Qumar Asılılığının Xüsusiyyətləri
Nəzarət Çətinliyi:
Qumar oynamağı dayandırmaqda çətinlik.
Maddi və sosial problemlərə baxmayaraq qumara davam etmək.
Məqsədin Artması:
Daha çox məbləğdə pul ilə qumar oynamaq ehtiyacı.
Çıxış Nişanələri:
Qumar oynamağı dayandıranda narahatlıq və əsəbilik hissi.
Mənfi Təsirlər:
Maliyyə, ailə və iş həyatında ciddi problemlər.
Gizlilik və Manipulyasiya:
Qumarla bağlı vəziyyəti gizlətmək və ya doğrultmağa çalışmaq.
Qumar Asılılığının Səbəbləri
1. Bioloji Səbəblər
Dopamin Sisteminin Pozulması:
Qumar oyunlarının yaratdığı həyəcan beyində dopamin ifrazını artırır, bu isə mükafat sistemi ilə əlaqədardır.
Genetik Meyllilik:
Ailədə qumar asılılığı və ya digər asılılıq növlərinin olması riski artırır.
2. Psixoloji Səbəblər
Stress və Narahatlıq:
İnsanlar qumarı emosional problemlərdən qaçış yolu kimi istifadə edə bilər.
Depressiya və Özünə Güvən Çatışmazlığı:
Şəxsin özünü müvəqqəti olaraq yaxşı hiss etmək üçün qumara yönəlməsi.
3. Sosial və Ekoloji Səbəblər
Cəmiyyətin Təzyiqi:
Sosial mühitdə qumarın qəbul edilməsi və təşviqi.
Asan Əlçatanlıq:
Onlayn qumar platformalarının artması ilə qumar daha əlçatan olub.
Qumar Asılılığının Simptomları
Davamlı Pul İtirmə və Daha Çox Pul Yatırmaq:
İtirilən pulu geri qaytarmaq ümidi ilə qumara daha çox pul yatırmaq.
Maddi Problemlər:
Borca girmək, ailə və dostlardan pul almaq.
Sosial və Peşəkar Problemlər:
Ailə münasibətlərinin pozulması, iş həyatında uğursuzluq.
Yalan Danışmaq:
Qumar oyunları ilə bağlı vəziyyəti gizlətmək üçün yalan danışmaq.
Asılılıq Dövrü:
Qumar oyunlarından sonra peşmanlıq, amma yenidən oynamaq ehtiyacı hiss etmək.
Qumar Asılılığının Təsirləri
1. Maddi Zərər
Ciddi borclar və maddi itkilər.
Ailə üzvlərinin maliyyə problemləri ilə üzləşməsi.
2. Psixoloji Təsirlər
Depressiya, narahatlıq və özünə inamsızlıq.
Özünə zərər vermə və ya intihar riski.
3. Sosial Təsirlər
Ailə münasibətlərində gərginlik və ayrılıq.
Dost və ailə üzvləri ilə əlaqələrin zəifləməsi.
4. Hüquqi Problemlər
Borcları ödəmək üçün qanunsuz fəaliyyətlərə baş vurmaq.
Qumar Asılılığının Müalicə Yolları
1. Psixoterapiya
Koqnitiv-Davranış Terapiyası (CBT):
Mənfi düşüncə və davranışları dəyişdirmək.
Motivasiya Gücləndirici Terapiya:
Qumar oynamaq vərdişini tərk etmək üçün şəxsin motivasiyasını artırır.
Ailə Terapiyası:
Ailə üzvlərinin dəstəyi ilə asılılığın idarə olunması.
2. Dərman Müalicəsi
Antidepresantlar:
Depressiya və narahatlıqla mübarizə üçün.
Dopamin Antaqonistləri:
Dopamin sistemini tarazlamaq üçün istifadə edilə bilər.
3. Dəstək Qrupları
Anonim Qumarbazlar:
Asılılıqdan əziyyət çəkən insanlar üçün dəstək qrupu.
İcma Dəstəyi:
Sosial dəstək və problemləri paylaşmaq üçün mühit.
4. Həyat Tərzi Dəyişiklikləri
Stress idarəetmə texnikaları (meditasiya, yoga).
Müsbət fəaliyyətlərlə məşğul olmaq (hobbilər, idman).
5. Məhdudiyyətlər Təyin Etmək
Qumar oynamaq üçün ayrılmış vaxta və pula sərhədlər qoymaq.
Elektron cihazlarda qumar saytlarına girişin məhdudlaşdırılması.
Qumar Asılılığından Qurtulmaq Üçün Addımlar
Problemi Tanımaq:
Asılılığın mövcudluğunu qəbul etmək.
Dəstək Axtarmaq:
Mütəxəssis yardımı və dəstək qruplarına müraciət etmək.
Alternativ Fəaliyyətlər Tapmaq:
Boş vaxtı doldurmaq üçün maraqlı və faydalı fəaliyyətlər tapmaq.
Maliyyə İdarəetməsini Yaxşılaşdırmaq:
Borcları tənzimləmək və maliyyə planı hazırlamaq.
Sosial Dəstəkdən İstifadə Etmək:
Dostlar və ailə ilə açıq şəkildə danışmaq və onların dəstəyindən faydalanmaq.
Qumar Asılılığının Qarşısını Almaq Üçün Tövsiyələr
Qumar oyunlarına nəzarət etməyi öyrənin və yalnız əyləncə məqsədilə oynayın.
Maliyyə resurslarını idarə etməyi öyrənin və qumara ayrılan büdcəni məhdudlaşdırın.
Asılılıq riski yüksəkdirsə, qumar oyunlarından tamamilə uzaq durun.
Stressi idarə etmək üçün sağlam üsullardan istifadə edin (idman, meditasiya).
Qumarla bağlı məlumatlılığı artırmaq üçün təlimlərdə iştirak edin.
Nəticə
Qumar asılılığı ciddi sosial, psixoloji və maddi problemlərə səbəb ola bilər, lakin bu problem müalicə edilə bilər. Əgər siz və ya yaxınlarınız qumar asılılığından əziyyət çəkirsinizsə, problemi tanıyıb kömək axtarmaq vacibdir. Psixoterapiya, dəstək qrupları və sağlam həyat tərzi dəyişiklikləri ilə bu asılılığı idarə etmək və sağalma mümkündür. Unutmayın ki, kömək istəmək bir zəiflik deyil, əksinə güc göstəricisidir.
