Dəri Allergiyasının Səbəbləri
Dəri allergiyasına səbəb olan ən ümumi faktorlar bunlardır:
Kontakt allergenlər
Kimyəvi maddələr (sabun, yuyucu vasitələr, kosmetika).
Nikel və ya digər metallardan hazırlanmış zərgərlik əşyaları.
Latex (təbii rezin).
Parfümlər və boyalar.
Qida allergiyaları
Qida məhsulları: Süd, yumurta, qoz-fındıq, dəniz məhsulları.
Qida əlavələri və konservantlar.
Dərman allergiyaları
Antibiotiklər (xüsusilə penisilin).
İltihabəleyhinə dərmanlar (NSAİİ).
Həşərat və böcək dişləmələri
Arı, milçək və ağcaqanad dişləmələri allergik reaksiyaya səbəb ola bilər.
Ətraf mühit faktorları
Polen, toz, heyvan tükü.
Günəş şüaları (fotodermatit).
Genetik meyillilik
Ailəsində allergiya tarixi olan insanlarda risk daha yüksəkdir.
Dəri Allergiyasının Əlamətləri
Dəri allergiyasının əlamətləri fərddən-fərdə və səbəbdən asılı olaraq dəyişə bilər. Əsas simptomlar bunlardır:
Qaşınma
Dəridə davamlı və narahat edici qaşınma.
Qızartı və səpgilər
Dərinin müəyyən bölgəsində qızartı və səpgi şəklində özünü göstərir.
Köpüklər və ya baloncuklar
Su dolu baloncuklar (veziküllər) yaranır. Əsasən kontakt dermatit və ya ekzema zamanı görülür.
Quruluq və qabıqlanma
Dəri quruyur, çatlayır və qabıq bağlaya bilər.
Şişkinlik (ödem)
Allergiyanın təsir etdiyi bölgədə şişkinlik yaranır. (Məsələn, göz ətrafı və dodaqlar).
Yanma və ya batma hissi
Dəriyə toxunanda yanma və batma hissi ola bilər.
Ürtiker (Kurdeşen)
Dəridə ağlımtıl və ya qırmızı rəngli, qaşınan səpgilər şəklində olur. Bədənin hər yerində görülə bilər.
İrinli yaralar
Ciddi allergik reaksiyalarda yara və ya infeksiyaya meyilli irinli lezyonlar yaranır.
Dəri Allergiyasının Növləri
Kontakt dermatit
Allergenlə birbaşa təmas nəticəsində yaranır.
Məsələn: Lateks əlcək, nikel tərkibli zərgərlik əşyaları.
Ürtiker (kurdeşen)
Ani inkişaf edən qaşıntılı səpgilər. Əsasən qida, dərman və həşərat dişləmələrindən qaynaqlanır.
Atopik dermatit (ekzema)
Xroniki formada olan dəri iltihabı. Əsasən uşaqlarda rast gəlinir.
Fotodermatit
Günəş şüalarına qarşı həssaslıq nəticəsində yaranır.
Angioödem
Dərinin dərin təbəqələrində şişkinlik yaranır, xüsusilə gözlər, dodaqlar və boğaz bölgəsində təhlükəli ola bilər.
Dəri Allergiyasının Diaqnozu
Həkim müayinəsi: Dərinin simptomları və allergiya tarixçəsi nəzərdən keçirilir.
Dəri testi (Patch Test və ya Prick Test): Allergiyanın mənbəyini təyin etmək üçün istifadə edilir.
Qan testi: IgE səviyyələrinin ölçülməsi allergiyanın diaqnozuna kömək edir.
Dəri Allergiyasının Müalicəsi
Allergeni müəyyən etmək və uzaq durmaq
Əsas müalicə allergik reaksiyaya səbəb olan maddədən uzaq durmaqdır.
Antihistamin dərmanlar
Allergik simptomları (qaşınma, səpgilər) azaltmaq üçün antihistaminlər istifadə edilir (məsələn, Loratadin, Cetirizin).
Kortikosteroid kremlər və məlhəmlər
Dəri iltihabını və qızartını azaltmaq üçün istifadə edilir (məsələn, Hidrokortizon).
Nəmləndirici kremlər
Quru dərini yumşaltmaq və qabıqlanmanın qarşısını almaq üçün.
Soyuq kompres
Qaşınma və şişkinliyi azaltmaq üçün təsirlənmiş bölgəyə tətbiq edilir.
Qarqaralar və losyonlar
Kalamin losyonu kimi vasitələr qaşıntını sakitləşdirir.
İmmunoterapiya (aşı)
Xroniki allergik reaksiyalarda allergenlərə qarşı həssaslığı azaltmaq üçün istifadə edilir.
Evdə Alınacaq Tədbirlər
Dəriyə təmiz və yumşaq qulluq edin: Kimyəvi tərkibli sabunlardan uzaq durun.
Hipoallergen məhsullardan istifadə edin: Parfümsüz və rəngsiz məhsullara üstünlük verin.
Təbii vasitələr: Aloe vera gel, yulaf unu maskası və kokos yağı dəri allergiyasını sakitləşdirə bilər.
Pambıq geyimlər seçin: Sintetik və dar geyimlərdən çəkinin.
Stressdən uzaq durun: Stress allergiyanı şiddətləndirə bilər.
Nə Zaman Həkimə Müraciət Etməli?
Simptomlar 2-3 gündən çox davam edərsə.
Səpgi yayılarsa və ya irinli yaralar yaranarsa.
Nəfəs darlığı və ya boğazda şişkinlik baş verərsə (angioödem və ya anafilaksi riski).
Nəticə
Dəri allergiyası mülayimdən şiddətli formaya qədər dəyişə bilər. Allergiyanın səbəbini müəyyən edib allergenlə təmasdan qaçmaq, simptomların idarə olunmasında əsas addımdır. Vaxtında müalicə ilə əksər hallarda vəziyyət nəzarət altına alınır. Ciddi hallar üçün dermatoloq və ya allerqoloqa müraciət etmək vacibdir.
