Larinxitin Səbəbləri
Virus infeksiyaları
Qrip, soyuqdəymə və adenoviruslar kimi yuxarı tənəffüs yolu infeksiyaları.
Bakterial infeksiyalar
Nadir hallarda bakteriyalar (məsələn, difteriya) larinxitə səbəb ola bilər.
Səsin həddindən artıq istifadəsi
Çox danışmaq, qışqırmaq və ya yüksək səslə mahnı oxumaq səs tellərini zədələyə bilər.
Qıcıqlandırıcı maddələr
Siqaret tüstüsü, kimyəvi maddələr, hava çirkliliyi və spirtli içkilər.
Reflü xəstəliyi (GÖRH)
Mədə turşusunun qırtlağa doğru geri axması səs tellərini qıcıqlandıraraq iltihaba səbəb ola bilər.
Allergiyalar
Polen, toz və digər allergenlər larinxitin yaranmasına səbəb ola bilər.
Larinxitin Simptomları
Larinxitin əlamətləri səbəbin şiddətindən və iltihabın dərəcəsindən asılı olaraq dəyişə bilər. Əsas simptomlar bunlardır:
Səsin dəyişməsi
Səsin batması, qısılması və ya tamamilə itməsi.
Boğaz ağrısı
Xüsusilə danışarkən və ya udqunarkən artan ağrı.
Quru və qıcıqlandırıcı öskürək
Əsasən gecə və ya danışarkən güclənir.
Boğazda quruluq və qıcıqlanma
Xüsusilə udqunma zamanı narahatlıq hissi yaranır.
Yorğunluq
Səsi çox istifadə etməklə əlaqəli olaraq ümumi yorğunluq hissi.
Bəzən hərarət və halsızlıq
Virus infeksiyalarına bağlı olaraq yüngül hərarət müşahidə edilə bilər.
Udqunma çətinliyi
Şişmiş səs telləri boğazda tıxanıqlıq hissi yarada bilər.
Larinxitin Müalicəsi
Kəskin larinxit adətən bir neçə gün ərzində öz-özünə sağalır. Xroniki hallarda isə əsas səbəbə uyğun müalicə tələb olunur. Aşağıda ümumi müalicə üsulları təqdim edilmişdir:
1. Evdə Müalicə və Özünü Qaydaya Salma
Səssizlik və istirahət: Səs tellərinin sağalması üçün səsinizi mümkün qədər az istifadə edin.
Nəmləndirilmiş hava: Otaq havasını nəmləndirmək üçün nəmləndirici cihazlardan istifadə edin. Buxar inhalasiyası da faydalıdır.
Bol maye qəbulu: İsti bitki çayları (zəncəfil çayı, bal və limonlu ilıq su) boğazı rahatlaşdırır.
Quru öskürəyi idarə etmək: Həkim məsləhəti ilə öskürək siropları istifadə edilə bilər.
Siqaret və spirt istifadəsindən çəkinin: Bu maddələr səs tellərini daha çox qıcıqlandırır.
Duzlu su ilə qarqara: Boğaz ağrısını və qıcıqlanmanı azaldır.
2. Dərman Müalicəsi
Antihistaminlər: Allergiyaya bağlı larinxitdə istifadə olunur.
Antibiotiklər: Əgər bakterial infeksiya təsdiqlənibsə, həkim tərəfindən təyin edilir. (Virus infeksiyalarında antibiotiklər təsirsizdir.)
Kortikosteroidlər: Şişkinliyi və iltihabı azaltmaq üçün şiddətli hallarda istifadə olunur.
3. Xroniki Larinxit Müalicəsi
Reflü müalicəsi: Mədə turşusunun təsirini azaltmaq üçün proton pompa inhibitorları (məsələn, Omeprazol) istifadə olunur.
Səs terapiyası: Səsin düzgün istifadəsini öyrənmək üçün səs terapiyası faydalı ola bilər.
Allergenlərdən uzaq durmaq: Allergiyaya səbəb olan maddələri müəyyənləşdirib onlardan uzaqlaşmaq vacibdir.
4. Cərrahi Müdaxilə
Nadir hallarda, xroniki larinxit səs tellərində düyün, polip və ya digər struktural problemlərə səbəb olarsa, cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
Larinxitin Qarşısının Alınması
Səssinizi qoruyun: Səs tellərini yükləməməyə çalışın və qışqırmaqdan çəkinin.
Bol maye için: Səs tellərinin qurumasının qarşısını alın.
Siqaret və alkoqoldan uzaq durun: Bu maddələr səs tellərini zədələyir.
Quru havadan çəkinin: Otaq havasını nəmləndirin.
İnfeksiyalardan qorunun: Soyuqdəymə və qrip kimi yuxarı tənəffüs yolu infeksiyalarından qorunmaq üçün əllərinizi tez-tez yuyun.
Reflü xəstəliyini nəzarətdə saxlayın: Yeməkdən sonra uzanmaqdan çəkinin və turşulu qidalardan uzaq durun.
Nə Zaman Həkimə Müraciət Etməli?
2 həftədən uzun müddət davam edən səs batıqlığı və ya ağrı.
Səsin tamamilə itməsi.
Yüksək hərarət və nəfəs alma çətinliyi.
Boyunda və ya boğazda şişkinlik.
Qanlı bəlğəm və ya davamlı öskürək.
Nəticə
Larinxit, ümumiyyətlə, ciddi olmayan, lakin narahatlıq yaradan bir vəziyyətdir. Virus infeksiyaları, səsin həddindən artıq istifadəsi və digər qıcıqlandırıcı amillər səbəbindən yaranır. Düzgün müalicə və səs istirahəti ilə əksər hallarda tam sağalma əldə olunur. Uzunmüddətli simptomlar zamanı isə həkimə müraciət edərək müalicəni gecikdirməmək vacibdir.
