar müşahidə edildikdə dərhal həkimə müraciət etmək həyati əhəmiyyət daşıyır. Tez diaqnoz və düzgün müalicə ilə ağırlaşmaların qarşısını almaq mümkündür.
