🔹 1. Duodenum (Onikibarmaq bağırsaq)
Təxminən 25–30 sm uzunluğundadır.
Mədədən çıxan qidanın ilk daxil olduğu incə bağırsaq hissəsidir.
Mədə turşusu burada öd (safra) və mədəaltı vəzin (pankreas) fermentləri ilə qarışır.
Əsas funksiyası:
Yağların, karbohidratların və zülalların ilkin kimyəvi parçalanması.
Qidanın neytrallaşdırılması (mədə turşusunun təsiri azaldılır).
🔹 2. Jejunum
Təxminən 2.5 metr uzunluğundadır.
Duodenumdan sonra gəlir və qarın boşluğunun yuxarı hissəsində yerləşir.
Selikli qişası çoxlu villilər (barmaqvari çıxıntılar) ilə örtülüdür.
Əsas funksiyası:
Parçalanmış qida maddələrinin (amin turşuları, monosaxaridlər, vitaminlər və s.) sorulması.
Su və elektrolitlərin sorulması.
🔹 3. İleum
Təxminən 3–3.5 metr uzunluğundadır.
Jejunumdan sonra gəlir və yoğun bağırsaqla birləşir.
Qidanın tam sorulmadığı hissəsi burada tamamlanır.
Əsas funksiyası:
Safra duzlarının və B12 vitamininin sorulması.
Qidanın son məhsullarının udulması.
🔸 İncə bağırsağın ümumi xüsusiyyətləri:
Uzunluğu ümumilikdə 6–7 metrdir.
İçi mikrovillilər və villuslar ilə örtülüdür — bu quruluş səth sahəsini artırır və maddələrin daha yaxşı sorulmasına imkan verir.
Peristaltik hərəkətlə qida irəli ötürülür.
🔸 İncə bağırsağın xəstəlikləri
Çölyak xəstəliyi – qlutenə qarşı immun reaksiya, bağırsaq zədələnməsi.
Kron xəstəliyi – iltihabi bağırsaq xəstəliyi, xüsusilə terminal ileumda rast gəlinir.
Malabsorbsiyon sindromu – qidaların normal sorulmaması.
İleus – bağırsaq keçməzliyi.
İnfeksiyalar – bakteriya, virus və parazitlər səbəb ola bilər.
🔸 Sağlam incə bağırsaq üçün nə etməli?
Liflə zəngin qidalar yemək (tərəvəz, meyvə, tam taxıllar)
Probiotik və prebiyotik qəbulunu artırmaq (yoqurt, kefir, turşu)
Qidaları yaxşı çeynəmək
Antibiyotikdən sui-istifadədən çəkinmək
Bol su içmək
