Duodenitin Səbəbləri
Helicobacter pylori (H. pylori) infeksiyası:
Mədə və bağırsaq divarını zədələyərək iltihab yarada bilər.
Qeyri-Steroid İltihab Əleyhinə Dərmanlar (NSAİİ):
İbuprofen və ya aspirin kimi dərmanların uzunmüddətli istifadəsi duodenumun zədələnməsinə səbəb ola bilər.
Alkoqol və Siqaret:
Həzm sisteminin selikli qişasına zərər verərək iltihab yarada bilər.
Mədə Turşusunun Həddindən Artıq İstehsalı:
Turşuluğun artması duodenal selikli qişaya zərər verə bilər.
Stress və Pəhriz Pozğunluğu:
Həzm sistemi üzərində mənfi təsir göstərərək iltihabı stimullaşdıra bilər.
Autoimmun Xəstəliklər:
Bəzi hallarda orqanizmin immun sistemi duodenuma hücum edə bilər.
Duodenitin Əlamətləri
Duodenit əlamətləri kəskin və ya xroniki formasına görə dəyişə bilər. Ən çox rast gəlinən əlamətlər:
1. Qarın Ağrısı
Əsasən göbək və ya qarın yuxarı hissəsində yanma və ya sancı hissi.
Ağrı yeməkdən əvvəl və ya sonra şiddətlənə bilər.
2. Həzm Problemləri
Bulantı və Qusma:
Həzm sistemində qıcıqlanma səbəbilə baş verir.
İştahsızlıq:
Yeməkdən sonra narahatlıq səbəbindən iştah azalması.
Şişkinlik və Qaz:
Həzm problemlərinə bağlı olaraq qarında şişkinlik.
3. Ürəkbulanma və Reflüks
Mədə turşusunun geri axması (reflüks) nəticəsində narahatlıq hissi.
4. Qanaxma Əlamətləri (Ağır Hallarda)
Qara Nəcis:
Daxili qanaxmanın əlaməti ola bilər.
Qan Qusma:
Xüsusilə ağır iltihab hallarında rast gəlinə bilər.
5. Yorğunluq və Ümumi Narahatlıq
Qida qəbulunun azalması və bədənin zəifləməsi nəticəsində yorğunluq hissi.
Duodenitin Diaqnozu
1. Tibb Mütəxəssisinin Müayinəsi
Həkim simptomlar əsasında ilkin diaqnoz qoya bilər.
2. Görüntüləmə və Diaqnostik Testlər
Endoskopiya:
Duodenal selikli qişanı vizual olaraq qiymətləndirmək üçün.
Biopsiya:
Helicobacter pylori infeksiyasını aşkar etmək üçün toxuma nümunəsi götürülə bilər.
Qan və Nəcis Testləri:
İnfeksiya və ya daxili qanaxmanı qiymətləndirmək üçün.
Ürəkbulanma Testləri:
Mədə turşusunun miqdarını ölçmək üçün.
Duodenitin Müalicəsi
1. Dərmanlarla Müalicə
Antibiotiklər:
Helicobacter pylori infeksiyasını müalicə etmək üçün.
Antiasidlər:
Mədə turşusunu azaltmaq üçün istifadə olunur.
Proton Pompa İnhibitorları (PPİ):
Mədə turşusunun ifrazını azaltmaq üçün.
H2 Blokerləri:
Turşuluğu idarə etmək üçün istifadə olunur.
Mədə Divarını Qoruyan Dərmanlar:
Sucralfate kimi dərmanlar selikli qişanı qoruyur və sağalmanı sürətləndirir.
2. Pəhriz və Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
Acılı və Yağlı Qidalardan Çəkinin:
Həzm sistemində qıcıqlanmanı artıran qidaları məhdudlaşdırın.
Siqaret və Alkoqoldan Çəkinin:
Zərərli vərdişlərdən uzaq durmaq duodenitin yaxşılaşmasına kömək edir.
Kiçik və Tez-Tez Yemək:
Mədə turşusunu idarə etmək üçün tövsiyə edilir.
Bol Maye Qəbul Edin:
Qəbizlik və həzm problemlərinin qarşısını almaq üçün.
3. Alternativ Müalicələr
Probiotiklər:
Bağırsaq mikroflorasını balanslaşdırmaq üçün istifadə olunur.
Təbii Bitkilər:
Zəncəfil və ya aloe vera həzm sistemini sakitləşdirə bilər.
4. Cərrahi Müdaxilə
Nadirdir və yalnız ağır hallarda, məsələn, qanaxma və ya perforasiya zamanı lazım ola bilər.
Profilaktika: Duodenitin Qarşısını Necə Almaq Olar?
Sağlam Pəhriz:
Liflə zəngin qidalar və təzə tərəvəzlər istehlak edin.
Helicobacter pylori infeksiyasını müalicə edin:
İnfeksiyanın vaxtında müalicəsi riskləri azalda bilər.
Stressi İdarə Edin:
Stress həzm problemlərini artırdığı üçün relaksasiya texnikalarından istifadə edin.
Dərmanları Doğru İstifadə Edin:
NSAİİ dərmanlarını yalnız həkim tövsiyəsi ilə qəbul edin.
Nəticə
Duodenit, vaxtında diaqnoz və düzgün müalicə ilə effektiv şəkildə idarə edilə bilən bir vəziyyətdir. Əlamətlər müşahidə edildikdə, həzm sistemi problemlərinin ağırlaşmasının qarşısını almaq üçün dərhal həkimə müraciət etmək vacibdir. Sağlam həyat tərzi və balanslı pəhriz, bu problemin yaranma riskini əhəmiyyətli dərəcədə azalda bilər.
