Leykositlər Nədir və Nəyə Görə Vacibdir?
Leykositlər, sümük iliyi tərəfindən istehsal edilən və qan vasitəsilə bədənə yayılan ağ qan hüceyrələridir. Onlar beş əsas növə ayrılır:
Neutrofillər:
Bakterial və fungal infeksiyalara qarşı ilk müdafiə.
Lenfositlər (T və B hüceyrələri):
Viral infeksiyalara və yad zülallara qarşı mübarizə.
Monositlər:
Böyük miqdarda bakteriya və ölü hüceyrələri təmizləmək üçün.
Eozinofillər:
Allergik reaksiyalar və parazitlərə qarşı müdafiə.
Bazofillər:
Allergik və iltihabi reaksiyalarda rol oynayır.
Leykosit Qan Analizi Nə Üçün Edilir?
Leykositlərin səviyyəsi bir çox tibbi vəziyyəti təsbit etmək və izləmək üçün mühüm bir göstəricidir:
İnfeksiyaların Aşkarlanması:
Qanda leykositlərin yüksək səviyyəsi infeksiyanın mövcudluğuna işarə edə bilər.
İmmun Sistemin Qiymətləndirilməsi:
İmmunitet sisteminin normal işləyib-işləmədiyini yoxlamaq üçün.
Allergik Reaksiyalar:
Leykositlərin bəzi növləri (eozinofillər və bazofillər) yüksək olduqda allergiya diaqnozu qoyula bilər.
Xroniki Xəstəliklər:
Leykositlər müəyyən iltihablı və ya xərçəng növlərinin aşkarlanmasında vacibdir.
Kemoterapi və Müalicə İzlənməsi:
Xərçəng müalicəsi zamanı bədənin immun cavabının izlənməsi üçün.
Leykositlərin Normal Dəyərləri
Normal Leykosit Səviyyəsi (ümumi WBC)
Böyüklərdə: 4,000 - 11,000 hüceyrə/mikrolitr.
Uşaqlarda: 5,000 - 15,000 hüceyrə/mikrolitr.
Yenidoğulmuşlarda: 9,000 - 30,000 hüceyrə/mikrolitr.
Leykositlərin Anormal Səviyyələri
1. Yüksək Leykosit Səviyyəsi (Leukositoz)
Leykositlərin yüksək olması aşağıdakı səbəblərlə əlaqəli ola bilər:
İnfeksiyalar (bakterial, viral və ya fungal).
İltihabi Xəstəliklər (romatoid artrit, iltihablı bağırsaq xəstəlikləri).
Stress və ya Fiziki Yüklənmə.
Leukemiya və ya Digər Xərçənglər.
Allergik Reaksiyalar və ya Astma.
Kortikosteroidlər və ya Bəzi Dərmanlar.
2. Aşağı Leykosit Səviyyəsi (Leukopeniya)
Leykositlərin aşağı olması bədəni infeksiyalara qarşı daha həssas edir:
Viral İnfeksiyalar (qızılca, hepatit və s.).
Kemoterapi və Radioterapiya.
Autoimmun Xəstəliklər.
B12 və Folat Əskikliyi.
Aplastik Anemiya və ya Sümük İliyi Zədələnməsi.
Leykosit Qan Analizi Necə Edilir?
Prosedur
Qan Nümunəsi:
Qol damarından steril bir şəkildə qan alınır.
Laborator Analiz:
Ümumi qan analizi (CBC) vasitəsilə leykosit səviyyəsi ölçülür.
Leykosit Diferensialı:
Leykositlərin fərqli növlərinin faiz dəyərləri müəyyənləşdirilir.
Nəticələrin Şərhi
Nəticələr tibbi tarixçə və digər analizlərə əsasən şərh edilir.
Leykosit Səviyyəsini Tənzimləmək Üçün Nə Etmək Lazımdır?
Sağlam Qidalanma:
C, B12 vitaminləri və folat baxımından zəngin qidalar istehlak edin.
İmmuniteti Gücləndirmək:
Düzgün istirahət, fiziki aktivlik və balanslı həyat tərzi.
İnfeksiyalardan Qaçınmaq:
Əllərin müntəzəm yuyulması və gigiyenaya riayət etmək.
Həkim Nəzarəti:
Müntəzəm tibbi müayinələr və lazım gəldikdə dərman istifadəsi.
Nəticə
Leykosit qan analizi, bədənin immun vəziyyətini və müxtəlif xəstəliklərin mövcudluğunu qiymətləndirmək üçün vacib bir vasitədir. Nəticələr anormal olduqda, səbəbin müəyyən edilməsi və müvafiq müalicə üçün həkimlə məsləhətləşmək vacibdir. Sağlam həyat tərzi leykositlərin normal səviyyədə saxlanmasına kömək edir.
