Sidik Kisəsi Xərçənginin Növləri
Transitional Cell Carcinoma (TCC)
Xüsusiyyətləri: Ən yaygın növdür və sidik kisəsinin daxili astarını örtən hüceyrələrdə (urotelial hüceyrələr) yaranır.
Alt Növləri: Papiller və flat (yastı) karcinoma.
Squamous Cell Carcinoma
Xüsusiyyətləri: Daha nadir rast gəlinir və adətən xroniki iltihab və ya infeksiya nəticəsində yaranır.
Adenokarsinoma
Xüsusiyyətləri: Nadir bir növdür və sidik kisəsinin vəzi hüceyrələrindən yaranır.
Risk Faktorları
Siqaret Çəkmək: Siqaret çəkən insanlarda sidik kisəsi xərçəngi riski yüksəkdir.
Kimyəvi Maddələrə Məruz Qalma: Bəzi sənaye kimyəvi maddələri (benzidin, arilaminlər) və boya, dəri, rezin sənayesində işləyənlər risk altındadır.
Yaş və Cinsiyyət: Ən çox 55 yaşdan yuxarı insanlarda və kişilərdə rast gəlinir.
Xroniki Sidik Kisəsi İltihabı: Xroniki sistit və ya sidik yollarında uzunmüddətli iltihab.
Radiasiya Məruz Qalma: Pelvik bölgəyə radiasiya terapiyası keçmiş insanlar.
Kemoterapi: Siklofosfamid kimi bəzi kemoterapi dərmanlarının istifadəsi.
Ailə Tarixi: Ailədə sidik kisəsi xərçəngi olan insanlarda risk artır.
Parazitar İnfeksiyalar: Schistosomiasis kimi bəzi parazit infeksiyaları.
Simptomlar
Qanlı İdrar (Hematuriya): İdrarda qan görülməsi.
İdrar Edərkən Ağrı və Yanma: İdrar zamanı ağrı və yanma hissi.
Tez-tez İdrar Etmə: Gündəlik idrar sayının artması və ya təcili idrar ehtiyacı.
Pelvik Ağrı: Pelvik bölgədə ağrı və narahatlıq.
Çəki İtirimi və Yorğunluq: İzah olunmayan çəki itirimi və davamlı yorğunluq.
Diaqnostika
Fiziki Müayinə: Həkim qarın və pelvik nahiyəni müayinə edir.
Sidik Testləri: İdrarda qan və ya xərçəng hüceyrələrini yoxlamaq üçün.
Sistoskopiya: Sidik kisəsinin içini görmək və nümunə almaq üçün incə bir kamera istifadə edilir.
Görüntüləmə Testləri:
Ultrasonoqrafiya: Sidik kisəsinin və ətraf toxumaların görüntülənməsi.
KT (Kompüter Tomoqrafiyası): Şişin ölçüsünü və yayılmasını müəyyən etmək üçün.
MRT (Magnetik Rezonans Tomoqrafiyası): Daha dəqiq və detallı görüntülər təmin edir.
IVU (İntravenöz Urografiya): Kontrast maye istifadə edilərək sidik yollarının rentgen görüntüsü.
Müalicə Yolları
Cərrahi Müdaxilə
Transuretral Rezeksiyon (TURBT): Sidik kisəsinin içindəki şişin endoskopik olaraq çıxarılması.
Kistektomiya: Sidik kisəsinin qismən (qismən kistektomiya) və ya tamamilə (radikal kistektomiya) çıxarılması.
Pelvik Limfa Düyünlərinin Çıxarılması: Şişin yayılmasını önləmək üçün limfa düyünlərinin çıxarılması.
İntravezikal Terapiya
BCG (Bacillus Calmette-Guerin) Terapiyası: Bakterial immunoterapiya şişin təkrarlanmasının qarşısını almaq üçün.
Kimyoterapi: Kimyəvi dərmanların sidik kisəsinə birbaşa yeridilməsi.
Radioterapiya
Xarici Şüa Radioterapiyası: Xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün yüksək enerjili şüalar.
Sistemik Kimyoterapiya
Sistemik Kimyoterapiya: Şişin yayılmasını önləmək və xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün damar yolu ilə verilən kimyəvi dərmanlar.
Hədəflənmiş Terapiya və İmmunoterapiya
Hədəflənmiş Terapiya: Xərçəng hüceyrələrini spesifik olaraq hədəfləyən dərmanlar.
İmmunoterapiya: Bədənin immun sistemini gücləndirərək xərçənglə mübarizə aparmaq.
Reabilitasiya və Dəstək
Fiziki Terapiya: Əzələ gücünü və hərəkət qabiliyyətini bərpa etmək üçün.
Qidalanma və Diyet: Sağlam qidalanma və diyetik dəstək.
Psixoloji Dəstək: Emosional və psixoloji dəstək üçün məsləhət və terapiya.
Profilaktika
Siqareti Buraxmaq: Siqareti buraxmaq sidik kisəsi xərçəngi riskini azaldır.
Kimyəvi Maddələrdən Uzaq Durmaq: Zərərli kimyəvi maddələrə məruz qalmamaq.
Bol Maye İçmək: Bol su içmək sidik kisəsinin sağlamlığını qorumağa kömək edir.
Sağlam Qidalanma: Meyvə, tərəvəz və tam taxıl məhsulları ilə zəngin qidalanma.
Sidik kisəsi xərçəngi ciddi bir sağlamlıq problemidir və erkən diaqnostika və müalicə ilə müalicə şansları artır. Hər hansı bir simptom hiss edirsinizsə və ya narahatlığınız varsa, müvafiq mütəxəssisə müraciət etmək vacibdir.
