Metal Allergiyasının Əlamətləri
Metal allergiyasının simptomları, metala məruz qaldıqdan bir neçə saatdan bir neçə günə qədər bir müddət ərzində ortaya çıxa bilər. Əlamətlər arasında bunlar ola bilər:
Qızartı və şişlik: Metalın təmas etdiyi ərazidə qızartı və şişlik baş verə bilər.
Dəri döküntüsü: Allergik reaksiya nəticəsində dəri üzərində qabarcıqlar, quru ləkələr və ya qızartılı döküntülər yaranır.
Ağrı və yanma: Metalın təsir etdiyi sahədə ağrı, yanma və ya həssaslıq hissi yaranır.
İltihab: Dərinin iltihabı, xüsusən metal ilə uzun müddət təmasda olduqda baş verə bilər.
Ekzema: Metalın səbəb olduğu allergik reaksiya ekzema şəklində də ola bilər, yəni dəri quruyur, çatlayır və qaşınma meydana gəlir.
Ən Çox Allergen Metal Növləri
Nikel: Nikel, ən çox rastlanan metal allergiyasına səbəb olan maddədir. Nikel, zərgərlik, saatlar, düymələr, dəri aksesuarları və hətta bəzi kosmetik məhsullarda tapılır. Nikel allergiyası olan insanlar, adətən zərgərlik və ya metal təmas edən digər əşyalarla əlaqəyə girdikdə reaksiya göstərirlər.
Kobalt: Kobalt, bəzən nikel ilə birgə istifadə olunur və bu da allergik reaksiyalara səbəb ola bilər. Bu metal, həmçinin bəzi protezlər, dişlər və metal bazalı alətlərin tərkibində də mövcuddur.
Xrom: Xrom, avtomobil hissələrində, paslanmayan poladdan hazırlanan əşyalarda və bəzi kosmetiklərdə mövcuddur. Xrom allergiyası, xüsusilə metal əşyalarla təmasda olduğu zaman meydana gələ bilər.
Titan: Titan çox vaxt allergik reaksiyalara səbəb olmur, amma nadir hallarda titan allergiyası da yaranabilir. Bu metal, tibbi cihazlar (implantlar, protezlər) və zərgərlikdə istifadə olunur.
Metal Allergiyasının Səbəbləri
Metal allergiyasının yaranma səbəbləri hələ tamamilə anlaşılmır, lakin bir neçə faktörün rol oynadığı düşünülür:
Genetik meyil: Bəzi insanların metal allergiyasına qarşı daha çox həssas olduqları göstərilmişdir. Ailəvi meyil və genetik faktorlar metal allergiyasının inkişafını artırır.
Bədənin həssaslaşması: İnsan bədəni bir metal ilə uzun müddət təmasda olduqda, bədənin immun sistemi bu metallara qarşı həssaslaşa bilər. Bu, vaxtla baş verən bir prosesdir.
Mühit faktörləri: Metal allergiyası daha çox müəyyən mühitlərdə (xüsusilə metal tozları və ya metal alətləri ilə işləyən sahələrdə) işləyənlərdə baş verə bilər. Əlavə olaraq, bəzi kosmetik və tibbi məhsulların tərkibində metal izləri də mövcud ola bilər.
Metal Allergiyasının Müalicəsi
Metal allergiyasının müalicəsi adətən aşağıdakı üsullarla aparılır:
Metaldan qaçınmaq: Ən vacib müalicə metaldan uzaq durmaqdır. Məsələn, metal zərgərliklərdən və ya metal materiallarla təmasdan qaçınmaq. Həmçinin metal allergiyasına səbəb olan maddələrin olduğu kosmetik məhsullardan və digər əşyalardan uzaq durmaq lazımdır.
Topikal müalicə: Dəri üzərindəki qızartı və döküntüləri azaltmaq üçün steroid krem və ya digər antihistaminik dərmanlar istifadə edilə bilər.
Ağrı kəsicilər: Allergik reaksiya nəticəsində yaranan ağrı və şişlikləri yüngülləşdirmək üçün ağrı kəsicilər (məsələn, ibuprofen və ya asetaminofen) istifadə edilə bilər.
Allergiya müalicəsi: Bəzi hallarda, immunoterapiya və ya desensitizasiya (bədənə kiçik dozada metal vermək) müalicələri tətbiq oluna bilər, amma bu üsullar daha nadir hallarda istifadə olunur.
Tibbi müdaxilə: Çox ağır hallarda, metal allergiyasının təsir etdiyi bölgələrdə müalicə üçün tibbi yardım alınması lazım ola bilər.
Metal Allergiyasının Diaqnozu
Metal allergiyası adətən dəri testi ilə diaqnoz qoyulur. Patch test (daşıyıcı dəri testi) metal allergiyasını aşkarlamaq üçün ən çox istifadə edilən metodlardan biridir. Bu testdə, müəyyən metallar dəriyə kiçik bir dozada yerləşdirilir və reaksiyaların müşahidə edilməsi ilə allergiya diaqnozu qoyulur.
Nəticə
Metal allergiyası, bədənin müəyyən metallara qarşı göstərdiyi qeyri-adi bir reaksiyadır və çox vaxt dəri üzərində qızartı, şişlik və döküntülərlə özünü göstərir. Nikel, kobalt və xrom ən çox səbəb olan metallar arasında yer alır. Metal allergiyasının müalicəsi, metaldan qaçınmaq, topikal dərmanlar və ağrı kəsicilərin istifadəsini əhatə edir. Bu allergiyanın diaqnozu dəri testləri ilə qoyulur. Metal allergiyası şikayətlərindən əziyyət çəkirsinizsə, bir dermatoloqa müraciət etmək vacibdir.
