1. Seboreik Dermatit (Yağlı Ekzema) Nədir?
📌 Seboreik dermatit, dəri üzərində iltihab və pul-pul tökülmə ilə müşayiət olunan bir dəri xəstəliyidir. Bu vəziyyət, dəri yağ istehsalının artması və Malassezia adlı maya göbələklərinin çoxalması ilə əlaqələndirilir.
✅ Yağlı, qırmızı və iltihablı dəri sahələri yaradır.
✅ Xroniki bir xəstəlik olub, alovlanma və sakitləşmə dövrləri ilə davam edə bilər.
✅ Saç dərisində rast gəlinəndə kəpəklənməyə səbəb olur.
✅ Əsasən böyüklərdə və 3 aya qədər olan körpələrdə "beşik qapağı" (cradle cap) kimi meydana çıxır.
📌 Seboreik dermatit infeksion xəstəlik deyil və insandan insana keçmir.
2. Seboreik Dermatitin Səbəbləri
📌 Seboreik dermatitin dəqiq səbəbi bilinmir, lakin aşağıdakı faktorlarla əlaqəli olduğu düşünülür.
✅ 1. Yağlı Dəri və Artan Sebum İstehsalı – Dəri çox yağ ifraz etdikdə göbələklər və bakteriyalar daha çox inkişaf edir.
✅ 2. Malassezia Göbələyi – Normal dəri florasında olan bu göbələk yağlı mühitdə həddindən artıq çoxalaraq iltihaba səbəb ola bilər.
✅ 3. Genetik Meyllilik – Ailədə seboreik dermatit keçmişi olan insanlarda rast gəlinmə ehtimalı daha yüksəkdir.
✅ 4. İmmunitet Sisteminin Zəifləməsi – QİÇS, parkinson, diabet və ya stress səbəbiylə immunitet zəiflədikdə xəstəlik alovlana bilər.
✅ 5. Stress və Emosional Gərginlik – Psixoloji gərginlik seboreik dermatitin pisləşməsinə səbəb ola bilər.
✅ 6. Hava Şəraiti və Mövsüm Dəyişiklikləri – Qış aylarında daha çox rast gəlinir.
✅ 7. Hormonal Dəyişikliklər – Yeniyetməlik və yetkinlik dövründə daha çox müşahidə olunur.
📌 Seboreik dermatitin alovlanmasına səbəb olan faktorları bilmək, onun idarə edilməsinə kömək edə bilər.
3. Seboreik Dermatitin Əsas Simptomları
📌 Seboreik dermatit müxtəlif bölgələrdə fərqli simptomlarla özünü göstərə bilər.
🔹 1. Saç Dərisində (Kəpək və Qızartı)
✅ Kəpək və yağlı pullanma.
✅ Qaşınma və saç dərisində qızartı.
✅ Saç tökülməsinin müvəqqəti artması.
📌 Seboreik dermatit kəpəklənmənin əsas səbəblərindən biridir.
🔹 2. Üz və Burun Ətrafında
✅ Burun kənarlarında, qaşların arasında və göz qapaqlarında qızartı.
✅ Dərinin yağlı və pullu görünüşü.
📌 Seboreik dermatit tez-tez üz bölgəsində rast gəlinir və estetik narahatlığa səbəb ola bilər.
🔹 3. Qulaq və Sinə Bölgəsində
✅ Qulaq arxasında qabıqlanma və qaşınma.
✅ Sinə nahiyəsində qırmızı, iltihablı sahələr.
📌 Seboreik dermatit bədənin müxtəlif bölgələrinə təsir edə bilər.
4. Seboreik Dermatitin Müalicəsi
📌 Seboreik dermatit tamamilə müalicə olunmasa da, müxtəlif üsullarla simptomları idarə etmək mümkündür.
✅ 1. Şampunlar və Dərmanlı Sabunlar
✔ Ketokonazol (Nizoral, Sebiprox) – Göbələk əleyhinə təsir göstərir.
✔ Salisil turşusu – Ölü dəri hüceyrələrini təmizləyir.
✔ Sink pirition (Head & Shoulders, Sebamed) – Göbələk və bakteriya əleyhinə təsir edir.
✔ Kömür Təri (Neutrogena T/Gel) – İltihabı azaldır və dərinin yağ istehsalını tənzimləyir.
📌 Saç dərisindəki seboreik dermatiti idarə etmək üçün həftədə 2-3 dəfə bu tip şampunlardan istifadə etmək tövsiyə olunur.
✅ 2. Kortikosteroid Kremlər (İltihab Əleyhinə Dərmanlar)
✔ Hidrokortizon, Betametazon – İltihabı və qaşınmanı azaldır.
✔ Uzunmüddətli istifadədə dəri incəlməsinə səbəb ola biləcəyi üçün ehtiyatla istifadə edilməlidir.
📌 Həkim tövsiyəsi olmadan güclü kortikosteroid kremlərdən istifadə etmək məsləhət görülmür.
✅ 3. Göbələk Əleyhinə Kremlər
✔ Ketokonazol kremi (Nizoral), Klotrimazol – Malassezia göbələyinin yayılmasını azaldır.
📌 Seboreik dermatitin üz və sinə bölgəsində yayılmasını azaldır.
✅ 4. Dəriyə Qulluq və Təbii Müalicə Üsulları
✔ Aloe Vera Gel – Dərini sakitləşdirir və iltihabı azaldır.
✔ Çay Ağacı Yağı (Tea Tree Oil) – Göbələk əleyhinə təsir göstərir.
✔ Kokos yağı və alma sirkəsi – Dərinin pH balansını tənzimləyir və göbələk infeksiyalarını azaldır.
📌 Təbii üsullar yüngül simptomları idarə etmək üçün istifadə edilə bilər.
5. Seboreik Dermatitin Qarşısını Necə Almaq Olar?
📌 Seboreik dermatitin təkrarlanmasının qarşısını almaq üçün bəzi profilaktik tədbirlər görülə bilər.
✅ Daimi Dəri Baxımı – Yağ balansını qorumaq üçün mütəmadi şampun və dəriyə qulluq edin.
✅ Sağlam Qidalanma – Omega-3, sink və B vitaminləri baxımından zəngin qidalar qəbul edin.
✅ Stress İdarəetməsi – Meditasiya və idman stressi azaltmağa kömək edə bilər.
✅ Spirtli və Ətirlərdən Uzaq Durmaq – Dərinin həddindən artıq qıcıqlanmasının qarşısını almaq üçün sərt kimyəvi maddələrdən çəkinin.
✅ Temperatur Dəyişikliklərindən Qorunmaq – Havanın çox isti və ya soyuq olması dermatiti pisləşdirə bilər.
📌 Davamlı baxımla seboreik dermatitin alovlanmasını minimuma endirmək mümkündür.
6. Nəticə: Seboreik Dermatit İdarə Oluna Bilən Xəstəlikdir
✨ Seboreik dermatit tamamilə sağalmasa da, düzgün müalicə və baxımla idarə oluna bilər.
🔹 Düzgün şampun və dərmanlı kremlərdən istifadə edin.
🔹 Qidalanmanı və stress səviyyəsini nəzarətdə saxlayın.
🔹 Təbii üsullardan və profilaktik tədbirlərdən istifadə edin.
💙 Seboreik dermatiti idarə etmək üçün düzgün yanaşma vacibdir! 🚀✨
