Baş Ağrıları
Baş ağrıları iki əsas kateqoriyaya bölünür: ilkin və ikincil baş ağrıları.
İlkin Baş Ağrıları
Bu baş ağrıları digər tibbi vəziyyətlərdən qaynaqlanmır və öz-özünə yaranır. Əsas növləri:
Gərginlik Tipi Baş Ağrısı
Səbəbləri: Stress, yorğunluq, əzələ gərginliyi.
Simptomları: Başın hər iki tərəfində sıxıcı, basqı hissi. Şiddətli deyildir, lakin davamlı ola bilər.
Müalicə: Ağrı kəsicilər (ibuprofen, aspirin), istirahət, masaj və relaksasiya texnikaları.
Miqren
Səbəbləri: Genetik və ətraf mühit faktorlarının birləşməsi. Stress, hormonal dəyişikliklər, bəzi qidalar və içkilər, yuxu pozuntuları.
Simptomları: Şiddətli, zonklayıcı ağrı, adətən başın bir tərəfində. Qusma, ürəkbulanma, işığa və səsə həssaslıq.
Müalicə: Triptanlar, antiemetiklər, NSAID'lər, profilaktik dərmanlar (beta-blokatorlar, antidepresanlar), stress idarəetməsi, diet dəyişiklikləri.
Klaster Baş Ağrıları
Səbəbləri: Dəqiq bilinmir, lakin hipotalamusun rol oynadığı düşünülür.
Simptomları: Şiddətli, yanıcı ağrı, adətən gözün ətrafında və ya arxasında. Tez-tez gecələr baş verir və qısa müddət ərzində bir neçə dəfə təkrarlana bilər.
Müalicə: Oksigen terapiyası, triptanlar, profilaktik dərmanlar (verapamil).
İkincil Baş Ağrıları
Bu baş ağrıları digər tibbi vəziyyətlərdən qaynaqlanır.
Sinüzit Baş Ağrıları
Səbəbləri: Sinüzit infeksiyaları və ya iltihabı.
Simptomları: Alında, yanaqlarda və burun ətrafında ağrı. Burun tıxanıqlığı, üz şişkinliyi, bəzən qızdırma.
Müalicə: Antibiotiklər (bakterial infeksiya üçün), dekonjestanlar, ağrı kəsicilər, tuzlu su ilə burun yuma.
Cərrahi Müdaxilə və Travmalar
Səbəbləri: Baş zədələri, əməliyyat sonrası vəziyyətlər.
Simptomları: Zədə və ya əməliyyat yerində ağrı, başgicəllənmə, bulantı.
Müalicə: Dərmanlar, istirahət, həkim nəzarəti.
Miqren
Miqren baş ağrısının xüsusi bir növüdür və əsasən ciddi nevroloji simptomlarla müşayiət olunur.
Miqrenin Fəzilələri
Prodrom Fazası
Simptomları: Yüngül dəyişikliklər, əhval-ruhiyyədə dəyişikliklər, yuxusuzluq, iştahsızlıq və ya aclıq.
Müalicə: Profilaktik tədbirlər, bol maye qəbul etmək, sakit istirahət.
Aura Fazası
Simptomları: Görmə problemləri (işıqlı nöqtələr, görmə sahəsində boşluqlar), hissiyyat dəyişiklikləri (əl və üz uyuşması), nitq problemləri.
Müalicə: Həkim məsləhəti ilə dərman qəbul etmək, sakit bir mühitdə istirahət.
Baş Ağrısı Fazası
Simptomları: Şiddətli, zonklayıcı baş ağrısı, adətən başın bir tərəfində. Ürəkbulanma, qusma, işığa və səsə həssaslıq.
Müalicə: Triptanlar, antiemetiklər, NSAID'lər, sakit və qaranlıq bir yerdə istirahət.
Postdrom Fazası
Simptomları: Miqren sonrası yorğunluq, zəiflik, əhval-ruhiyyə dəyişiklikləri.
Müalicə: Bol maye qəbul etmək, istirahət.
Müalicə və Qarşısının Alınması
Ağrı Kəsicilər
NSAID'lər: İbuprofen, aspirin və ya naproksen.
Triptanlar: Sumatriptan, rizatriptan və digər triptan dərmanları.
Anti-emetiklər: Qusma və ürəkbulanma üçün.
Profilaktik Dərmanlar
Beta-blokatorlar: Propranolol, metoprolol.
Antidepressantlar: Amitriptilin, nortriptilin.
Antikonvulsantlar: Topiramat, valproat.
Alternativ Müalicələr
Akupunktur: Miqren simptomlarını azaltmaq üçün.
Biorezonans və Biofeedback: Stressin idarə edilməsinə kömək etmək üçün.
Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri
Qidalanma: Miqreni tetikleyen qidalardan uzaq durmaq (məsələn, kafein, şokolad, qırmızı şərab).
Yuxu: Müntəzəm və kifayət qədər yuxu almaq.
Stress İdarəetməsi: Yoga, meditasiya və digər relaksasiya texnikaları.
Hidratlama: Kifayət qədər su içmək.
Düzenli Tibbi Yoxlamalar
Həkimlə Müşavirə: Müntəzəm olaraq həkimlə məsləhətləşmək və dərmanları düzgün qəbul etmək.
Baş ağrıları və miqren həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə təsir edə bilər. Düzgün diaqnoz və müalicə üçün həkimlə məsləhətləşmək vacibdir. Müntəzəm olaraq özünüzü izləmək və tetikleyiciləri müəyyən edərək onlardan uzaq durmaq da əhəmiyyətlidir.
