Mədə Qanaxmasının Səbəbləri
📌 1. Mədə və Onikibarmaq Bağırsaq Xorası (Peptik Xora)
🔹 H. pylori infeksiyası – Mədə qişasını zədələyərək xoralar yarada bilər.
🔹 Qeyri-steroid iltihab əleyhinə dərmanlar (NSAID-lər) – İbuprofen, aspirin və naproksen mədə divarına zərər verə bilər.
📌 2. Eroziyalı Qastrit və ya Duodenit
🔹 Mədə turşusunun həddindən artıq istehsalı nəticəsində mədə divarı zədələnə bilər.
🔹 Spirtli içkilər və siqaret istifadəsi risk yaradır.
📌 3. Ezofagus Varisləri (Qida Borusundakı Genişlənmiş Damarlar)
🔹 Qaraciyər sirozu olan insanlarda portal hipertenziya səbəbiylə qida borusunda damarlar genişlənərək partlaya bilər.
📌 4. Mallory-Weiss Yırtığı
🔹 Qusma və ya öskürək nəticəsində qida borusunun selikli qişasında yırtıq əmələ gəlir və qanaxma baş verir.
📌 5. Qaraciyər Xəstəlikləri və Hipertoniya
🔹 Portal hipertenziya (qaraciyər damarlarında təzyiqin yüksəlməsi) mədə və qida borusundakı damarların genişlənməsinə və qanaxmaya səbəb ola bilər.
📌 6. Mədə və ya Qida Borusu Xərçəngi
🔹 Xərçəng hüceyrələri qan damarlarını zədələyə və qanaxmaya səbəb ola bilər.
Mədə Qanaxmasının Simptomları
✔ Qan qusmaq (Hematemez) – Təzə qırmızı qan və ya qəhvə rəngində qatılaşmış qan qusmaq.
✔ Qanlı və ya tünd rəngli nəcis (Melena) – Qara və ya qatran kimi nəcisləmə.
✔ Başgicəllənmə və halsızlıq – Qan itkisinə görə oksigen çatışmazlığı.
✔ Düşük qan təzyiqi və sürətli ürək döyüntüsü (Təzyiqin düşməsi, taxikardiya)
✔ Dəri solğunluğu və tərləmə – Anemiya və şok əlamətləri.
✔ Qarın ağrısı və şişkinlik hissi
📌 Ağır hallarda huş itirilməsi və şok vəziyyəti yarana bilər.
Təcili Müdaxilə (Ev Şəraitində İlk Yardım)
🚨 Mədə qanaxması olan bir insana necə kömək etməli?
✅ Xəstə dərhal uzandırılmalı və ayaqları yuxarı qaldırılmalıdır.
✅ Su və ya qida verilməməlidir.
✅ Soyuq kompres (buz paketi) qarına qoyula bilər.
✅ Dərhal təcili yardım çağırılmalıdır!
🚨 Xəstə özbaşına aspirin, ibuprofen və ya başqa dərman qəbul etməməlidir!
📌 Şiddətli qanaxma varsa, xəstə xəstəxanaya ən qısa müddətdə çatdırılmalıdır.
Mədə Qanaxmasının Diaqnozu
📌 Endoskopiya (Qastroskopiya) – Qanaxmanın mənbəyini təyin etmək üçün əsas diaqnostik üsuldur.
📌 Qan analizləri – Qan itkisini və anemiyanı qiymətləndirmək üçün.
📌 Nəcis testi (Hemokult test) – Gizli qanaxmaları müəyyən etmək üçün.
📌 CT və ya MRI müayinəsi – Əgər endoskopiya ilə diaqnoz qoymaq mümkün deyilsə, istifadə edilə bilər.
Mədə Qanaxmasının Müalicəsi
1. Endoskopik Müalicə (Qanaxmanı Dayandırmaq Üçün)
💉 Endoskopik qoterapiya (skleroterapiya) – Damarı yandıraraq qanaxmanı dayandırır.
🩸 Klip və ya band ligasyonu – Qanayan damara klip qoyaraq qanaxmanı dayandırır.
2. Dərman Müalicəsi
💊 Proton Nasos İnhibitorları (PPİ-lər):
Omeprazol, Pantoprazol, Lansoprazol → Mədə turşusunu azaldır və qanaxma riskini azaldır.
💊 H. pylori varsa:
Antibiotiklər (Amoksisillin, Klaritromisin, Metronidazol) → Bakteriyanı öldürmək üçün istifadə edilir.
💊 Antasidlər və H2 Blokerlər:
Famotidin, Ranitidin → Mədə turşusunu neytrallaşdırmaq üçün.
📌 Dərmanlar yalnız həkim nəzarəti altında qəbul edilməlidir!
3. Cərrahi Müdaxilə
🚨 Ağır hallarda, endoskopik müalicə və dərmanlar kifayət etmədikdə cərrahi müdaxilə tələb oluna bilər.
Mədə Qanaxmasının Qarşısını Necə Almaq Olar?
✅ Düzgün qidalanma:
Baharatlı, turşulu və yağlı qidalardan uzaq durun.
Təbii və balanslı qidalar yeyin (yulaf, düyü, tərəvəzlər).
Spirtli içkilərdən uzaq durun.
✅ Siqaretdən və Alkoqoldan Uzaq Durun
Siqaret mədə turşusunu artırır və mədə divarını zəiflədir.
Alkoqol mədə qişasını zədələyə bilər.
✅ Həkim Nəzarəti Olmadan Qeyri-Steroid İltihab Əleyhinə Dərmanlardan (NSAID-lər) İstifadə Etməyin
Aspirin, İbuprofen və Naproksen kimi dərmanlar mədə divarına zərər verə bilər.
✅ H. Pylori infeksiyasını müalicə etmək
H. Pylori infeksiyası varsa, tam müalicə olunmalıdır.
✅ Stressi idarə edin
Stres mədə turşusunun ifrazını artıraraq qastrit və xora riskini artırır.
Yoga, meditasiya və nəfəs texnikaları faydalıdır.
📌 Əgər tez-tez mədə yanması, qarın ağrısı və ya qanlı nəcis görürsünüzsə, mütləq həkimə müraciət edin!
Nəticə
🔹 Mədə qanaxması ciddi və həyati təhlükəli bir vəziyyətdir.
🔹 Əsas səbəblər: mədə xorası, H. pylori infeksiyası, NSAID istifadəsi və qaraciyər problemləridir.
🔹 Qanaxma zamanı dərhal həkimə müraciət etmək və təcili yardım çağırmaq vacibdir.
🔹 Sağlam qidalanma, stressin idarə olunması və spirt/siqaretdən uzaq durmaq mədə problemlərini önləyə bilər.
📌 Mədənizdə narahatlıq hiss edirsinizsə, erkən diaqnoz və müalicə üçün həkimə müraciət etmək ən yaxşı seçimdir!
