Qan Təzyiqinin Növləri
1. Normal Qan Təzyiqi
Sistolik təzyiq: 120 mmHg-dan aşağı
Diastolik təzyiq: 80 mmHg-dan aşağı
Təsiri: Sağlam qan dövranı, normal ürək və damar funksiyası.
2. Hipertoniya (Yüksək Qan Təzyiqi)
Hipertoniya, qan təzyiqinin normal səviyyədən yüksək olması vəziyyətidir. Bu, ürək xəstəlikləri, böyrək xəstəlikləri və insult kimi ciddi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər.
Mərhələləri:
Hipertoniya Mərhələ 1:
Sistolik: 130-139 mmHg
Diastolik: 80-89 mmHg
Hipertoniya Mərhələ 2:
Sistolik: 140 mmHg və ya daha yüksək
Diastolik: 90 mmHg və ya daha yüksək
Hipertenziv Böhran:
Sistolik: 180 mmHg və ya daha yüksək
Diastolik: 120 mmHg və ya daha yüksək
Təxirəsalınmaz tibbi müdaxilə tələb olunur.
Səbəblər:
Genetik faktorlar.
Həddindən artıq duz istifadəsi.
Piylənmə.
Siqaret çəkmə və spirt istifadəsi.
Stress.
Əlamətlər:
Baş ağrısı.
Başgicəllənmə.
Sinə ağrısı.
3. Hipotoniya (Aşağı Qan Təzyiqi)
Hipotoniya, qan təzyiqinin normadan aşağı olması vəziyyətidir. Bu, xüsusilə beynə və digər həyati orqanlara qan axınının azalmasına səbəb ola bilər.
Mərhələləri:
Yüngül Hipotoniya: Sistolik təzyiq 90 mmHg-dan aşağı.
Ağır Hipotoniya: Sistolik təzyiq 60 mmHg-dan aşağı.
Səbəblər:
Su itirilməsi (dehidrasiya).
Qan itkisi.
Hormonal disbalans (tiroid xəstəlikləri).
Ürək çatışmazlığı.
Dərmanların yan təsirləri.
Əlamətlər:
Başgicəllənmə.
Halsızlıq.
Huşunu itirmə.
Bulantı.
4. Ortostatik Hipotoniya
Qan təzyiqinin oturmuş və ya yatan vəziyyətdən ayağa qalxdıqda qəfil azalması.
Əlamətlər:
Başgicəllənmə.
Görmə pozğunluğu.
Qısa müddətli huşunu itirmə.
5. Hamiləliklə Əlaqəli Qan Təzyiqi
Gestasional Hipertoniya:
Hamiləlik dövründə ortaya çıxan və doğuşdan sonra itən hipertoniya.
Preeklampsi:
Hamiləlik zamanı yüksək qan təzyiqi və orqan zədələnməsinin göstəricisi.
Təcili tibbi yardım tələb edir.
6. Maskalanmış Hipertoniya
Klinikada normal qan təzyiqi səviyyələri göstərən, lakin gündəlik həyatda yüksək qan təzyiqi yaşayan şəxslərdə müşahidə olunur.
7. Ağ Xalat Hipertoniyası
Klinikada həkim qarşısında ölçülən qan təzyiqinin yüksək olması, lakin ev şəraitində normal səviyyədə qalması.
Qan Təzyiqinin İdarə Olunması
Hipertoniya Üçün
Dərmanlar: ACE inhibitorları, beta-blokerlər, diuretiklər.
Duz İstifadəsini Azaltmaq.
Pəhriz: Tərəvəz, meyvə və az yağlı məhsullarla zəngin qidalanma.
Fiziki Aktivlik.
Stress İdarəçiliyi.
Hipotoniya Üçün
Hidratasiya: Kifayət qədər su içmək.
Duzlu Yeməklər: Qan təzyiqini yüksəldə bilər.
Həkimlə Məsləhətləşmə: Hormonal və ya ürək problemləri üçün.
Nəticə
Qan təzyiqi sağlamlığın əsas göstəricilərindən biridir. Hipertoniya və hipotoniya vaxtında diaqnostika və müalicə olunmadıqda ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Normal qan təzyiqini qorumaq üçün sağlam həyat tərzi vacibdir. Şübhəli əlamətlər hiss etdikdə mütləq həkimə müraciət edin.
