Lezyonlar müxtəlif toxuma və orqanlarda yarana bilər:
Dəri: Sızanaq, kist və ya dəri xərçəngi.
Daxili Orqanlar: Qaraciyər, ağciyər, böyrək və ya beyində kütləvi lezyonlar.
Sümük və Yumşaq Toxumalar: Osteomalar və ya sarkomalar.
Kütləvi Lezyonun Növləri
Xoşxassəli Lezyonlar:
Zərərsizdir və yayılma qabiliyyəti yoxdur.
Məsələn: Lipoma, fibroma, kist.
Bədxassəli Lezyonlar:
Xərçənglə əlaqəlidir və metastaz (yayılma) qabiliyyətinə malikdir.
Məsələn: Sümük sarkoması, beyin xərçəngi.
Yarımşəffaf Lezyonlar:
Xoşxassəli və ya bədxassəli ola bilər, diaqnoz üçün əlavə testlər tələb olunur.
Kütləvi Lezyonun Simptomları
Simptomlar lezyonun yerləşdiyi orqan, ölçüsü, inkişaf müddəti və xassələrinə görə dəyişə bilər.
1. Ümumi Simptomlar
Ağrı: Toxuma və ya sinir sıxışması nəticəsində yaranır.
Həcm Artımı: Kütlə gözlə görünən və ya palpasiyada hiss edilə bilən ölçüyə çatır.
Şişkinlik və Qızartı: İltihabla əlaqədar olaraq toxumada şişlik və ya qızartı müşahidə edilə bilər.
Yorğunluq və Halsızlıq: Xüsusilə xərçənglə əlaqəli lezyonlarda ümumi yorğunluq.
2. Orqanlara Xüsusi Simptomlar
Dəri:
Sızanaq və ya sərtlik.
Qızartı və ya qaşıntı.
Xərçəng şübhəsi varsa, qara və ya qeyri-adi formalı ləkələr.
Beyin:
Baş ağrıları.
Görmə və ya eşitmə problemləri.
Qıcolmalar və ya hərəkət koordinasiyasının pozulması.
Qaraciyər:
Sağ tərəfdə ağrı və ya dolğunluq hissi.
Sarılıq (dərinin və gözlərin sarı rəng alması).
Həzm problemləri.
Ağciyər:
Davamlı öskürək.
Qanlı bəlğəm.
Nəfəs darlığı.
Sümük və Oynaqlar:
Lokal ağrı və ya zəiflik.
Hərəkət məhdudiyyəti.
Sümük qırılmalarının artması.
Kütləvi Lezyonun Diaqnostikası
1. Fiziki Müayinə
Həkim toxumanı palpasiyaya edir və xarici dəyişiklikləri qiymətləndirir.
2. Görüntüləmə Testləri
Ultrason: Yumşaq toxuma və içəridəki kütlələri qiymətləndirmək üçün.
MRT (Maqnit Rezonans Tomoqrafiya): Toxumaların və lezyonun detallarını müəyyənləşdirir.
KT (Kompüter Tomoqrafiyası): Sümük və daxili orqan kütlələrini aşkar edir.
Röntgen: Sümük lezyonları üçün faydalıdır.
3. Biopsiya
Lezyonun xoşxassəli və ya bədxassəli olduğunu təyin etmək üçün toxuma nümunəsi götürülür.
4. Qan Testləri
İnfeksiya, iltihab və ya xərçəng markerlərini aşkar etmək üçün.
Kütləvi Lezyonun Müalicəsi
1. Xoşxassəli Lezyonlarda
Dərman Müalicəsi:
İltihab və ağrı üçün dərmanlar.
Cərrahi Eksizyon:
Xoşxassəli lezyonlar estetik və ya funksional narahatlıq yaradırsa çıxarılır.
2. Bədxassəli Lezyonlarda
Cərrahi Müdaxilə:
Xərçəngli kütlə cərrahi yolla tamamilə çıxarılır.
Kimyaterapiya və Radioterapiya:
Qalan xərçəng hüceyrələrinin məhv edilməsi üçün.
Dərman Müalicəsi:
İmmunoterapiya və ya hədəfli terapiya.
3. Alternativ Müalicələr
Krioterapiya (soyuqla müalicə) və lazer müalicəsi bəzi spesifik lezyonlarda istifadə edilə bilər.
Profilaktika
Sağlam həyat tərzi və balanslı qidalanma.
Risk faktorlarından (siqaret, zərərli kimyəvi maddələr) uzaq durmaq.
Hər hansı bir şübhəli dəyişiklikdə vaxtında tibbi müayinə.
Nəticə
Kütləvi lezyonlar fərqli səbəblərdən meydana gələ bilər və təsirləri yerləşdiyi bölgəyə görə dəyişir. Hər hansı bir kütlə və ya narahatlıq əlaməti hiss edildikdə, erkən diaqnoz və müalicə üçün mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır. Lezyonun xassəsinə uyğun olaraq fərdi müalicə planı tətbiq olunur.
