Ercp nədir, kimə tətbiq olunur?

ERCP (Endoskopik Retrograd xolangiopankreatoqrafiya) üsulu öd kisəsindən öd yollarına daşların çıxarılması, öd yollarında şişlərin diaqnozu və tıxanma nəticəsində yaranan sarılığın müalicəsi üçün öd yollarına stent qoyulmasıdır. ERCP qabaqcıl təcrübə tələb edən bir prosesdir. Bu, endoskopik prosedurlar arasında ən yüksək ağırlaşma risklərindən biridir. Bu səbəbdən təcrübəli qastroenteroloqlar tərəfindən icra edilməli bir prosedurdur.

Ercp nədir, kimə tətbiq olunur?

Öd kisəsindəki daşlar cəmiyyətdə çox rast gəlinir. Ancaq bütün daşlar xəstəliyə səbəb olmur. Əksəriyyətini cərrahi əməliyyat etməkdənsə tək buraxmaq daha yaxşıdır. Ancaq bu daşlar kanalı alovlandırırsa və ya bloklayırsa, öd kisəsi çıxarılmalıdır. Bu gün bu prosedur adətən laparoskopik (qapalı) əməliyyatla həyata keçirilir. Laparoskopik əməliyyatdan əvvəl xəstədə öd yollarına düşmüş daş varsa və ya şübhələnirsə (bu, adətən MRCP adlı filmlə başa düşülür), o zaman ERCP aparılmalıdır. ERCP bəzən xəstədə sarılıq və qızdırma inkişaf etdikdə təcili şəraitdə həyata keçirilə bilər.

ERCP əməliyyatı endoskopiyaya bənzər alətlə ağız boşluğuna daxil edilərək, onikibarmaq bağırsağın ikinci hissəsində, öd axarının açıldığı ağız formalı nahiyəyə çatdırılaraq həyata keçirilir. Buraya çatdıqdan sonra tərs yolla öd yollarına daxil edilir (əgər ödün bağırsağa doğru axdığı, bağırsaqdan öd yollarına doğru axdığı düşünülürsə) və burada boyalı maddə verilir. Bu zaman bir film çəkilir və öd yollarında daş və ya kütlənin olması aşkar edilir. Bu mərhələdən sonra kanalın ağzı bir neçə millimetr kəsilərək genişləndirilir. Sonra balon və ya səbət dediyimiz alətlərin köməyi ilə daş(lar) çıxarılır. Prosedur düzgün xəstə üzərində və düzgün səbəblə edildiyində çox tez nəticə verən uğurlu bir üsuldur.

ERCP-nin ən mühüm komplikasiyası bu prosedurdan sonra 2-5% tezliyi ilə müşahidə olunan mədəaltı vəzinin iltihabıdır. Daha çox gənclərdə və qadınlarda rast gəlinir. Əksər xəstələrdə yüngül keçir, lakin nadir hallarda ağır ola bilər. Bu vəziyyətin qarşısını almaq üçün müxtəlif dərmanlar və ya stent kimi üsullar var. Təcrübəli həkim bunlardan birini seçə bilər. Bunlardan başqa kəsik zamanı qanaxma və bağırsaq perforasiyası görünə bilər. Bu hallarda xəstə təcili cərrahiyə aparılmalıdır. Amma bu ağırlaşmalar hər 1000 xəstədən birində müşahidə olunur. ERCP radiasiya ilə həyata keçirilən bir prosedur olduğundan, hamilə qadınlarda tətbiqi bir qədər fərqlidir. Hamiləlik dövründə ERCP çəkilişsiz, sadəcə olaraq kəsik edərək və daşların balonla çıxarılması və ya öd yollarına müvəqqəti stent qoyulması ilə həyata keçirilə bilər. Hamiləlik bitdikdən sonra daimi müalicə aparılır.

Öd yollarında olan daşlar ERCP ilə çıxarıldıqda, xəstənin daimi müalicəsi üçün öd kisəsi əməliyyatı vacibdir.

Bu məqalə 5 may 2023 tarixində əlavə edilib. 0 dəfə oxuyun.

Yazıçı
Prof. Dr. Tarkan Karakan

Prof. Dr. Tarkan KARAKAN 1994-cü ildə Hacettepe Universiteti Tibb Fakültəsində başladığı tibb təhsilini uğurla başa vuraraq tibb həkimi adını almışdır. 1994-2000-ci illər arasında Gazi Universiteti Daxili Xəstəliklər kafedrasında ixtisasını tamamlamışdır.

2000-2002-ci illərdə Ankara Bayındır Xəstəxanasında çalışmış və 2002-2005-ci illərdə Gazi Universiteti Qastroenterologiya kafedrasında subixtisas təhsilini tamamlamışdır. 2005-ci ildən həmin kafedrada təhsilini davam etdirmiş və 2008-ci ildə “Dosent” elmi adını almışdır. 2009-2010-cu illər arasında Brüsseldə təkmil endoskopiya kursunda iştirak etmişdir. 2011-ci ildə ABŞ-ın Jons Hopkins Universitetində 3 ay davam edən Endoskopik Ultrasonoqrafiya sahəsində müşahidəçi olaraq çalışmışdır.

Prof. Dr. Tarkan KARAKAN Ankarada özəl klinikasında peşəsini davam etdirir.

Prof. Dr. Tarkan Karakan
Prof. Dr. Tarkan Karakan
Ankara - Daxili xəstəliklər - Daxili xəstəliklər
Facebook Twitter Instagram Youtube