Ortezlərin Növləri
1. Üst Ətraf Ortezi:
Əllər, biləklər, dirsəklər və çiyinlər üçün nəzərdə tutulmuşdur.
Misal: Bilək dəstəkləyici, dirsək bandajı.
2. Alt Ətraf Ortezi:
Ayaq və diz oynaqlarını dəstəkləyir.
Misal: Diz bandajı, ayaq barmağı dəstəkləyicisi.
3. Onurğa Ortezi:
Onurğanı dəstəkləmək və düzəltmək üçün istifadə olunur.
Misal: Bel bandajı, boyunluq (servikal yaxa).
4. Xüsusi Funksional Ortezi:
İdman zədələri, travmalar və ya müəyyən xəstəliklər üçün hazırlanmış xüsusi cihazlar.
Misal: Skolioz üçün onurğa korseyi.
5. Dinamik və Statik Ortezi:
Dinamik Ortezlər: Hərəkətə dəstək verir.
Statik Ortezlər: Hərəkəti məhdudlaşdırır və qoruyur.
Ortezlərdən İstifadə Necə Olmalıdır?
1. Həkim Tövsiyəsi ilə İstifadə
Ortezlər həkimin tövsiyəsi ilə alınmalı və istifadə edilməlidir.
Zədələnmənin və ya xəstəliyin xarakterinə uyğun olaraq uyğun cihaz seçilir.
2. Doğru Ölçü və Uyğunluq
Ortez düzgün ölçüdə olmalıdır.
Çox sıx və ya boş olan cihazlar zərər verə bilər.
3. İstifadə Qaydalarına Riayət
Həkimin tövsiyə etdiyi müddət və tezlikdə istifadə edilməlidir.
Yalnız lazımi hissələrə tətbiq edilməlidir.
4. Rahatlıq və Təmizlik
Ortez rahat olmalı və dəriyə təzyiq göstərməməlidir.
Hər gün təmizlənərək gigiyenik saxlanılmalıdır.
5. Hərəkət Məşqləri ilə Kombinasiya
Hərəkət qabiliyyətini bərpa etmək üçün fizioterapiya və məşqlərlə birlikdə istifadə olunmalıdır.
6. Uzunmüddətli İstifadəyə Diqqət
Uzun müddət fasiləsiz istifadədən çəkinmək lazımdır.
Həkimlə müntəzəm olaraq müzakirə edərək cihazın vəziyyətini yoxlamaq vacibdir.
Ortezlərin İstifadə Sahələri
1. Travma və Zədələnmələr
Sümük qırığı, əzələ dartılması və oynaqların zədələnməsi zamanı istifadə olunur.
2. Nevrologiya
İflic, sinir zədələnməsi və ya hərəkət pozuntuları ilə əlaqəli xəstəliklərdə dəstək verir.
3. Ortopediya
Skolioz, lordoz, oynaq artriti və digər onurğa və oynaq problemlərində tətbiq olunur.
4. İdman Zədələri
İdman zamanı meydana gələn travmaların müalicəsi və qorunması üçün.
5. Reabilitasiya
Cərrahiyyə sonrası hərəkət qabiliyyətini bərpa etmək üçün.
Ortezlərin Faydaları
Dəstək və Stabilizasiya:
Zədələnmiş əzələ, sümük və ya oynağı dəstəkləyir.
Hərəkətin Məhdudlaşdırılması:
Travmadan sonra zədələnmiş nahiyənin istirahət etməsinə şərait yaradır.
Ağrının Azaldılması:
Təsirlənmiş bölgədə təzyiqi azaldaraq rahatlıq təmin edir.
Funksiyanın Bərpası:
Reabilitasiya zamanı hərəkət və funksiya bərpasına kömək edir.
Zədələnmə Riskinin Azaldılması:
Travma və ya əməliyyat sonrası qoruyucu rol oynayır.
Ortezlərin İstifadəsi Zamanı Dikkət Ediləcək Məqamlar
Dəriyə Təsir:
Ortez dəriyə birbaşa təmas etdiyindən sürtünməyə və qıcıqlanmaya səbəb ola bilər.
Dərinin təmizliyinə və nəmləndirilməsinə diqqət yetirin.
Hərəkət Məhdudluğu:
Ortez düzgün istifadə edilmədikdə hərəkət qabiliyyətini məhdudlaşdıra bilər.
Əlavə Narahatlıq:
Uyğunsuz ölçü və ya dizayn əlavə ağrı və narahatlığa səbəb ola bilər.
Həkimlə Müntəzəm Nəzarət:
Ortez istifadəsi zamanı hər hansı narahatlıq və ya fəsad yaranarsa, dərhal həkimə müraciət edin.
Nəticə
Ortezlər, düzgün istifadə edildikdə zədələnmə və ya xəstəliklər zamanı bədənə mühüm dəstək verir. İstifadədən əvvəl həkimlə məsləhətləşmək, cihazın uyğunluğunu yoxlamaq və mütəmadi nəzarətdə olmaq vacibdir. Ortezlər sadəcə dəstək vasitəsi olduğu üçün əsas müalicəni əvəz etmir və həkim tövsiyələri ilə birgə istifadə olunmalıdır.
