Rh Uyğunsuzluğu
Rh Uyğunsuzluğu: Rh faktoru, qanın səthində olan bir protein molekuludur. Əgər bir insanın qanında bu protein varsa, Rh pozitiv (Rh+), yoxdursa, Rh neqativ (Rh-) olaraq təyin edilir. Rh uyğunsuzluğu, Rh- olan bir qadının Rh+ olan bir uşaq dünyaya gətirməsi vəziyyətində yaranır.
Səbəblər:
Rh- olan ananın qanı, Rh+ olan fetusun qanı ilə təmas etdikdə (məsələn, doğum, düşmə, amniosentez və ya doğum zamanı), ananın immun sistemi Rh+ qan hüceyrələrinə qarşı antikorlar istehsal edir.
Bu antikorlar növbəti hamiləlikdə Rh+ qanlı fetusa hücum edərək fetusun qırmızı qan hüceyrələrini məhv edə bilər.
Fəsadlar:
Hemolitik xəstəlik (fetomaternal eritroblastoz)
Yenidoğulmuşda şiddətli anemiya
Sarılıq (hiperbilirubinemia)
Beyin zədələnməsi (kernikterus)
Doğuşdan əvvəl fetal ölüm
Profilaktika və Müalicə:
Rh immun globulin (RhoGAM) inyeksiyaları, Rh- qadınlara, hamiləliyin müəyyən dövrlərində və doğuşdan sonra verilir. Bu inyeksiyalar, ananın immun sisteminin Rh+ hüceyrələrə qarşı antikorlar istehsal etməsini maneə törədir.
Yenidoğulmuşun müalicəsi:
Fototerapiya (sarılıq müalicəsi üçün)
İntravenoz immunoglobulin (IVIG) terapiyası
Şiddətli hallarda qan köçürməsi
ABO Uyğunsuzluğu
ABO Uyğunsuzluğu: ABO qan qrupu sistemində, A, B, AB və O qan qrupları vardır. Bu uyğunsuzluq, ananın qan qrupu O olduğu və uşağın qan qrupunun A, B və ya AB olduğu hallarda baş verə bilər.
Səbəblər:
Ana ilə fetus arasında ABO antikorlarının ötürülməsi nəticəsində yaranır. Ana, fərqli qan qrupundan olan fetusun qan hüceyrələrinə qarşı antikorlar istehsal edə bilər.
ABO uyğunsuzluğu, Rh uyğunsuzluğuna nisbətən daha az ciddi olur.
Fəsadlar:
Yenidoğulmuşda yüngül anemiya
Sarılıq
Profilaktika və Müalicə:
ABO uyğunsuzluğu üçün spesifik profilaktik tədbir yoxdur, lakin vəziyyət adətən ciddi olmadığı üçün idarə edilə bilir.
Yenidoğulmuşun müalicəsi:
Fototerapiya (sarılıq müalicəsi üçün)
Ağır hallarda qan köçürməsi
Diaqnoz
Qan Testləri: Hamiləliyin erkən dövründə ananın və atanın qan qruplarını və Rh faktorunu müəyyən etmək üçün.
Antikor Testləri: Rh- olan anada antikorların varlığını yoxlamaq üçün.
Ultrasəs və Doppler Ultrasonoqrafiya: Fetusda anemiyanın əlamətlərini aşkar etmək üçün.
Hamiləlikdə Qan Uyğunsuzluğunun İdarə Edilməsi
Hamiləliyin erkən dövründə qan qruplarının və Rh faktorunun müəyyən edilməsi.
Rh- qadınlara Rh immun globulin inyeksiyalarının vaxtında verilməsi.
Hamiləlik boyunca və doğuşdan sonra fetusun və yenidoğulmuşun müntəzəm izlənməsi.
Nəticə
Qan uyğunsuzluğu hamiləlikdə ciddi problemlərə səbəb ola bilsə də, erkən diaqnoz və müvafiq müalicə ilə bu problemlər idarə edilə bilər. Rh uyğunsuzluğu üçün profilaktik tədbirlər (RhoGAM inyeksiyaları) və ABO uyğunsuzluğunun müalicəsi, hamiləlik və doğum zamanı sağlamlığı qorumaq üçün vacibdir. Təxirə salınmadan tibbi yardım almaq və mütəmadi tibbi izləmə problemlərin erkən aşkarlanmasına və effektiv müalicəyə kömək edə bilər.
