Qaraciyər bədənimizin aşağı sağ tərəfində, qabırğa qəfəsinin altında, mədənin üstündə yerləşir. Bədənin ən böyük və ən vacib orqanlarından biridir. Onun 500-dən çox həyati funksiyası var. Bədən üçün lazım olan çoxsaylı qida maddələrinin istehsalında və saxlanmasında, toksinlərin bədəndən çıxarılmasında iştirak edir. ALT, AST, ALP, GGT, bilirubin, albumin, protrombin vaxtı qaraciyərin yaxşı işlədiyini göstərən testlərdir. Bu testlərdə anormallıqlar qaraciyər xəstəliyinin səbəbinin daha çox araşdırılması ehtiyacını göstərə bilər.
Viral hepatitlər bu testlərdə pozğunluqlarla özünü göstərə bilən xəstəliklər arasındadır. Ən çox yayılmış virus hepatitləri hepatit A, hepatit B, hepatit C və hepatit D-dir. Ən çox yayılmış hepatit A istisna olmaqla, hamısı xroniki olur, yəni illərdir bədənimizdə yaşayırlar.
HAMİLƏLİK və HEPATİT B
Əgər sizdə xroniki hepatit B varsa və hamiləsinizsə, onu körpənizə ötürmə şansınız 70-90% təşkil edir. Hepatit B-nin geniş yayıldığı ölkələrdə yaşayanlar üçün, virus çox güman ki, ananızdan sizə doğuş zamanı ötürülür. Buna səbəb olmamaq üçün mütləq hamiləlikdən əvvəl müayinə olunmalı və mümkünsə bu xəstəlikdən tamamilə xilas olmaq üçün peyvənd olunmalısınız. Əgər siz hepatit B daşıyırsınızsa, partnyorunuz peyvənd olunmalı və peyvənd tamamlanana qədər prezervativdən istifadə etməlisiniz.
Bəs sizdə bu mikrobun daha əvvəl olduğunu bilirsinizsə və ya hamiləlik zamanı öyrənmisinizsə nə etməlisiniz?
Bu vəziyyətdə, həqiqətən edilə biləcək çox şey yoxdur. Bununla belə, mama həkiminizlə birlikdə yoluxucu xəstəliklər və ya qastroenteroloqa müraciət etməlisiniz. Hamiləlik zamanı öyrənsəniz, çox güman ki, heç bir müalicə almadan həkiminiz tərəfindən izləniləcəksiniz. Əgər hamiləlikdən əvvəl sizə məlumat verilmişsə, heç bir müalicə almadığınız halda təkrar təqib tövsiyə olunacaq. Müalicə tələb olunarsa, hal-hazırda hamiləlik dövründə yalnız bir dərman istifadə olunur, Lamivudin.
DOĞUŞ Zamanı Körpəyə ötürülə bilər mi?
Bəli, ötürülə bilər. Doğuş zamanı körpəyə ötürülməni azaltmaq üçün hepatit B peyvəndi və hepatit B immunqlobulinin ilk dozası (bir doza) doğumdan sonra 12 saat ərzində aparılmalıdır. Bu müddət ərzində edilməzsə, körpənizi qorumaq üçün ikinci bir şansınız yoxdur. Beləliklə, düzgün peyvəndlə körpəni 95% qoruyursunuz. Doğuşun normal və ya keysəriyyə ilə olmasının fərqi yoxdur. Bu peyvənddən sonra tam qorunma təmin etmək üçün körpənizin hepatit B peyvəndini 1 ay və 6 ayda tamamlamalısınız. Əgər sizdə bu peyvəndlər yoxdursa və körpə doğuş zamanı yoluxmuşdursa, uşağın xroniki hepatit B-yə yoluxma ehtimalı 90% olur.
HEPATİT B XƏSTƏRİ ANA SÜDÜ ƏMƏ BİLƏ BİLƏR?
Bəli, ana südü verə bilər. Bununla belə, körpənizin doğumdan sonra peyvənd olunduğundan əmin olmalısınız. Ana südü ilə Hepatit B ötürülməsi arasında heç bir əlaqə tapılmadı. Bununla belə, çatlama və qanaxmaların qarşısını almaq üçün məmə ucuna diqqət yetirməlisiniz. Çatlama və qanaxma varsa, yara sağalana qədər süd verməmək daha yaxşı olardı.
HAMİLƏLİKDƏ HEPATİT C
Hepatit C-nin ən çox yayılma yolu narkotik asılılığı səbəbindən qanköçürmə və venadaxili inyeksiyalardır. Hepatit C olan anaların körpələrinə yoluxma nisbəti 2,7-8,4% təşkil edir.
Hepatit C-nin cinsi yolla ötürülməsi də digər cinsi yolla keçən xəstəliklərlə müqayisədə çox aşağıdır. Bu nisbət 2-3% olduğu halda, çoxarvadlılarda 4-6-ya qədər yüksəlir. Təkarvadlı cütlüklərdə prezervativdən istifadənin vacib olmadığı bildirilsə də, prezervativdən istifadə məsləhət görülür.Çoxarvadlısınızsa, mütləq prezervativdən istifadə etməlisiniz.
Əgər hamiləlikdən əvvəl müalicə alırsınızsa, müalicəniz ən azı 4 ay əvvəl, tərəfdaşınız müalicə alırsa, ən azı 7 ay əvvəl dayandırılmalıdır.
Hal-hazırda hamiləlik dövründə istifadə edilən heç bir müalicə yoxdur.
HEPATİT C OLAN XƏSTƏDƏ DOĞUM
Doğuş üçün qeysəriyyə əməliyyatı tövsiyə oluna bilər. Lakin keçidin azaldılması ilə bağlı dəqiq məlumat yoxdur. 2-ci və 6-cı aylarda HCV RNT-nin və/və ya 15-ci ayda Anti HCV-nin yoxlanılması lazımdır.
HEPATİT C OLAN XƏSTƏLƏRİN ANA SÜDÜ
Ana südü ilə qidalandırmaq üçün heç bir əks göstəriş yoxdur.
