Cinsi Disfunksiyaların Növləri:
1. Kişilərdə Cinsi Disfunksiyalar:
Erektil Disfunksiya (ED) - Sərtlik Çətinliyi:
Erektil disfunksiya (ya da potensiya problemləri), kişinin kafası arzuladığı halda, penisin ereksiyası əldə edə bilməməsi və ya ereksiyanı saxlaya bilməməsidir. Bu, cinsi əlaqə zamanı yeterli sərtlik əldə edə bilməmə ilə əlaqədardır.
ED, həm fiziki (şəkərli diabet, ürək xəstəlikləri) həm də psixoloji (stress, depressiya) səbəblərdən qaynaqlana bilər.
Erkən Boşalma:
Erkən boşalma (ya da prematür ejakülasiya), kişinin cinsi əlaqə zamanı istənilən vaxtdan əvvəl boşalması və ya kontrolsuz boşalma yaşamasıdır.
Bu, həm psixoloji, həm də fiziki səbəblərlə bağlı ola bilər və kişi üzərində günah hissi, stress və cinsi əlaqədən zövq almama yaratmaqla nəticələnə bilər.
Gecikmiş Boşalma:
Gecikmiş boşalma (ya da ejakülasiya pozğunluğu), kişinin cinsi əlaqə zamanı boşalma yaşamasının çox çətin və ya çox vaxt almasıdır. Bu vəziyyət, kişinin cinsi əlaqədən zövq alması ilə əlaqədar olaraq cinsi həyatını mənfi təsir edə bilər.
Cinsi İsteksizlik:
Cinsi istəksizlik və ya libido azalması, kişinin cinsi arzu və istəyi hiss etməməsi ilə əlaqəlidir. Bu vəziyyət, hormon dəyişiklikləri, fiziki problemlər, stress, depressiya və ya cinsi əlaqə ilə bağlı travmalar ilə bağlı ola bilər.
Cinsi Funksiya Azalması:
Cinsi funksiyanın azaldılması və ya arzuların itirilməsi kişilərdə hormon dengesizlikləri, psixoloji problemlər və ya bədənin fiziki vəziyyətindən qaynaqlana bilər.
2. Qadınlarda Cinsi Disfunksiyalar:
Vajinismus:
Vajinismus, qadının vaginal əzələlərinin nəzarətsiz bir şəkildə sıxılması və bu səbəblə cinsi əlaqə zamanı ağrı və penetrasiya çətinliyi yaşamasıdır. Bu, həm psixoloji, həm də fiziki səbəblərlə əlaqədar ola bilər.
Əgər qadın travma yaşamışsa, bu vəziyyət fobik reaksiyalara səbəb ola bilər.
Ağrılı Cinsi Əlaqə (Disparuniya):
Ağrılı cinsi əlaqə (disparuniya), cinsi əlaqə zamanı fiziki ağrılar yaşanmasıdır. Bu, vaginismus, vaginada quruluq, infeksiyalar, endometrioz kimi müxtəlif səbəblərdən meydana gələ bilər.
Qadınlar üçün cinsi əlaqə ağrılı olduqda, bu psixoloji olaraq da cinsi istək azalmalarına və cinsi əlaqədən qaçmağa səbəb ola bilər.
Vaginal Quruluq:
Vaginal quruluq, qadınların cinsi əlaqə zamanı rahatlıqla penetrasiya etməməsi və ya ağrı hiss etməsidir. Bu vəziyyət hormon dəyişikliyi, menopoz və ya stress səbəbləri ilə əlaqəli ola bilər.
Cinsi əlaqə zamanı yağlanmaın olmaması, qadının istəksizliyini və ya ağrı hissini artırır.
Cinsi İsteksizlik:
Libido azalmaları qadınlarda da cinsi arzu və istək ilə əlaqədardır. Bu vəziyyət, hormonal dəyişikliklər, stress, depressiya, yuxusuzluq, iş yükü və ailə problemi kimi səbəblərdən qaynaqlana bilər.
Cinsi istəksizlik qadınları psixoloji və fiziki çətinliklərə məruz qoyar.
Orgazm Problemləri:
Orgazm problemi qadınlarda, cinsi əlaqə zamanı orgazm olamama və ya seksual həzzin alınmaması ilə əlaqədardır. Bu, fiziki səbəblərdən (xroniki ağrı, hormon dəyişiklikləri) və ya psixoloji səbəblərdən (travmalar, özünə güvən azlığı) meydana gələ bilər.
Cinsi Disfunksiyalarının Səbəbləri:
Psixoloji Səbəblər:
Stress, depressiya, anksiyete, cinsi travmalar, özünə inam problemləri və emocional əlaqələr cinsi funksiyanın pozulmasına səbəb ola bilər.
İntim münasibətlərin zəifləməsi, güvən problemləri və ya cinsi əlaqə ilə bağlı qorxular da cinsi disfunksiya yarada bilər.
Fiziki Səbəblər:
Hormonal dəyişikliklər (menopoz, doğum sonrası, yaşlanma), xroniki xəstəliklər (diabet, ürək xəstəlikləri, hipertansiyon), nevroloji xəstəliklər və bədən çəkisi cinsi funksiyaları təsir edə bilər.
Medikamentoz müalicə, məsələn, antidepressantlar və ya qan təzyiqi dərmanları da cinsi funksiyanı poza bilər.
Cinsi Sağlamlıq Problemləri:
Infeksiyalar, endometrioz, polikistik over sindromu (PCOS) və ya tiroid problemləri kimi tibbi xəstəliklər cinsi funksiyaları poza bilər.
Yaşlanma:
Yaşla bağlı hormon səviyyələrinin azalması, cinsəlliklə bağlı dəyişikliklər və fiziki dəyişikliklər cinsi əlaqə zamanı çətinliklər yarada bilər.
Cinsi Disfunksiyaların Müalicəsi:
Psixoterapiya və Seks Terapiyası:
Psixoterapiya, seks terapiyası və cütlüklər üçün terapiya cinsi disfunksiyalarının müalicəsində faydalıdır. Psixoterapiya, cinsi disfunksiya səbəbini tapmağa və psixoloji maneələri aşmağa kömək edir.
Farmakoterapiya:
İlaçlar (məsələn, Viagra, anti-depresanlar, hormon müalicəsi) cinsi disfunksiyanın müalicəsində istifadə edilə bilər. Bu dərmanlar xüsusilə erektil disfunksiya və cinsi istək problemləri üçün faydalıdır.
Cərrahi Müdaxilə:
Bəzi cinsi disfunksiya növləri, məsələn, ginekoloji əməliyyatlar və ya penil implantlar kimi müalicələr tələb edə bilər. Bu müalicələr, daha ağır fiziki problemləri aradan qaldırmağa yönəlmişdir.
Sağlam Yaşam Tərzi:
Sağlam pəhriz, fiziki aktivlik, stressin idarə olunması və yaxşı yuxu cinsi sağlamlığın yaxşılaşmasına kömək edir.
Nəticə:
Cinsi disfunksiyalar, həm kişilərdə, həm də qadınlarda müxtəlif səbəblərlə meydana gələ bilər və cinsi əlaqənin keyfiyyətini ciddi şəkildə azaldar. Bu vəziyyətlər, fiziki və psixoloji müalicələrlə idarə oluna bilər. Əgər cinsi disfunksiya şübhəsi varsa, peşəkar mütəxəssislərə müraciət etmək vacibdir. Müalicə, fərdi yanaşmalar və həll yolları ilə cinsi sağlamlığı bərpa etməyə kömək edə bilər.
