Səbəbləri
Dərman allergiyası bədənin dərman maddəsinə qarşı IgE antikoru istehsal etməsi nəticəsində meydana gəlir. Əsasən aşağıdakı dərmanlar allergik reaksiyalara səbəb ola bilər:
Antibiotiklər: Penisilin və sefalosporin qrupundan olan antibiotiklər.
Nonsteroid Antiinflamatuar Dərmanlar (NSAİİ): İbuprofen, aspirin və naproksen.
Antikonvulsantlar: Fenitoin və karbamazepin.
Kemoterapi Dərmanları: Xərçəng müalicəsində istifadə edilən bəzi dərmanlar.
Anesteziklər: Yerli və ya ümumi anesteziya dərmanları.
Simptomlar
Dərman allergiyasının simptomları dərmanın qəbulundan bir neçə dəqiqə və ya saat sonra başlaya bilər. Əsas simptomlar aşağıdakılardır:
Dəri Reaksiyaları: Qaşıntı, qızartı, ürtikariya (qabarıqlı və qaşıntılı dəri döküntüləri), və ekzema.
Tənəffüs Yolu Simptomları: Hapşırma, burun axması, burun tıxanıqlığı, öskürək, nəfəs darlığı və xırıltı.
Həzm Sistemi Simptomları: Qarın ağrısı, bulantı, qusma və ishal.
Anafilaksiya: Həyati təhlükəli bir vəziyyətdir və tənəffüs çətinliyi, qan təzyiqinin düşməsi, şok və hətta ölümə səbəb ola bilər. Anafilaksiya təcili tibbi müdaxilə tələb edir.
Diaqnoz
Dərman allergiyasının diaqnozu üçün bir neçə üsuldan istifadə edilir:
Tibbi Tarix və Fiziki Müayinə: Xəstənin simptomları və dərman qəbul tarixi haqqında məlumat.
Dəri Prick Testi: Kiçik miqdarda allergen dəriyə tətbiq edilir və reaksiya yoxlanılır.
Spesifik IgE Qan Testi: Qan nümunəsində dərman maddəsinə qarşı olan spesifik antikorların səviyyəsi ölçülür.
Provokasiya Testi: Həkim nəzarəti altında şübhəli dərmanın az miqdarda tətbiqi və reaksiyanın izlənməsi.
Müalicə və İdarəetmə
Dərman allergiyasının müalicəsi simptomları yüngülləşdirmək və reaksiyalardan qaçmaq məqsədilə aparılır:
Dərmandan Uzaq Durmaq
Dərmanın Təyini Dayandırmaq: Allergen dərmanın qəbulu dərhal dayandırılmalıdır.
Alternativ Dərmanlar: Həkim tərəfindən allergik reaksiyaya səbəb olmayan alternativ dərmanlar təyin edilməlidir.
Dərmanlar
Antihistaminlər: Qaşıntı, qızartı və digər yüngül simptomları azaltmaq üçün.
Kortikosteroidlər: Şiddətli hallarda iltihabı azaltmaq üçün istifadə edilə bilər.
Epinefrin İnjeksiyonu: Anafilaksiya halında təcili istifadə edilən adrenalin injeksiyonu (məsələn, EpiPen).
Dərmana Qarşı Desensitizasiya
Desensitizasiya Proseduru: Həkim nəzarəti altında dərmanın az miqdarda başlanıb tədricən artırılması. Bu, bədənin dərmana qarşı toleransını artırmağa kömək edir, lakin yalnız mütləq lazım olan hallarda istifadə edilir.
Profilaktika və Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
Dərman Etiketlərini Diqqətlə Oxumaq: Hər hansı bir dərman istifadə etməzdən əvvəl tərkibini diqqətlə oxumaq və həkimə məlumat vermək.
Tibbi Bileklik: Dərman allergiyası olduğunu göstərən tibbi identifikasiya bilekliyi taxmaq.
Həkim və Əczaçılarla Məlumat Paylaşmaq: Həkim və əczaçılarla dərman allergiyaları haqqında məlumat vermək.
Epinefrin Daşımaq: Anafilaksiya riski olan xəstələr üçün epinefrin injeksiyonu daşımaq və istifadə qaydalarını bilmək.
Dərman allergiyası ciddi bir vəziyyətdir və həyati təhlükəsi ola bilər. Düzgün müalicə və idarəetmə ilə bu vəziyyətin yaratdığı risklər minimuma endirilə bilər. Əgər dərman allergiyası simptomları ilə qarşılaşırsınızsa və ya müalicə ilə bağlı suallarınız varsa, allerqoloqa və ya həkimə müraciət etmək vacibdir.
