CRP Normal Dəyərləri
CRP səviyyəsi qanda milliqram/litr (mg/L) ilə ölçülür.
Normal dəyər: 0 – 5 mg/L (bəzi laboratoriyalarda 0 – 10 mg/L qəbul edilir).
Qeyd: Normal dəyərlər laboratoriyadan laboratoriyaya fərqlilik göstərə bilər.
CRP Səviyyəsinin Aşağı və Yüksək Olması
1. CRP Yüksəkliyi
CRP səviyyəsinin yüksək olması, bədəndə iltihab, infeksiya və ya toxuma zədələnməsi olduğunu göstərir.
CRP Yüksəkliyinin Səbəbləri:
Bakterial infeksiyalar
Ağır bakterial infeksiyalar zamanı CRP səviyyəsi çox yüksək olur (100 mg/L-dən yuxarı).
Məsələn: Ağciyər iltihabı (pnevmoniya), sidik yolu infeksiyası və sepsis.
Virus infeksiyaları
Virus infeksiyalarında CRP bakterial infeksiyalara nisbətən daha az yüksəlir (10-50 mg/L).
İltihabi xəstəliklər
Romatoid artrit, lupus, Kron xəstəliyi, ülseratif kolit kimi otoimmün xəstəliklər.
Ürək və damar xəstəlikləri
CRP səviyyəsinin xroniki yüksək olması damar sərtliyi (ateroskleroz) və ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır.
Cərrahiyyə və travmalar
Əməliyyat sonrası və ya toxuma zədələnməsi zamanı CRP artır.
Xərçəng
Bəzi xərçəng növlərində CRP yüksəlir.
Metabolik xəstəliklər və piylənmə
Xroniki iltihaba səbəb olan piylənmə və diabet zamanı CRP səviyyəsi yüksək ola bilər.
CRP Yüksəkliyinin Əlamətləri:
CRP-nin yüksəkliyi özü bir xəstəlik deyil, bir problemin əlamətidir. Bu səbəbdən xəstəliyin öz əlamətləri diqqətə alınmalıdır:
Yüksək hərarət
Yorğunluq və halsızlıq
Ağrı və şişkinlik (iltihablı bölgədə)
Sürətli ürək döyüntüsü
2. CRP Aşağılığı
CRP səviyyəsinin aşağı olması normal bir vəziyyətdir və bədəndə iltihab olmadığını göstərir.
CRP Aşağılığı Nə Zaman Görünür?
Sağlam insanlarda normal səviyyə 0-5 mg/L arasında olur.
İltihabi proseslər müalicə edildikdə və bərpa prosesi tamamlandıqda CRP normal səviyyəyə enir.
Qeyd: Bəzi xəstəliklərdə CRP səviyyəsi yüksəlməyə bilər (xüsusilə immun sistemi zəif olan xəstələrdə).
CRP Testi Necə Aparılır?
Nümunə: Qan nümunəsi venadan götürülür.
Hazırlıq: Xüsusi hazırlıq tələb olunmur; ancaq bəzi laboratoriyalar oruc vəziyyətdə olunmasını tələb edə bilər.
Müddət: Nəticə tez bir zamanda əldə edilir (1-2 saat ərzində).
Yüksək CRP Səviyyəsi Necə Azaldılır?
CRP-ni azaltmaq üçün əsas olan səbəbi müalicə etməkdir. Aşağıdakı üsullar CRP səviyyəsini aşağı sala bilər:
İnfeksiya müalicəsi
Bakterial infeksiyalar zamanı antibiotiklər təyin olunur.
İltihab əleyhinə dərmanlar
Kortikosteroidlər və ya NSAİİ (məsələn, İbuprofen) istifadə olunur.
Sağlam həyat tərzi
Balanslı qidalanma, fiziki aktivlik və normal çəkiyə sahib olmaq.
Omega-3 yağ turşuları və antioksidantlarla zəngin qidalar (qoz, somon balığı, tərəvəz və meyvələr).
Siqaret və spirt istifadəsindən çəkinin
Siqaret bədəndə xroniki iltihaba səbəb olur.
Xroniki xəstəliklərin nəzarətdə saxlanılması
Diabet və metabolik sindromun idarə edilməsi CRP-ni azalda bilər.
CRP və HS-CRP (Yüksək Həssasiyyətli CRP)
Standart CRP testi: Bədəndəki kəskin iltihabi reaksiyaları müəyyən edir.
HS-CRP testi: Daha həssasdır və ürək-damar xəstəlikləri riskini müəyyən etmək üçün istifadə edilir.
HS-CRP Dəyərləri:
0-1 mg/L: Aşağı ürək-damar xəstəliyi riski.
1-3 mg/L: Orta risk.
3 mg/L və yuxarı: Yüksək risk.
Nəticə
CRP analizi bədəndəki iltihab və infeksiya varlığını müəyyən etmək üçün əhəmiyyətli bir göstəricidir. Yüksək CRP səviyyəsi infeksiya, iltihab, ürək-damar xəstəlikləri və otoimmün problemlərə işarə edə bilər. Aşağı səviyyə isə ümumiyyətlə sağlamlıq göstəricisidir.
CRP yüksəklikləri aşkarlandıqda səbəbi müəyyən etmək üçün həkimə müraciət etmək və müalicəyə başlamaq vacibdir. Sağlam həyat tərzi və xəstəliklərin düzgün idarəsi ilə CRP səviyyəsi nəzarət altına alına bilər.
