Bulimiya nervoza: nədir, səbəbləri və müalicə yolları

Bulimiya Nervoza (Bulimiya siniri olaraq da bilinir), insanın yemək qəbul etdikdən sonra özünü günahkar hiss edərək həddindən artıq yemək (binge eating) və sonra bu kaloriləri çıxarmaq üçün kompensasiyaedici davranışlar göstərmə (qusmaq, idman etmək, aclıq çəkmək və ya laksatiflərdən istifadə etmək) ilə xarakterizə olunan bir yemək pozuntusudur. 📌 Bu xəstəlik həm fiziki, həm də psixoloji sağlamlığa ciddi təsir göstərə bilər.

Bulimiya nervoza: nədir, səbəbləri və müalicə yolları

1. Bulimiya Nervoza Nədir?

✔ Nəzarətsiz həddindən artıq yemə epizodları (binge eating).
✔ Yemək yedikdən sonra günahkarlıq və utanma hissi.
✔ Öz bədən çəkisi və görünüşü ilə bağlı obsesiv düşüncələr.
✔ Qidaları çıxarmaq üçün ekstremal üsullara əl atmaq (qusmaq, aclıq çəkmək, həddindən artıq idman etmək və ya laksatiflər istifadə etmək).

📌 Bulimiya, anoreksiya qədər ciddi bir yemək pozuntusudur və mütləq müalicə olunmalıdır.

2. Bulimiyanın Əsas Səbəbləri

📌 Bulimiyanın dəqiq səbəbləri bilinməsə də, bir çox faktorun təsiri ola bilər:

A. Psixoloji və Emosional Səbəblər

🔹 Özünəinamın aşağı olması və bədən imici ilə bağlı narahatlıq.
🔹 Perfeksionizm və daim mükəmməl görünmək istəyi.
🔹 Depressiya, anksiyete və stress.
🔹 Uşaqlıqda yaşanan travmalar və ya zorakılıq.

B. Bioloji və Genetik Səbəblər

🔹 Ailədə yemək pozuntusu olan insanlar varsa, risk artır.
🔹 Bəzi beyin kimyəvi maddələri (dopamin və serotonin) yemək davranışına təsir edə bilər.

C. Sosial və Mədəni Səbəblər

🔹 Cəmiyyətin “ideal bədən” anlayışı və sosial media təzyiqləri.
🔹 Daim arıq qalmağa çalışmaq və diyetlərə həddindən artıq önəm vermək.
🔹 Ətraf mühitin və yaxınların bədən görünüşü ilə bağlı tənqidlər etməsi.

📌 Bulimiya sadəcə yeməklə bağlı deyil, eyni zamanda emosional problemlərlə bağlı bir vəziyyətdir.

3. Bulimiyanın Əlamətləri və Simptomları

📌 Bulimiya yaşayan insanlar çox vaxt problemlərini gizlədirlər. Aşağıdakı əlamətlərə diqqət yetirmək vacibdir:

A. Davranış Əlamətləri

✔ Həddindən artıq yemək epizodları və sonra qida çıxarma (qusmaq, idman və ya aclıq çəkmək).
✔ Gecələr gizli yemək və ya yeməkləri gizlətmək.
✔ Yeməkdən sonra tez-tez tualetə getmək.
✔ Daim arıqlamaq üçün yeni üsullar axtarmaq.

B. Fiziki Əlamətlər

✔ Daim yorğun və enerjisiz olmaq.
✔ Diş minasının zədələnməsi və diş problemləri (mədədən gələn turşu dişlərə ziyan verir).
✔ Səsin batması və boğaz ağrıları (tez-tez qusmaq səbəbilə).
✔ Əl barmaqlarında yara və ya qızartılar (özünü qusdurma səbəbilə).
✔ Mədə problemləri, qəbizlik və həzm sisteminin pozulması.

📌 Bulimiya insanın həm fiziki, həm də emosional sağlamlığını ciddi şəkildə poza bilər.

