1. Haşimoto Tiroiditinin Səbəbləri və Risk Faktorları
Haşimoto tiroiditi genetik və ətraf mühit faktorlarının təsiri ilə yaranan xroniki autoimmun xəstəlikdir.
📌 Əsas səbəblər:
✅ Genetik meyillilik
✅ Qidalanma çatışmazlıqları (selenium, yod, sink, D vitamini)
✅ Stres və xroniki iltihab
✅ Bağırsaq sağlamlığının pozulması və sızan bağırsaq sindromu
✅ Hormon balanssızlığı və xroniki infeksiyalar
📌 Risk faktorları:
🔹 Qadınlarda daha çox rast gəlinir (xüsusilə menopauza dövründə)
🔹 40 yaşdan sonra riski artır
🔹 Ailə tarixçəsində tiroid və autoimmun xəstəliklər olanlarda daha çox görülür
2. Haşimoto Tiroiditinin Simptomları
Haşimoto tiroiditi bəzən illərlə simptomsuz qala bilər, lakin xəstəlik irəlilədikcə hipotireoz (tiroid hormon çatışmazlığı) simptomları ortaya çıxır.
🔹 Enerji çatışmazlığı və xroniki yorğunluq
🔹 Sürətli çəki artımı və maddələr mübadiləsinin yavaşlaması
🔹 Dəri quruluğu və saç tökülməsi
🔹 Soyuğa qarşı həssaslıq
🔹 Depressiya, əhval dəyişiklikləri və beyin dumanı
🔹 Qəbizlik və həzm problemləri
🔹 Səsdə xırıltı və boğazda şişkinlik hissi (zob)
✨ Bu simptomlar düzgün müalicə və qidalanma ilə idarə oluna bilər!
3. Haşimoto Tiroiditinin Diaqnozu
🔍 Tibbi müayinə və laborator testlər xəstəliyin təsdiqi üçün vacibdir.
📌 Əsas laborator testlər:
✔ TSH (Tiroid Stimulyasiyaedici Hormon) – Yüksək səviyyədə olması hipotireoz göstəricisidir.
✔ Serbest T3 və T4 (Tiroid hormonları) – TSH ilə yanaşı ölçülməlidir.
✔ Anti-TPO (Tiroid Peroksidaza Antikoru) – Haşimoto xəstələrində yüksək olur.
✔ Anti-Tg (Tireoglobulin Antikoru) – Tiroid hüceyrələrinə qarşı autoimmun reaksiya olub-olmadığını göstərir.
✔ D vitamini, sink, selenyum və B12 səviyyələri – Çatışmazlıqlar olduqda xəstəliyin gedişatına təsir edə bilər.
4. Haşimoto Tiroiditində Müalicə Yolları
🔹 Levotiroksin (T4 hormonu) əvəzedici müalicə – Tiroid hormon çatışmazlığını balanslaşdırmaq üçün istifadə olunur.
🔹 Qidalanma və həyat tərzi dəyişiklikləri – İltihabı azaltmaq və hormon istehsalını dəstəkləmək üçün vacibdir.
🔹 Bağırsaq sağlamlığını qorumaq – Çünki bağırsaq mikroflorası və immun sistemi arasında əlaqə var.
🔹 Stresin idarə olunması – Kortizol yüksəkliyi Haşimoto simptomlarını pisləşdirə bilər.
5. Haşimoto Tiroiditində Qidalanma Planı
Qidalanma iltihabı azaltmaq, tiroid funksiyasını dəstəkləmək və enerji səviyyələrini bərpa etmək üçün əsas faktordur.
A. Faydalı Qidalar
✅ İltihabı Azaldan Qidalar:
Yaşıl yarpaqlı tərəvəzlər (ispanaq, brokkoli, kələm)
Qırmızı giləmeyvələr (çiyələk, böyürtkən, nar)
Zeytun yağı və avokado
✅ Tiroid Sağlamlığı üçün Əhəmiyyətli Vitamin və Minerallar:
Selenyum – Kətan toxumu, braziliya qozu, yumurta
Yod – Dəniz yosunu (həkim nəzarəti ilə), yumurta, orqanik süd
Sink – Paxlalılar, qoz, badam, balıq
D vitamini – Günəş, somon, yumurta
Maqnezium – Qabaq tumu, fındıq, avokado
✅ Bağırsaq sağlamlığı üçün probiotiklər:
Qatıq, kefir, turşu kələm, kombuça
B. Uzaq Durulmalı Qidalar
❌ Qlütendən çəkinin
Tədqiqatlar göstərir ki, Haşimoto xəstələrində qlüten bağırsaq keçiriciliyini artıraraq iltihab yarada bilər.
Buğda, çovdar, arpa məhsullarını məhdudlaşdırmaq tövsiyə edilir.
❌ Süni şəkərlər və yüksək şəkərli qidalar
İnsulin müqavimətini artırır və hormon balansına mənfi təsir göstərir.
❌ Trans yağlar və emal olunmuş qidalar
İltihabı artırır və tiroid funksiyasını zəiflədir.
❌ Soya məhsulları
Soya izoflavonları tiroid hormonlarının istehsalına mane ola bilər, ona görə də məhdudlaşdırmaq məsləhətdir.
6. Haşimoto Tiroiditində Sağlam Həyat Tərzi Strategiyaları
🌿 Stresi idarə edin: Meditasiya, nəfəs texnikaları və yoga tiroid funksiyasını yaxşılaşdıra bilər.
🚶♀️ Müntəzəm məşq edin: Gündəlik yüngül idman maddələr mübadiləsini aktiv saxlayır.
💧 Kifayət qədər su için: Bədəndə toksinlərin atılmasını sürətləndirir.
😴 Yetərli yuxu alın: Tiroid sağlamlığı üçün 7-9 saatlıq keyfiyyətli yuxu çox vacibdir.
7. Nəticə: Haşimoto Tiroiditini Necə İdarə Etmək Olar?
🎯 Hormonal balansı qorumaq üçün qidalanmanı optimallaşdırın.
🎯 İltihabı azaldan və bağırsaq sağlamlığını dəstəkləyən pəhriz tətbiq edin.
🎯 Qlütensiz və şəkərsiz qidalanma tiroid funksiyasını yaxşılaşdıra bilər.
🎯 Vitamin və mineralların səviyyələrini nəzarətdə saxlayın.
🎯 Stresi azaldaraq kortizol səviyyəsini balansda saxlayın.
✨ Düzgün qidalanma və həyat tərzi ilə Haşimoto tiroiditi idarə oluna bilər və həyat keyfiyyətini yüksəltmək mümkündür! 💙🌿
