⚡ 1. Panik Atak Nədir?
Panik atak – 10 dəqiqə içində zirvəyə çatan və adətən 20-30 dəqiqə ərzində keçən, intensiv narahatlıq və bədən reaksiyalarının birləşdiyi haldır.
📌 Tez-tez panik pozğunluq ilə əlaqəlidir, lakin bəzən depressiya, travma sonrası stress pozğunluğu (TSSB), anksiyete bozukluğu və ya fiziki xəstəliklər fonunda da baş verə bilər.
💥 2. Panik Atakın Ən Yayılan Əlamətləri
🔹 Tezləşmiş ürək döyüntüsü (çarpıntı)
🔹 Nəfəs darlığı, boğulma hissi
🔹 Başgicəllənmə, bayılma qorxusu
🔹 Titrəmə, tərləmə
🔹 Sinə ağrısı və ya sıxılma
🔹 Ətrafların uyuşması və ya karıncalanma
🔹 Sanki reallıqdan qopmaq (depersonalizasiya/derealizasiya)
🔹 Ölüm və ya dəli olmaq qorxusu
📌 Bunlar bədənin “döyüş və ya qaç” reaksiyasının yanlış zamanda aktivləşməsidir.
🧬 3. Panik Ataka Nə Səbəb Olur?
🔹 Bioloji səbəblər:
Beyindəki serotonin, dopamin və noradrenalin balanssızlığı
Genetik meyl (ailədə panik pozğunluğu olanlarda risk artır)
Beynin qorxu və təhlükə cavabına nəzarət edən amigdala bölgəsinin həssas olması
🔹 Psixoloji səbəblər:
Xroniki stress və ya anksiyete
Uşaq vaxtı yaşanmış travmalar və ya tərk edilmə qorxusu
Perfeksionizm, özünə qarşı çox sərt olmaq
Depressiya fonunda iç narahatlığın kəskinləşməsi
🔹 Davranışsal və çevresel səbəblər:
Spirtli içki və ya kofein istifadəsi
Uzun müddət yuxusuzluq
Həyatdakı kəskin dəyişikliklər (boşanma, iş itkisi, yaxın itkisi)
Nəzarəti itirmə qorxusu, məsələn: lift, metro, izdiham
🧪 4. Panik Atak Fiziki Xəstəliklərlə Qarışdırıla bilər
Panik atakın simptomları bəzən digər xəstəliklərlə oxşar olduğu üçün ilk dəfə yaşayan insanlar infarkt keçirdiyini, insult olduğunu zənn edə bilər:
🔴 Ürək-damar xəstəlikləri
🔴 Tiroid disfunksiyası (hipertiroidizm)
🔴 Hipoglisemiya (qan şəkərinin düşməsi)
🔴 Astma və ya tənəffüs problemi
📌 Bu səbəblə panik atak şübhəsi varsa, ilk dəfə mütləq tibbi yoxlanışdan keçmək tövsiyə olunur.
🔄 5. Panik Atak Təkrarlanırsa Nə Olur? (Panik Pozğunluğu)
Əgər panik ataklar təkrarlanır və insan bu tutmaların yenə olacağından daim qorxursa, bu artıq Panik Pozğunluq (Panik Bozukluk) adlanır.
➕ Panik pozğunluqda əlavə olaraq:
“Bura getməyim, birdən tutar” deyərək çəkilmə (qaçınma) davranışları
Aqorafobiya (evdən uzaqlaşmaq, ictimai yerlərə çıxmaq qorxusu)
Gündəlik həyatın ciddi şəkildə məhdudlaşması
💊 6. Panik Atak Necə Müalicə Olunur?
✅ Psixoterapiya (əsas metod):
🔹 Koqnitiv-Davranışçı Terapiya (CBT)
Panik ataka səbəb olan yanlış inancları dəyişdirmək
Bədəni dinləmə və qorxulu düşüncələri idarə etmə bacarığını öyrətmək
Tetikləyici situasiyalarla tədricən qarşılaşma (maruz qalma terapiyası)
✅ Dərman müalicəsi:
SSRI və SNRI antidepresanlar (məs: sertralin, venlafaksin)
Anksiyolitiklər (məs: alprazolam, lorazepam – qısa müddətlik istifadə üçün)
📌 Həkim təyinatı olmadan dərman qəbulu tövsiyə olunmur!
🧘 7. Özünü Tənzimləmək və Evdə İdarə Etmə Yolları
🧘♀️ 1. Nəfəs məşqləri:
4-4-4 texnikası: 4 saniyə nəfəs al, 4 saniyə tut, 4 saniyə ver
Həddindən artıq nəfəs almanın qarşısını alır
🧠 2. Özünlə danış:
“Bu panik atakdır, keçəcək, ölümcül deyil”
Reallığa qayıtmaq üçün ətrafı təsvir et: “Divar ağdır, əlimdə telefon var...”
🌿 3. Kofein və stimulantsız həyat
Qəhvə, enerji içkiləri və siqaret simptomları artırır
🚶♀️ 4. Məşq və yuxu
Hər gün 20–30 dəqiqə gəzmək və ya məşq
7–8 saatlıq keyfiyyətli yuxu
✅ 8. Nəticə: Panik Atak Əslində Bədəninizin Qorunma Cavabıdır
📌 Panik atak bəzən bədənin emosional yüklənməyə verdiyi cavabdır.
🔹 Ölümcül olmasa da, çox narahatedicidir və müalicə tələb edir.
🔹 Erkən dəstək və psixoloji yanaşma ilə tamamilə idarə edilə və müalicə oluna bilər.
