Daun Sindromlu Uşaqlarda və Yeniyetmələrdə Psixi Sağlamlığa Təsir edən Faktorlar
🔸 1. Sosial adaptasiya çətinlikləri
Sosial bacarıqları inkişaf etdirə bilsələr də, bəzi qrup dinamikalarında və dostluq münasibətlərində çətinlik yaşaya bilərlər.
Zorakılıq (bullying) və sosial damğalanma riski daha yüksəkdir.
🔸 2. Emosional tənzimləmə
Emosional reaksiya və duyğuları ifadə etmə bacarıqları bəzən daha impulsiv və ya daha həssas ola bilər.
Bəzi uşaqlarda qəzəb, özünü geri çəkmə və ya davranış pozuntuları görülə bilər.
🔸 3. Özünə inam və mənlik qavrayışı
Ailə, məktəb və sosial mühitin uşaqla necə münasibət qurması özünə inamın formalaşmasında əsas rol oynayır.
Pozitiv dəstək və empatik yanaşma uşağın özünü dəyərli hiss etməsini artırır.
🔸 4. Koqnitiv inkişaf fərqlilikləri
Diqqət, yaddaş və öyrənmə bacarıqları fərqli templə inkişaf edir.
Bu, uşağın məktəb və sosial fəaliyyətlərə adaptasiyasını çətinləşdirə bilər.
Psixi Sağlamlığı Dəstəkləyən Yanaşmalar
✅ 1. Psixoloji və emosional dəstək
Uşaq psixoloqu və inkişaf terapevtləri ilə işləmək uşaqda duyğusal tənzimləməni və davranış bacarıqlarını artırır.
Oyun terapiyası və sosial bacarıq təlimləri faydalıdır.
✅ 2. Ailə dəstəyi və maarifləndirmə
Valideyn və ailə dəstəyi, uşağın psixoloji sağlamlığında açar rola malikdir.
Ailənin də özünə qayğı və psixoloji dəstək alması vacibdir.
✅ 3. Təhsil və fərdi proqramlar
Fərdi Təhsil Proqramı (FTP) ilə uşağa uyğunlaşdırılmış tədris metodları və əlavə dərslər təşkil olunmalıdır.
Rəngli, vizual və praktik öyrənmə texnikaları ilə psixi gərginlik azaldılır.
✅ 4. Sosial inteqrasiya proqramları
Sosial qruplar və inklüziv fəaliyyətlər uşağın özünü cəmiyyətin bir parçası kimi hiss etməsinə kömək edir.
✅ 5. Davranış terapiyası
Özünü tənzimləmə, qəzəbin idarə olunması və emosional reaksiyaların yönləndirilməsi üçün davranış yönümlü terapiya.
Psixi sağlamlığı zəiflədən risklər
🔸 Zorakılığa məruz qalmaq və təcrid olmaq
🔸 Ailə içində həddindən artıq qoruyucu və ya həddindən artıq sərt yanaşma
🔸 Ətraf mühitdə stereotiplər və damğalanma
Sonda
Daun sindromlu uşaqlar və yeniyetmələr, digər uşaqlar kimi sevgi, təhlükəsizlik və özünü ifadə imkanı olan bir mühitdə daha sağlam emosional inkişaf edə bilərlər. Doğru dəstək və yanaşma ilə onların həm koqnitiv, həm də psixoloji inkişafı gücləndirilə bilər.
