🔹 Mədənin funksiyası
Mədənin əsas vəzifələri bunlardır:
Qidanın saxlanması – qida mədədə bir müddət qalaraq mərhələli şəkildə bağırsaqlara ötürülür.
Mexaniki həzm – mədə əzələlərinin yığılması ilə qida qarışdırılır.
Kimyəvi həzm – mədə şirəsinin tərkibindəki fermentlər və duz turşusu (HCl) qidanın parçalanmasına kömək edir.
Mikrobların məhv edilməsi – turş mühit bakteriyaları öldürür.
Bəzi maddələrin sorulması – məsələn, spirtin bir hissəsi burada sorula bilər.
🔹 Mədənin anatomiyası
Mədə sol qarnın yuxarı hissəsində, qabırğaların altında yerləşir. Dörd əsas hissəsi var:
Kardia – qida borusunun mədəyə birləşdiyi hissə.
Fundus – üst qabarıq hissə.
Korpus (cisimi) – mədənin əsas hissəsi.
Antrum və pilorus – mədənin çıxış hissələri; qidanın onikibarmaq bağırsağa keçməsini tənzimləyir.
🔹 Mədə divarının təbəqələri
Selikli qişa (mukozal qat) – mədə şirəsi buradan ifraz olunur.
Alt selikli qişa (submukoza) – damar və sinir şəbəkəsi burada yerləşir.
Əzələ qatı – mədənin yığılaraq qidanı qarışdırmasını təmin edir.
Seroz qişa – mədəni əhatə edən xarici qat.
🔹 Mədə şirəsinin tərkibi
Duz turşusu (HCl) – turş mühit yaradır, proteinlərin denaturasiyasını təmin edir, bakteriyaları öldürür.
Pepsin – zülalları parçalayan ferment.
Müsin (selik) – mədə divarını turşudan qoruyur.
🔹 Mədə ilə bağlı əsas xəstəliklər
Qastrit – mədə selikli qişasının iltihabı.
Yazı (xora) – selikli qişada yara əmələ gəlməsi (mədə və ya onikibarmaq bağırsaqda).
Gastrik reflüks – mədənin tərkibinin qida borusuna geri axması.
Mədə xərçəngi – ən ciddi mədə xəstəliklərindən biridir.
Helicobacter pylori infeksiyası – bir çox mədə problemi (xora, qastrit) bu bakteriya ilə əlaqəlidir.
🔹 Mədə sağlamlığını qorumaq üçün nə etməli?
Düzenli və vaxtında yemək yemək
Həddindən artıq ac və ya tox olmamaq
Fast-food və çox ədviyyatlı qidalardan çəkinmək
Siqaret və alkoqol qəbul etməmək
Stressdən uzaq durmaq
Qəhvə və qazlı içkiləri az qəbul etmək
