Boğaz Lezyonlarının Səbəbləri
Travma və mexaniki zədələr
Sərt qidaların, iti əşyaların boğaz toxumasını zədələməsi.
Boğazı qıcıqlandıran həddindən artıq öskürək və ya qusma.
Viral və bakterial infeksiyalar
Herpes simplex virusu
Epstein-Barr virusu (mononukleoz)
Streptokok bakteriyası (angina və tonzillit)
HPV (İnsan Papilloma Virusları)
Aftoz yaralar və xoralar
Ağız və boğazda ağrılı yaralar (aftalar).
Adətən stres, immun zəiflik və ya vitamin çatışmazlığı nəticəsində yaranır.
Reflü xəstəliyi (GÖRH)
Mədə turşusunun boğaza geri axması boğaz toxumalarını qıcıqlandırır və zədələr yarada bilər.
Dəri və autoimmun xəstəliklər
Behçet xəstəliyi: Ağız və boğazda xroniki yaralar yarada bilər.
Liken planus: Ağız və boğazın selikli qişasında ağ xətt şəklində lezyonlara səbəb olur.
Zərərli vərdişlər
Siqaret və spirt istifadəsi boğaz toxumalarına zərər verərək lezyonlara səbəb ola bilər.
Bədxassəli və xoşxassəli şişlər
Boğazda yaranan lezyonlar bəzi hallarda şiş xəstəliklərinin (xüsusilə boğaz xərçənginin) erkən göstəricisi ola bilər.
Boğazda Lezyonun Simptomları
Boğazdakı lezyonların simptomları onların səbəbi, yerləşdiyi yer və şiddətindən asılı olaraq dəyişir. Əsas simptomlar aşağıdakılardır:
Boğaz ağrısı
Daimi və ya udqunarkən yaranan kəskin ağrı.
Qızartı və şişkinlik
Boğazda iltihab və qızartı müşahidə edilə bilər.
Yara və ya ağlımtıl örtük
Boğazın arxa divarında və ya badamcıqlarda görünən açıq və ya ağ örtük.
Yemək yeməkdə və udqunmaqda çətinlik
Qida qəbul edərkən ağrı və narahatlıq hissi.
Səsdə dəyişikliklər
Xüsusilə səs tellərinə yaxın bölgədə lezyon varsa, səs batması və ya dəyişməsi yaranır.
Öskürək və qıcıqlanma
Daimi quru öskürək və boğazda qıcıqlanma.
Ağızdan pis qoxu (halitoz)
İnfeksiyaya bağlı yaranan lezyonlarda pis ağız qoxusu müşahidə edilir.
Boyunda limfa düyünlərinin şişməsi
İnfeksiya və ya xərçəng səbəbilə boyundakı limfa düyünləri böyüyə bilər.
Qanama
Ciddi lezyonlarda və ya travmalarda boğazda qanama müşahidə edilə bilər.
Diaqnoz Necə Qoyulur?
Boğazdakı lezyonların diaqnozu üçün aşağıdakı müayinələr aparılır:
Fiziki müayinə: Həkim boğazı vizual olaraq yoxlayır.
Endoskopiya: Xüsusi alət vasitəsilə boğaz və qırtlaq daxili müayinə edilir.
Bakterial və viral testlər: Boğazdan yaxma götürülərək infeksiyanın səbəbi müəyyən edilir.
Biopsiya: Şübhəli lezyonlardan toxuma nümunəsi götürülərək bədxassəli dəyişikliklər yoxlanılır.
Qan analizləri: Ümumi infeksiya və ya autoimmun xəstəliklərin aşkarlanması üçün.
Boğazdakı Lezyonların Müalicəsi
Müalicə lezyonun səbəbinə görə dəyişir:
İnfeksiyalar üçün
Bakterial infeksiyalar: Antibiotiklər təyin edilir (məsələn, streptokok infeksiyasında).
Viral infeksiyalar: Simptomatik müalicə (ağrıkəsicilər və boğaz spreyleri).
Reflü xəstəliyi səbəbindən yaranan lezyonlar
Turşunu azaldan dərmanlar (proton pompası inhibitorları).
Pəhriz və həyat tərzi dəyişiklikləri.
Autoimmun xəstəliklər
İmmunsupressant və antiinflamatuar dərmanlar təyin edilir.
Aftoz yaralar
Ağrını yüngülləşdirmək üçün boğaz qarqaraları və ağrıkəsici məlhəmlər istifadə edilir.
Siqaret və spirt istifadəsi
Zərərli vərdişlərin dayandırılması ilə lezyonların sağalması dəstəklənir.
Şişlər
Xoşxassəli lezyonlar cərrahi müdaxilə ilə çıxarılır.
Bədxassəli lezyonlarda isə cərrahiyyə, radioterapiya və ya kimyaterapiya müalicəsi aparılır.
Profilaktika (Qarşısının Alınması)
Siqaret və alkoqoldan uzaq durun.
Boğaz gigiyenasına diqqət edin.
İmmunitet sistemini gücləndirmək üçün sağlam və balanslı qidalanın.
Əgər reflü xəstəliyiniz varsa, müalicə edin.
İnfeksiyalardan qorunmaq üçün şəxsi gigiyenaya riayət edin.
Nəticə
Boğazdakı lezyonlar yüngül infeksiyalardan tutmuş ciddi xəstəliklərə qədər müxtəlif səbəblərdən meydana çıxa bilər. Ağrı, şişkinlik, udqunma çətinliyi və ya qanama kimi əlamətlər olduqda mütləq həkimə müraciət edilməlidir. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə əksər hallarda tam sağalma mümkündür.
