Rektal Qanaxmanın Əsas Səbəbləri
1. Ümumi Səbəblər
Hemoroidlər (Babasil):
Anus və ya düz bağırsağın damarlarının genişlənməsi nəticəsində yaranır.
Əlamətlər:
Parlaq qırmızı qan (tez-tez nəcisdən sonra).
Qaşınma və ya ağrı.
Anal çatlar:
Anusun ətrafında olan dəri və selikli qişanın yırtılması.
Əlamətlər:
Ağrılı defekasiya.
Parlaq qırmızı qan.
Anorektal infeksiyalar:
Cinsi yolla ötürülən infeksiyalar və ya bakterial infeksiyalar.
2. Bağırsaq Problemləri
Kolorektal poliplər:
Bağırsaq divarında yaranan anormal toxuma artımları.
Bəzən xərçəngöncəsi vəziyyət ola bilər.
Kolorektal xərçəng:
Düz bağırsaq və ya bağırsağın xərçəngi.
Əlamətlər:
Qara və ya tünd qırmızı qan.
Çəki itkisi və bağırsaq vərdişlərində dəyişiklik.
İltihabi bağırsaq xəstəlikləri (IBD):
Kron xəstəliyi və ya ülserativ kolit.
Əlamətlər:
İshal ilə qarışıq qan.
Qarın ağrısı və qızdırma.
Divertikulyar xəstəlik:
Bağırsaq divarındakı kiçik ciblərin iltihabı.
Əlamətlər:
Qan itkisindən qaynaqlanan zəiflik.
3. Travmalar və Dərmanlar
Anusa mexaniki travma (qəza və ya tibbi prosedur zamanı).
Aspirin və ya qan durulaşdırıcı dərmanların istifadəsi.
4. İnfeksiyalar
Məsələn, bağırsaq infeksiyaları və ya parazitlər.
Rektal Qanaxmanın Əlamətləri
Qanın Rəngi:
Parlaq qırmızı: Aşağı bağırsaq və ya anusdan olan qanaxmalar.
Tünd qırmızı: Düz bağırsağın yuxarı hissəsindən qanaxmalar.
Qara və ya qatran rəngli (melena): Üst bağırsaqdan və ya mədədən qanaxmalar.
Bağlı Simptomlar:
Qarında ağrı və ya narahatlıq.
Anusda qaşınma və ya ağrı.
Nəcisdə selik və ya irin.
Çəki itkisi və zəiflik.
Rektal Qanaxmanın Diaqnozu
Diaqnoz üçün aşağıdakı üsullar istifadə edilir:
Fiziki müayinə:
Həkim anus və rektum bölgəsini yoxlayır.
Laboratoriya testləri:
Qan analizi (qan itkisinin dərəcəsini qiymətləndirmək üçün).
Endoskopik müayinələr:
Kolonoskopiya: Bağırsağın tam olaraq vizuallaşdırılması.
Rektoskopiya: Düz bağırsağın müayinəsi.
Görüntüləmə üsulları:
KT və ya MRT: Qarın bölgəsindəki problemləri müəyyən etmək üçün.
Nəcisin analizi:
Qanın mikroskopik səviyyədə olub-olmadığını yoxlamaq üçün.
Rektal Qanaxmanın Müalicəsi
Müalicə qanaxmanın səbəbinə və şiddətinə əsasən dəyişir:
1. Hemoroidlər və Anal Çatlar
Dərman müalicəsi:
Hemoroidlər üçün yerli istifadə olunan kremlər (lidokain, hidrokortizon).
Anal çatlar üçün relaksant kremlər (nitrogliserin).
Həyat tərzi dəyişiklikləri:
Liflə zəngin qidalarla qidalanmaq.
Qəbizlikdən çəkinmək üçün su qəbulunu artırmaq.
Cərrahi müdaxilə:
Çox irəliləmiş hemoroid hallarında.
2. İltihabi Bağırsaq Xəstəlikləri
Steroidlər: İltihabı azaltmaq üçün.
Bioloji dərmanlar: Bədənin immun cavabını tənzimləmək üçün.
3. Kolorektal Poliplər və ya Xərçəng
Cərrahi müdaxilə: Poliplərin çıxarılması və ya şişlərin rezeksiyası.
Kimyaterapiya və ya radioterapiya: Xərçəng hallarında.
4. Divertikulyar Xəstəlik
İnfeksiya varsa, antibiotiklər.
Şiddətli qanaxmalarda cərrahi müdaxilə.
5. Travmalar və Qan Durulaşdırıcıların Yan Təsirləri
Qan durulaşdırıcıların dozalarının yenidən tənzimlənməsi.
Travma səbəbli qanaxma üçün lokal müdaxilələr.
Rektal Qanaxma Halında Nə Etməli?
Ev şəraitində:
Qanaxma kiçikdirsə:
Su qəbulunu artırın və qəbizlikdən çəkinmək üçün lifli qidalar yeyin.
Hemoroid və ya anal çatlar üçün yerli istifadə olunan dərmanlardan faydalanın.
Təcili Tibbi Yardım Lazımdır:
Qanaxma şiddətlidirsə.
Tünd qırmızı və ya qara rəngdə qan görsəniz.
Çəki itkisi, zəiflik və başgicəllənmə hiss edirsinizsə.
Profilaktik Tədbirlər
Qidalanma:
Liflə zəngin qidalar (meyvə, tərəvəz, tam taxıllar) yeyin.
Qəbizlikdən çəkinmək üçün bol su için.
Müntəzəm yoxlamalar:
Yaşlı şəxslərdə və ailəsində kolorektal xərçəng tarixçəsi olanlarda kolonoskopiya tövsiyə edilir.
Fiziki aktivlik:
Bağırsaq hərəkətlərini tənzimləmək üçün gündəlik idman edin.
Siqaret və spirt istifadəsini azaldın.
Nəticə
Rektal qanaxma, kiçik problemlərdən (hemoroidlər) ciddi xəstəliklərə (xərçəng) qədər geniş bir spektri əhatə edə bilər. Qanaxma davamlıdırsa və ya digər simptomlarla müşayiət olunursa, vaxtında həkimə müraciət etmək vacibdir. Müntəzəm tibbi müayinələr və sağlam həyat tərzi qanaxmanın qarşısını almağa kömək edir.
