Döş Xərçənginin Əlamətləri
1. Döşdə və ya Qoltuqaltında Kütlə
Döşdə və ya qoltuqaltı nahiyədə hiss olunan sərtlik və ya kütlə döş xərçənginin ən ümumi əlamətlərindən biridir.
Kütlə adətən:
Sərt və hərəkətsiz olur.
Ağrısız ola bilər, lakin bəzi hallarda ağrılı da ola bilər.
2. Döş Formasında və ya Ölçüsündə Dəyişikliklər
Döşün bir hissəsinin şişməsi və ya deformasiya olması.
Döşlər arasında ölçü fərqinin artması.
3. Döş Dərisində Dəyişikliklər
Dəridə qalınlaşma və ya portağal qabığı görünüşü ("peau d'orange").
Qızartı, pullanma və ya döş dərisinin başqa anormal dəyişiklikləri.
4. Döş Giləsində Dəyişikliklər
Döş giləsinin içəriyə doğru çəkilməsi (retraktsiya).
Döş giləsi ətrafında qabıqlaşma, pullanma və ya qızartı.
Döş giləsindən qanlı və ya şəffaf axıntı.
5. Qoltuqaltı Nahiyədə Şişkinlik və ya Ağrı
Qoltuqaltı limfa düyünlərində böyümə və sərtlik xərçəng hüceyrələrinin yayılmasının əlaməti ola bilər.
6. Döşdə və ya Gilədə Ağrı
Ağrı döş xərçənginin erkən mərhələlərində nadir olsa da, bəzi hallarda ola bilər.
Ağrı dövrü xarakter daşımırsa (menstrual dövrlə bağlı deyilsə) diqqət yetirilməlidir.
7. Döş Dərisində Yara və ya Açıq Zədə
Xüsusilə sağalmayan yara və ya ülserlər döşdə ciddi problem əlaməti ola bilər.
Risk Faktoru Olan İnsanlar Daha Diqqətli Olmalıdır
Bəzi şəxslər döş xərçəngi üçün daha yüksək risk altında ola bilər:
Yaş: Xərçəng riski yaş artdıqca artır, xüsusilə 50 yaşdan sonra.
Ailə Tarixi: Birinci dərəcəli qohumlarda (ana, bacı, nənə) döş xərçəngi keçmişi varsa risk artır.
Genetik Mutasiyalar: BRCA1 və BRCA2 gen mutasiyaları olan şəxslər daha yüksək risk altındadır.
Hormonal Faktlar: Uzun müddətli estrogen təsiri (erkən menstruasiya, gec menopoz, hormonal terapiya).
Həyat Tərzi: Siqaret, alkoqol istifadəsi və az fiziki aktivlik riski artıra bilər.
Öz-Özünə Döş Müayinəsi
Döş xərçəngini erkən mərhələdə aşkar etmək üçün öz-özünə döş müayinəsi faydalıdır. Aşağıdakı şəkildə aparılır:
Güzgü qarşısında baxış: Döşlərin formasında və dərisində dəyişiklik olub-olmadığını yoxlayın.
Fiziki palpasiya: Əllərinizlə döş toxumasını və qoltuqaltı nahiyəni müayinə edin.
Yataraq müayinə: Yatarkən hər iki döşü dairəvi hərəkətlərlə palpasiya edin.
Həkimə Nə Zaman Müraciət Etmək Lazımdır?
Döşlərdə aşağıdakı əlamətləri hiss etdikdə dərhal həkimə müraciət edin:
Qeyri-adi kütlə və ya sərtlik.
Gilədən qanlı axıntı.
Döşdə və ya dərisində görünən dəyişikliklər.
Qoltuqaltı limfa düyünlərində şişkinlik.
Diaqnoz Üçün Tətbiq Olunan Testlər
Mammoqrafiya: Döş toxumasında xərçəngə dair erkən əlamətləri aşkar edir.
Ultrasəs: Döşdəki kütlələrin təbiətini ayırd etmək üçün istifadə edilir.
Biopsiya: Döş toxumasından nümunə götürərək xərçəng hüceyrələrinin mövcudluğunu təsdiqləyir.
MR: Daha detallı görüntü üçün istifadə edilir.
Qan Testləri və Genetik Testlər: Xüsusilə ailə tarixi olanlarda əlavə risk faktoru analizləri üçün.
Qeyd
Döşdə hər hansı anormal dəyişiklik gördüyünüz halda, bunu xərçənglə əlaqələndirmədən əvvəl mütləq mütəxəssisə müraciət edin. Xoşxassəli döş problemləri də oxşar əlamətlərlə özünü göstərə bilər. Müntəzəm müayinələr və erkən diaqnoz həyat keyfiyyətinizi qorumağa kömək edir.
