1. Psoriaz (Sədəf Xəstəliyi)
Psoriaz, dəridə qırmızı, qalınlaşmış və pullu ləkələrin yaranması ilə xarakterizə olunan xroniki otoimmün xəstəlikdir.
Səbəblər:
Genetik faktorlar.
Stress, infeksiyalar və müəyyən dərmanlar tetikleyici ola bilər.
Simptomlar:
Qırmızı, qabarıq və pullu ləkələr (plakalar).
Qaşıntı və yanma hissi.
Dırnaq dəyişiklikləri (qırılma, rəng dəyişiklikləri).
Müalicə:
Topikal Kremlər: Kortikosteroidlər, D vitamini analogları.
Fototerapiya: UVB və ya PUVA.
Sistemik Dərmanlar: Metotreksat, siklosporin, bioloji dərmanlar (adalimumab, etanercept).
2. Sistemik Lupus Eritematozus (SLE)
Sistemik lupus eritematozus, dərini və bədənin digər orqanlarını təsir edən otoimmün bir xəstəlikdir.
Səbəblər:
Genetik və ətraf mühit faktorlarının kombinasiyası.
Hormonlar və infeksiyalar da rol oynaya bilər.
Simptomlar:
Dəridə kəpəklənən, qırmızı döküntülər (xüsusilə günəşə məruz qalan yerlərdə).
Üz və burun üstündə kəpənək formasında döküntü.
Yorğunluq, oynaq ağrıları, qızdırma.
Müalicə:
Kortikosteroidlər: İltihabı azaltmaq üçün.
İmmunosupresif Dərmanlar: Siklofosfamid, azatioprin.
Antimalarials: Hidroksiklorokin (dəri və oynaq simptomlarını azaltmaq üçün).
3. Skleroderma
Skleroderma, dərinin və bəzən daxili orqanların sərtləşməsi və qalınlaşması ilə xarakterizə olunan otoimmün bir xəstəlikdir.
Səbəblər:
Genetik və ətraf mühit faktorları.
Xəstəliyin dəqiq səbəbi məlum deyil.
Simptomlar:
Dərinin sərtləşməsi və qalınlaşması.
Barmaqlarda və üz bölgəsində sərtləşmiş dəri.
Raynaud fenomeni (soyuq və ya stres zamanı barmaqların və ayaq barmaqlarının rənginin dəyişməsi).
Müalicə:
İmmunosupresif Dərmanlar: Metotreksat, mikofenolat mofetil.
Vazodilatatorlar: Raynaud fenomenini azaltmaq üçün.
Fiziki Terapiya: Dərinin elastikliyini və hərəkət qabiliyyətini artırmaq üçün.
4. Pemfigus Vulgaris
Pemfigus vulgaris, dəridə və mukozal səthlərdə ağrılı, asanlıqla partlayan qabarıqlıqların (büllözlərin) yaranması ilə xarakterizə olunan otoimmün bir xəstəlikdir.
Səbəblər:
Bədənin immun sistemi dərinin hüceyrələrinə hücum edir.
Genetik faktorlar rol oynaya bilər.
Simptomlar:
Ağrılı, asanlıqla partlayan su dolu qabarıqlıqlar.
Ağızda və digər mukozal səthlərdə yaralar.
Dəridə qızarma və iltihab.
Müalicə:
Kortikosteroidlər: İltihabı azaltmaq üçün.
İmmunosupresif Dərmanlar: Azatioprin, mikofenolat mofetil.
Bioloji Dərmanlar: Rituximab.
5. Dermatomiyozit
Dermatomiyozit, dərinin və əzələlərin iltihablanması ilə xarakterizə olunan otoimmün bir xəstəlikdir.
Səbəblər:
Genetik və ətraf mühit faktorları.
Virus infeksiyaları tetikleyici ola bilər.
Simptomlar:
Dəridə qırmızı və ya bənövşəyi döküntülər (xüsusilə göz qapaqları ətrafında).
Əzələ zəifliyi və ağrısı.
Qızartı və şişlik.
Müalicə:
Kortikosteroidlər: İltihabı və əzələ zəifliyini azaltmaq üçün.
İmmunosupresif Dərmanlar: Metotreksat, azatioprin.
Fiziki Terapiya: Əzələ gücünü və hərəkət qabiliyyətini artırmaq üçün.
6. Vitiligo
Vitiligo, dəridə melanositlərin (piqment hüceyrələri) məhv edilməsi nəticəsində ağ ləkələrin yaranması ilə xarakterizə olunan otoimmün bir xəstəlikdir.
Səbəblər:
Bədənin immun sistemi melanositlərə hücum edir.
Genetik faktorlar və stress rol oynaya bilər.
Simptomlar:
Dəridə ağ və ya açıq rəngli ləkələr.
Saçların ağarması.
Gözlərdə və ağızda rəng dəyişiklikləri.
Müalicə:
Kortikosteroid Kremlər: İltihabı azaltmaq və rənglənməni bərpa etmək üçün.
İmmunosupresif Kremlər: Tacrolimus və pimecrolimus kimi.
Fototerapiya: UVB və ya PUVA fototerapiyası ilə rənglənməni bərpa etmək.
Depiqmentasiya: Bütün dəri səthində eyni rəngi təmin etmək üçün (ağ ləkələr çox geniş yayılmışsa).
Otoimmün dəri xəstəlikləri ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər və çox vaxt xüsusi tibbi müdaxilə və müntəzəm nəzarət tələb edir. Bu xəstəliklərdən hər hansı birinə dair əlamətlər müşahidə etdiyiniz halda, dermatoloq və ya mütəxəssis həkimlə məsləhətləşmək vacibdir.
