Leykositlərin Rolu
Leykositlər bədəni zərərli orqanizmlərdən və yad cisimlərdən qorumaq üçün müxtəlif funksiyaları yerinə yetirir. Onlar beş əsas növə bölünür:
Neutrofillər:
Əsasən bakterial infeksiyalara qarşı mübarizə aparır.
Lenfositlər (T və B hüceyrələri):
Viral infeksiyalara qarşı müdafiə.
Antikor istehsalı ilə immun cavabı gücləndirir.
Monositlər:
Bakteriya və ölü hüceyrələri təmizləyir.
Eozinofillər:
Allergik reaksiyalarda və parazitlərə qarşı müdafiədə iştirak edir.
Bazofillər:
İltihab və allergik reaksiyalarda histamin buraxaraq cavab verir.
Leykosit Qan Analizi Nə Üçün Edilir?
İnfeksiyaların Diaqnozu:
Qanda leykositlərin səviyyəsi infeksiyaların mövcudluğunu göstərə bilər.
İmmunitet Sisteminin Qiymətləndirilməsi:
İmmun sistemin normal işləyib-işləmədiyini yoxlamaq üçün.
Xroniki Xəstəliklərin İzlənməsi:
Autoimmun xəstəliklər, iltihabi proseslər və xərçəng.
Dərmanların Təsirini Yoxlamaq:
Məsələn, kemoterapi və ya immunosupressant dərmanların təsirini izləmək üçün.
Allergik və Parazitar İnfeksiyalar:
Xüsusilə eozinofil səviyyələri ilə əlaqəli problemlər üçün.
Leykositlərin Normal Dəyərləri
Böyüklərdə: 4,000 - 11,000 hüceyrə/mikrolitr.
Uşaqlarda: 5,000 - 15,000 hüceyrə/mikrolitr.
Yenidoğulmuşlarda: 9,000 - 30,000 hüceyrə/mikrolitr.
Leykositlərin Yüksək və Aşağı Səviyyələri
1. Yüksək Leykosit Səviyyəsi (Leukositoz)
Leykositlərin yüksək olması, adətən bədənin infeksiya və ya digər stres faktorlarına verdiyi cavabı göstərə bilər.
Səbəblər:
Bakterial və Viral İnfeksiyalar:
Soyuqdəymə, qrip, ağciyər infeksiyaları.
İltihabi Xəstəliklər:
Romatoid artrit, iltihablı bağırsaq xəstəlikləri.
Stress və Fiziki Yüklənmə:
Həddindən artıq məşq və ya emosional stres.
Xərçəng:
Lösemi və ya digər mieloproliferativ xəstəliklər.
Hamiləlik və Doğuş:
Təbii olaraq leykosit səviyyəsi arta bilər.
Allergiyalar:
Xüsusilə eozinofillərin artması ilə müşahidə olunur.
Əlamətlər:
İltihab əlamətləri (qızartı, şişkinlik).
Yorğunluq və halsızlıq.
Yüksək hərarət.
2. Aşağı Leykosit Səviyyəsi (Leukopeniya)
Leykositlərin aşağı olması, immun sistemin zəifləməsi və infeksiyalara qarşı həssaslığın artması ilə əlaqədardır.
Səbəblər:
Viral İnfeksiyalar:
Qızılca, qrip, HIV və ya hepatit.
Kemoterapi və Radioterapiya:
İmmun hüceyrələrin istehsalını azalda bilər.
Autoimmun Xəstəliklər:
Lupus, romatoid artrit kimi xəstəliklər.
Qida Çatışmazlığı:
Folat, B12 vitamini və ya mis çatışmazlığı.
Sümük İliyi Problemləri:
Aplastik anemiya, mielodisplastik sindromlar.
Əlamətlər:
Tez-tez infeksiyalar.
Yaraların gec sağalması.
Xroniki yorğunluq.
Leykosit Qan Analizi Necə Edilir?
Qan Nümunəsi Alınması:
Qol damarından qan nümunəsi götürülür.
Laboratoriya Analizi:
Leykositlərin ümumi miqdarı və fərqli növlərinin faizi ölçülür.
Nəticələrin Yoxlanılması:
Həkim nəticələri əsas səbəblərlə əlaqələndirərək dəyərləndirir.
Leykosit Səviyyəsinin Tənzimlənməsi
Yüksək Leykositlər Halında:
İnfeksiyaların və iltihabların müalicəsi.
Stressin idarə edilməsi.
Lösemi kimi ciddi vəziyyətlərdə spesifik terapiyalar.
Aşağı Leykositlər Halında:
İmmuniteti gücləndirən müalicələr.
Qida əlavələri (B12, folat və s.).
Sümük iliyi problemləri varsa, xüsusi müalicə.
Nəticə
Leykosit qan analizi, immun sistemin vəziyyətini və bədənin infeksiyalara, iltihablara və ya xroniki xəstəliklərə reaksiyasını qiymətləndirmək üçün əsas bir vasitədir. Leykosit səviyyələri anormal olduqda, əsas səbəbi tapmaq və düzgün müalicə üçün həkimlə məsləhətləşmək vacibdir. Balanslı qidalanma, mütəmadi tibbi yoxlamalar və sağlam həyat tərzi leykosit səviyyəsini normal aralıqda saxlamağa kömək edir.
