Böyrək Daşlarının Əlamətləri
Böyrək daşları hər insanda eyni əlamətlərə səbəb olmaya bilər, lakin ümumiyyətlə aşağıdakı simptomlar müşahidə olunur:
Kəskin və şiddətli bel ağrısı
Ağrı, adətən beldən qasığa qədər yayılan bir ağrı şəklində olur və çox vaxt dözülməz səviyyədə ola bilər. Daş böyrəkdən sidik axarına doğru hərəkət etdikcə ağrı fərqli nahiyələrdə hiss edilə bilər.
Sidikdə qan
Böyrək daşları sidik yollarını cızaraq sidikdə qan yaranmasına səbəb ola bilər. Sidikdə açıq çəhrayı, qırmızı və ya tünd rəngdə qan müşahidə edilə bilər.
Sidikdə bulanıqlıq və ya pis qoxu
Sidik bulanıq və ya xoşagəlməz bir qoxuya sahib ola bilər, bu da bəzən infeksiyaya işarə edir.
Tez-tez sidiyə çıxma ehtiyacı
Xüsusilə sidik kisəsinə yaxınlaşan daşlar tez-tez sidiyə çıxma ehtiyacı yarada bilər.
Bulantı və qusma
Böyrək daşlarının yaratdığı kəskin ağrı bəzən bulantı və qusmağa da səbəb ola bilər.
Hərarət və titrəmə
Əgər daşlar sidik yolunda infeksiyaya səbəb olarsa, hərarət və titrəmə müşahidə edilə bilər.
Böyrək Daşlarının Səbəbləri
Böyrək daşlarının yaranmasına müxtəlif faktorlar səbəb ola bilər:
Yetərli miqdarda su içməmək: Az su içmək sidiyin konsentrasiyasını artırır və mineralların böyrəklərdə yığılaraq daş əmələ gətirməsinə səbəb olur.
Pəhriz: Yüksək miqdarda natrium (duz), oksalat (ispanaq, çay, çuğundur) və proteinlə zəngin pəhriz böyrək daşlarının yaranmasına səbəb ola bilər.
Genetik meyillilik: Ailədə böyrək daşı tarixi olan şəxslərdə risk daha yüksəkdir.
Oturaraq həyat tərzi: Az fiziki aktivlik böyrək daşlarının yaranma riskini artırır.
Müəyyən tibbi vəziyyətlər: Böyrək infeksiyaları, sidik yolları anomaliyaları və ya bəzi metabolik pozuntular böyrək daşlarının yaranmasına səbəb ola bilər.
Böyrək Daşlarının Müalicə Üsulları
Böyrək daşlarının müalicəsi daşın ölçüsünə, yerləşdiyi yerə və simptomlara görə dəyişir. Bəzi müalicə üsulları aşağıdakılardır:
Təbii yolla xaric etmə
Kiçik daşlar adətən bol su içməklə və ya sidik yollarını rahatlaşdıran dərmanlarla öz-özünə xaric ola bilər.
Dərman müalicəsi
Böyrək daşlarının sidik yolu ilə xaricini asanlaşdırmaq üçün sidik yollarını genişləndirən dərmanlar təyin edilə bilər. Ağrı azaldıcı dərmanlar da ağrını idarə etmək üçün istifadə edilir.
ESWL (Ekstrakorporal Şok Dalğalı Litotripsiya)
Daşları kiçik hissələrə parçalamaq üçün səs dalğalarından istifadə edilir. Kiçik hissələr sidik yolu ilə asanlıqla xaric edilə bilər.
Ureteroskopiya və Lazer Litotripsiya
Sidik yoluna daxil edilən bir cihaz vasitəsilə daş yerində tapılır və lazerlə parçalanır.
Cərrahi müdaxilə
Böyük və ya sidik yolunda ilişmiş daşlar üçün cərrahi müdaxilə lazım ola bilər.
Böyrək Daşlarının Qarşısının Alınması
Böyrək daşlarından qorunmaq üçün bəzi önləyici tədbirlər aşağıdakılardır:
Kifayət qədər su içmək
Gün ərzində ən azı 8-10 stəkan su içmək sidik konsentrasiyasını azaltmağa və mineral yığılmasının qarşısını almağa kömək edir.
Pəhrizə diqqət etmək
Oksalat tərkibli qidaları (ispanaq, çuğundur) çox miqdarda istehlak etməmək və az duz qəbul etmək böyrək daşlarının riskini azalda bilər.
Zülal miqdarını azaltmaq
Həddindən artıq heyvani protein qəbulu böyrək daşlarının yaranmasına səbəb ola bilər, buna görə zülal qəbulunu balanslı saxlamaq vacibdir.
Müntəzəm idmanla məşğul olmaq
Fiziki aktivlik bədəndəki mineral balansını qorumağa kömək edir və böyrək daşları riskini azaldır.
Böyrək daşları ciddi narahatlıq yarada bilən bir vəziyyətdir, lakin erkən mərhələdə diaqnoz və düzgün müalicə ilə bu problemi idarə etmək mümkündür. Əgər böyrək daşı əlamətləri hiss edilərsə, həkimə müraciət etmək vacibdir.
