Səbəblər
Kardiogen şokun əsas səbəbləri aşağıdakılardır:
Ürək infarktı (miokard infarktı): Ürək əzələsinin ciddi şəkildə zədələnməsi və ürəyin pompalama funksiyasının pozulması.
Kardiomiyopatiya: Ürək əzələsinin zəifləməsi və ya zədələnməsi.
Ürək qapağı problemləri: Qapaq çatışmazlığı və ya daralması (stenoz).
Aritmiyalar: Ürəyin ritminin pozulması, xüsusilə sürətli və ya yavaş ürək ritmi.
Miokardit: Ürək əzələsinin iltihabı.
Endokardit: Ürək qapaqlarının və ya daxili strukturunun infeksiyası.
Ürək tamponadası: Ürək ətrafında maye toplanması nəticəsində ürəyin sıxılması.
Simptomlar
Kardiogen şokun simptomları ciddi və həyati təhlükəli ola bilər. Əsas simptomlar aşağıdakılardır:
Sürətli və zəif nəbz
Aşağı qan təzyiqi (hipotoniya)
Tez-tez və səthi nəfəs alma
Soyuq, tərli və solğun dəri
Huşunu itirmə və ya bulanıq şüur
Sinə ağrısı
Qan axını azalması nəticəsində bədənin müxtəlif hissələrində mavi rəng (sianoz)
İdrarın azalması və ya dayanmaması
Diaqnoz
Kardiogen şokun diaqnozu tez və dəqiq qoyulmalıdır, çünki bu vəziyyət təcili tibbi müdaxilə tələb edir. Diaqnostik üsullar aşağıdakılardır:
Tibbi tarix və fiziki müayinə: Həkim xəstənin simptomlarını və tibbi tarixini qiymətləndirir.
EKQ (Elektrokardioqrafiya): Ürək ritmi və elektrik fəaliyyəti haqqında məlumat verir.
Ekokardioqrafiya: Ürəyin struktur və funksiyalarını qiymətləndirmək üçün.
Qan testləri: Troponin səviyyəsi (ürək zədələnməsinin göstəricisi), arterial qan qazları və elektrolit səviyyələri.
Sinə rentgeni: Ürək və ağciyər strukturlarını qiymətləndirmək üçün.
Swan-Ganz kateterizasiyası: Ürək və ağciyərlərdəki qan təzyiqini və oksigen səviyyəsini ölçmək üçün.
Müalicə
Kardiogen şokun müalicəsi, qan axını və oksigen çatdırılmasını bərpa etməyə yönəlib. Müalicə üsulları aşağıdakılardır:
Dərman müalicəsi:
İnotrop dərmanlar: Ürəyin pompalama gücünü artırmaq üçün (məsələn, dobutamin, milrinon).
Vazopressorlar: Qan təzyiqini artırmaq üçün (məsələn, noradrenalin, adrenalin).
Antiaritmik dərmanlar: Ürək ritmini tənzimləmək üçün.
Məhlul və oksigen terapiyası:
İntravenöz mayelər: Qan həcmini artırmaq üçün.
Oksigen terapiyası: Oksigen səviyyəsini artırmaq üçün.
Mexaniki dəstək cihazları:
Intraaortik balon pompası (IABP): Ürəyin işini dəstəkləmək və qan axını artırmaq üçün.
Ventricular assist devices (VADs): Ürəyin pompalama funksiyasını dəstəkləmək üçün mexaniki cihazlar.
Revaskülarizasiya prosedurları:
Perkutan koronar müdaxilə (PCI): Tıxanmış arteriyaların açılması üçün angioplastika və stent qoyulması.
Koronar arter bypass əməliyyatı (CABG): Tıxanmış arteriyaların bypass edilməsi üçün cərrahi əməliyyat.
Cərrahi müdaxilə:
Ürək qapağı əməliyyatı: Qapaq problemlərinin düzəldilməsi üçün.
Ürək transplantasiyası: Ən ağır hallarda.
Evdə Baxım və Profilaktika
Kardiogen şok təcili tibbi müdaxilə tələb edən bir vəziyyətdir və evdə müalicəsi yoxdur. Lakin, profilaktik tədbirlər ürək-damar sağlamlığını qorumağa kömək edə bilər:
Sağlam qidalanma: Düzgün və balanslı qidalanma, duz və yağ qəbulunu məhdudlaşdırmaq.
Müntəzəm fiziki fəaliyyət: Ürək-damar sağlamlığını qorumaq üçün müntəzəm idman və fiziki fəaliyyət.
Siqaret çəkməmək: Siqaretdən çəkinmək və tütün məhsullarından uzaq durmaq.
Qan təzyiqi və xolesterolu idarə etmək: Düzgün dərman istifadəsi və müntəzəm tibbi nəzarət.
Stresi idarə etmək: Stressin idarə edilməsi və rahatlama texnikalarının tətbiqi.
Fəsadlar
Orqan çatışmazlığı: Kifayət qədər qan axınının olmaması nəticəsində böyrək, qaraciyər və digər orqanlarda zədələnmə.
Multiorqan disfunksiya sindromu (MODS): Bir neçə orqanın fəaliyyətində ciddi pozuntular.
Ölüm: Kardiogen şok vaxtında və düzgün müalicə olunmazsa, yüksək ölüm riski daşıyır.
Kardiogen şok ciddi və həyati təhlükəli bir vəziyyətdir. Erkən diaqnoz və təcili müalicə həyati əhəmiyyət daşıyır. Əgər kardiogen şok simptomları yaşayırsınızsa və ya bu vəziyyətdən şübhələnirsinizsə, dərhal təcili tibbi yardım alın.