4. Bulimiya Nervoza ilə Bağlı Risklər

📌 Bulimiya müalicə olunmadıqda ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər:

❌ Elektrolit balansının pozulması – Tez-tez qusmaq bədənə lazım olan mineralların azalmasına səbəb olur və ürək problemlərinə yol aça bilər.
❌ Diş və diş ətində ciddi zədələr – Mədədən gələn turşu dişləri zəiflədir.
❌ Mədə xorası və qidalanma problemləri – Davamlı yemək və qusmaq həzm sistemini zədələyə bilər.
❌ Depressiya və anksiyete riskinin artması – Yemək pozuntuları tez-tez psixoloji problemlərlə əlaqəlidir.

📌 Bulimiya insanın həm fiziki, həm də emosional sağlamlığı üçün çox təhlükəli ola bilər. Müalicə olunmazsa, həyat keyfiyyətini ciddi şəkildə aşağı sala bilər.

5. Bulimiyanın Müalicəsi: Necə Öhdəsindən Gəlmək Olar?

📌 Bulimiya ciddi bir pozuntu olduğu üçün peşəkar yardım almaq vacibdir. Müalicə fərqli metodlarla həyata keçirilə bilər:

A. Psixoloji Terapiya və Psixoterapiya

🔹 Kognitiv-Davranış Terapiyası (KDT) – Düşüncə və davranışları dəyişdirərək yemək pozuntularını idarə etməyə kömək edir.
🔹 Fərdi və ya qrup terapiyası – Duyğuları və yemək davranışlarını analiz etməyə kömək edə bilər.
🔹 Travma və emosional problemlərlə işləmək – Əgər bulimiya keçmiş travmalarla bağlıdırsa, psixoterapiya faydalı ola bilər.

📌 Terapiya bulimiyanı uzunmüddətli həll etməyə kömək edə bilər.

B. Düzgün Qidalanma Planı və Dəstək

🔹 Diyetoloqla işləmək və sağlam qidalanma vərdişləri yaratmaq.
🔹 Yeməkdən sonra özünü günahkar hiss etməmək üçün yeni strategiyalar öyrənmək.
🔹 Müntəzəm və balanslı qidalanma vərdişləri yaratmaq.

📌 Düzgün qidalanma strategiyaları sağlam bədən və zehni tarazlıq üçün vacibdir.

C. Duyğularla İşləmə və Özünü Qəbul Etmək

🔹 Bədən imicini qəbul etmək və mükəmməl görünmək təzyiqindən uzaqlaşmaq.
🔹 Daxili tənqidçi səsi azaltmaq və özünə sevgi göstərmək.
🔹 Meditasiya və rahatlama texnikalarından istifadə etmək.

📌 Özünü olduğu kimi qəbul etmək və müsbət bədən imici formalaşdırmaq müalicənin vacib hissəsidir.

D. Ailə və Sosial Dəstək

🔹 Ailənin və dostların dəstəyi bulimiyadan qurtulmaq üçün çox vacibdir.
🔹 Dəstək qruplarına qoşulmaq və oxşar problemləri yaşayan insanlarla ünsiyyətdə olmaq.

📌 Tək olmadığınızı bilmək müalicə prosesini asanlaşdırır.

6. Nəticə: Bulimiya Müalicə Oluna Bilən Bir Yemək Pozuntusudur

✔ Erkən müdaxilə və psixoloji yardım bulimiyadan qurtulmaq üçün əsas addımlardır.
✔ Duyğularınızı anlamaq və bədəninizə hörmət etmək müalicə prosesində vacibdir.
✔ Siz tək deyilsiniz! Peşəkar yardım və sosial dəstək almaq bu prosesdə sizə kömək edə bilər.

💡 Unutmayın: Bulimiya nəzarət altına alına bilən bir vəziyyətdir və siz sağlam bir bədən və zehni tarazlığa sahib ola bilərsiniz! ❤️💪✨

Bu məqalə 17 fevral 2025 tarixində əlavə edilib. 0 dəfə oxuyun.

Yazıçı
Doktorsitesi
Doktorsitesi
Facebook Twitter Instagram Youtube