Kök hüceyrə bədəndə inkişaf və böyümə zamanı birdən çox hüceyrə növünə çevrilmə potensialına malik hüceyrələrdir. Bu hüceyrələr rüşeym inkişafı zamanı ən mühüm rolu üzərinə götürərək, böyümə zamanı toxumaların inkişafına və orqanizm yetkin olduqda toxumaların yenilənməsinə kömək edir.
⠀
Kök hüceyrələrin üç ümumi xüsusiyyəti:
⠀
1. O, özünü yeniləyə və uzun müddət bölünməyə davam edə bilər.
2. Onlar toxuma və orqanlarda olan hüceyrə xüsusiyyətlərinə malik deyillər.
3. Onlar toxuma və orqan hüceyrələrində ixtisaslaşmış ola bilərlər.
Yetişkin Kök Hüceyrələr
Yetişkin kök hüceyrələr nadirdir. Əsas funksiyaları, hüceyrənin homeostaz adlanan sabit fəaliyyətini təmin etmək və müəyyən limit daxilində zədələnmə və ya xəstəlik səbəbiylə ölən hüceyrələri əvəz etməkdir. Məsələn, sümük iliyindəki təxminən 10.000-15.000 hüceyrədən 1-i hematopoetik (qan əmələ gətirən) kök hüceyrədir.
Yetişkin kök hüceyrələr, bütün kök hüceyrələr kimi, ən azı iki xüsusiyyəti paylaşır. Birincisi, uzun müddət özlərinin eyni nüsxələrini çıxara bilərlər; bu çoxalma qabiliyyətinə uzunmüddətli özünü yeniləmə deyilir. İkincisi, xarakterik morfologiyaları (formaları) və ixtisaslaşmış funksiyaları olan yetişkin hüceyrə tiplərinə başlanğıc verə bilirlər.
Embrionik kök hüceyrələr
üç-beş günlük yaşı olan embrionlardan gəlir. Bu mərhələdə bir embriona blastokist deyilir və təxminən 150 hüceyrədən ibarətdir.
Bunlar pluripotent kök hüceyrələrdir, yəni daha çox kök hüceyrələrə bölünə və ya bədənin hər hansı bir hüceyrəsinə çevrilə bilərlər. Bu çox yönlülük, embrional kök hüceyrələrin xəstə toxuma və orqanları bərpa etmək və ya təmir etmək üçün istifadə edilməsinə imkan verir.
⠀
