Sidik Qaçırmanın Növləri
1. Stress Tipli Sidik Qaçırma
Səbəb: Qarın daxili təzyiqin artması ilə əlaqədar olaraq sidik kisəsi sfinkterinin zəifləməsi.
Tətikləyici Amillər:
Öskürək, asqırma, gülmə və ya ağır yük qaldırma.
Kimlərdə Görülür:
Daha çox qadınlarda, doğuşdan sonra və ya menopauza dövründə.
2. Urgent (Təcili) Tip Sidik Qaçırma
Səbəb: Sidik kisəsinin həddindən artıq aktiv olması və ya sinir sisteminin düzgün işləməməsi.
Əlamətlər:
Sidik kisəsinin dolmasına baxmayaraq, qəfil və güclü sidiyə çıxma hissi.
Kimlərdə Görülür:
Sinir sistemi xəstəlikləri (məsələn, Parkinson, insult) və ya sidik yolları infeksiyaları olan şəxslərdə.
3. Qarışıq Tip Sidik Qaçırma
Səbəb: Stress tipli və urgent tipli sidik qaçırmanın birgə mövcudluğu.
Əlamətlər:
Qarında təzyiq və qəfil sidiyə çıxma hissinin birgə müşahidə edilməsi.
4. Overflow (Tam Boşalmama) Tip Sidik Qaçırma
Səbəb: Sidik kisəsinin tamamilə boşala bilməməsi.
Əlamətlər:
Tez-tez az miqdarda sidik axması, dolu kisə hissi.
Kimlərdə Görülür:
Prostat problemləri, diabet və ya sidik yollarında tıxanıqlığı olan şəxslərdə.
5. Funksional Sidik Qaçırma
Səbəb: Fiziki və ya psixoloji maneələr səbəbindən tualetə vaxtında gedə bilməmək.
Kimlərdə Görülür:
Hərəkət məhdudiyyəti, demans və ya digər psixoloji problemləri olan şəxslərdə.
6. Keçici Sidik Qaçırma
Səbəb: Müvəqqəti xəstəliklər və ya dərmanların yan təsirləri.
Mümkün Səbəblər:
Sidik yolları infeksiyaları, qəbizlik, müəyyən dərmanlar (diuretiklər).
Sidik Qaçırmanın Semptomları
Qeyri-iradi Sidik Axması:
Öskürmə, gülmə, hərəkət və ya qəfil təzyiq zamanı.
Tez-tez Sidiyə Getmə:
Gecələr daxil olmaqla sidiyə çıxma tezliyinin artması.
Sidiyə Çıxma Hissinə Tabe Olmama:
Güclü və qəfil sidik ifrazı ehtiyacı.
Sidik Qalıqlarının Axması:
Kisənin tam boşalmadığını hiss etmək.
Sidik Qaçırmanın Müalicəsi
1. Davranış Terapiyası
Sidik Kisəsinin Təlimi:
Sidik kisəsini müəyyən vaxt intervalları ilə boşaltma vərdişi yaratmaq.
Tualet Cədvəli:
Müntəzəm vaxtlarda tualetə getmək.
Maye İstehlakının İdarəsi:
Spirtli içkilər və kofeindən uzaq durmaq.
2. Fiziki Terapiya
Pelvik Döşəmə Əzələ Məşqləri (Kegel Məşqləri):
Pelvik əzələləri gücləndirərək sidik qaçırmanın qarşısını almaq.
Biofeedback:
Əzələ funksiyalarını təkmilləşdirmək üçün vizual və ya eşitmə geribildirim.
3. Dərman Müalicəsi
Antimuskariniklər:
Sidik kisəsinin həddindən artıq aktivliyini idarə edir.
Topikal Estrogen:
Menopauza sonrası qadınlarda pelvik toxumanı gücləndirmək üçün istifadə edilir.
Alfa-Blokerlər:
Prostatın böyüməsi nəticəsində yaranan tıxanıqlığı azaltmaq üçün.
4. Cərrahi Müdaxilə
Sling Proseduru:
Sidik kisəsi sfinkterini dəstəkləmək üçün bir "sling" yerləşdirilir.
Kolpopeksiya:
Qadınlarda sidik kisəsini və uretranı dəstəkləmək üçün tətbiq olunur.
Sidik Kateteri və ya İmplanta Edilən Cihazlar:
Overflow tip sidik qaçırmada və ya digər ağır hallarda.
5. İnvaziv Olmayan Prosedurlar
Botulinum Toksin İnyeksiyası:
Sidik kisəsi əzələlərinin həddindən artıq aktivliyini azaltmaq üçün.
Elektrik Stimulyasiya:
Sidik kisəsi sinirlərini stimullaşdırmaq üçün.
Profilaktika
Pelvik Döşəmə Əzələlərinin Gücləndirilməsi:
Kegel məşqlərini mütəmadi etmək.
Sağlam Çəki İdarəsi:
Artıq çəki sidik qaçırma riskini artırır.
Maye İdarəsi:
Gecə saatlarında maye qəbulunu məhdudlaşdırmaq.
Qəbizliyin Qarşısını Alma:
Liflə zəngin qidalar yemək.
Düzgün Hərəkət Vərdişləri:
Uzun müddət oturmaqdan və ya hərəkətsiz qalmaqdan çəkinmək.
Nəticə
Sidik qaçırma müxtəlif səbəblərdən yarana bilən və fərqli müalicə üsulları tələb edən bir vəziyyətdir. Erkən diaqnoz və düzgün müalicə ilə bu problemin təsirləri azaldıla bilər. Əlamətlər hiss edildikdə mütəxəssis həkimə müraciət etmək vacibdir. Profilaktik tədbirlər və müntəzəm məşqlər bu vəziyyətin qarşısını almağa kömək edə bilər.
