Öd Daşlarının Səbəbləri
Xolesterol daşları: Ən yaygın növüdür. Çox miqdarda xolesterol ödün maye komponenti ilə qarışdıqda, xolesterol kristalləşərək daşları əmələ gətirə bilər.
Piqment daşları: Daha az yaygındır və adətən bilirubinin çökəlməsi ilə meydana gəlir. Bu daşlar, qaraciyər və ya qan xəstəlikləri nəticəsində formalaşa bilər.
Risk Faktorları
Cins: Qadınlar, xüsusilə hamiləlik zamanı, öd daşlarına daha meyllidirlər.
Yaş: 40 yaşdan sonra öd daşları riski artır.
Çəki: Obezlik və ya tez-tez çəki dəyişmələri riski artırır.
Diyet: Yüksək yağlı, yüksək xolesterol və az lif tərkibli dietlər.
İrsiyyət: Ailədə öd daşları tarixçəsi olanlar.
Xəstəliklər: Diabet, qaraciyər xəstəlikləri və bəzi qan xəstəlikləri.
Simptomlar
Bəzən öd daşları heç bir simptom verməyə bilər və təsadüfi olaraq müayinələr zamanı aşkar edilə bilər. Simptomlar ortaya çıxdıqda, ən yaygın olanlar:
Qarın üst hissəsində kəskin və ya sancılı ağrı
Bulantı və qusma
Sarılıq: Dərinin və göz ağlarının saralması.
Hərarət və titrəmə
Müalicə
Cərrahiyyə: Öd kisəsinin daşlarla birlikdə çıxarılması (kolesistektomi) ən yaygın müalicədir.
Endoskopik retrograd xolangiopankreatikografiya (ERCP): Öd və pankreas kanallarındakı daşları çıxarmaq üçün istifadə olunur.
Dərmanlar: Bəzi xüsusi hallarda, xolesterol daşlarını həll etmək üçün dərmanlar təyin edilə bilər, lakin bu üsul daha az effektivdir və daha uzun müddət tələb edir.
Qarşısını Alma
Sağlam çəki: Sağlam bir çəki qorumaq və tez-tez çəki dəyişmələrindən qaçınmaq.
Diyet: Az yağlı və yüksək lifli qidalar qəbul etmək.
Fiziki aktivlik: Mütəmadi fiziki aktivlik riski azalda bilər
Öd daşları müalicə olunmazsa, öd kisəsi iltihabı, öd kanallarının tıxanması və hətta qaraciyər və pankreas zədələnməsi kimi ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Şübhəli simptomlar ortaya çıxdıqda dərhal tibbi yardım almaq mühümdür.
