Meningitin Növləri
Bakterial Meningit
Ən ağır formadır və təcili tibbi müdaxilə tələb edir.
Səbəbkar Bakteriyalar:
Neisseria meningitidis (meningokokk).
Streptococcus pneumoniae (pnevmokokk).
Haemophilus influenzae.
Viral Meningit
Daha yüngül formadır və əksər hallarda öz-özünə sağalır.
Səbəbkar Viruslar:
Enteroviruslar, herpes virusları.
Göbələk Meningiti
Nadir hallarda rast gəlinir və adətən immun sistemi zəif olan insanlarda baş verir.
Səbəb: Cryptococcus neoformans.
Parazitar və ya İltihabi Meningit
Parazitlər və ya autoimmun xəstəliklər səbəbindən meydana gələ bilər.
Meningitin Semptomları
Əsas Semptomlar
Şiddətli Baş Ağrısı:
Meningitdə ən çox görülən əlamətdir.
Boyunda Sərtlik:
Başın əyilməsi və ya çevrilməsi çətin olur.
Qızdırma və Üşütmə:
Yüksək hərarət və soyuq hissi.
Bulantı və Qusma:
Həzm sistemi ilə bağlı olmayan qusma.
Yorğunluq və Huş Bulanıqlığı:
Yuxululuq, huşun bulanması və ya hətta koma.
Həssaslıq:
İşığa və ya yüksək səslərə qarşı həssaslıq.
Dəri Səpgiləri:
Xüsusilə meningokokkal meningitdə bənövşəyi rəngli səpgilər.
Uşaqlarda və Körpələrdə Xüsusi Əlamətlər
Şişkin bıngıldaq (başın yumşaq hissəsi).
Davamlı ağlama və qıcıqlanma.
Yeməkdən imtina və zəif əmzik refleksi.
Meningitin Müalicə Üsulları
1. Bakterial Meningit
Antibiotiklər:
Təcili şəkildə intravenöz (damar yolu ilə) antibiotiklər istifadə olunur.
Ən çox istifadə edilənlər: Ceftriaxone, vancomycin.
Kortikosteroidlər:
İltihabı azaltmaq və beyin şişkinliyinin qarşısını almaq üçün.
2. Viral Meningit
Simptomatik Müalicə:
Yataq istirahəti, bol maye qəbulu.
Ağrıkəsicilər və qızdırma salıcılar (parasetamol).
Antiviral Dərmanlar:
Herpes virusları ilə əlaqəli meningitlər üçün (məsələn, asiklovir).
3. Göbələk Meningiti
Antifungal Dərmanlar:
Amphotericin B və ya flukonazol.
Uzunmüddətli Müalicə:
Göbələk infeksiyalarında terapiya bir neçə həftə və ya ay çəkə bilər.
4. Parazitar və İltihabi Meningit
Parazitar formalar üçün antiparazitar dərmanlar.
Autoimmun səbəblərdə immunosupressiv dərmanlar.
Profilaktika
Peyvəndlər:
Meningokokk Peyvəndi: Meningokokk infeksiyasına qarşı qoruyur.
Pnevmokokk Peyvəndi: Pnevmokokk infeksiyalarına qarşı.
Haemophilus influenzae (Hib) Peyvəndi: Xüsusilə uşaqlar üçün vacibdir.
Şəxsi Gigiyena:
Əlləri mütəmadi olaraq yumaq.
Ümumi istifadə olunan əşyaların təmizliyinə diqqət etmək.
Erkən Tibbi Müdaxilə:
Yaxın ətrafda meningit diaqnozu qoyulan biri varsa, profilaktik antibiotiklər qəbul etmək.
Mümkün Fəsadlar
Beyin zədələnməsi.
Eşitmə itməsi.
Epileptik tutmalar.
Koqnitiv problemlər (yaddaş və diqqət pozuntuları).
Nəticə
Meningit ciddi və həyati təhlükə yarada bilən xəstəlikdir. Xüsusilə bakterial meningit təcili tibbi müdaxilə tələb edir. Yuxarıda qeyd edilən əlamətlərdən biri və ya bir neçəsi müşahidə olunursa, dərhal həkimə müraciət edin. Profilaktik tədbirlər və vaxtında diaqnostika həyati əhəmiyyət daşıyır.
