Sosial Mediya və Psixi Sağlamlıq: İki Əsas Təsir
Pozitiv Təsirlər:
Əlaqə və Sosial Bağlar: Sosial media, uzaq məsafələrdə yaşayan dostlar və ailə üzvləri ilə əlaqə qurmağa kömək edir. Eyni zamanda, müəyyən qruplara və ya maraq dairələrinə qoşularaq insanlara daxili dəstək və sohbet imkanı yaradır. Sosial dəstək, xüsusilə psixi sağlamlıq problemləri yaşayanlar üçün vacibdir.
Təhsil və İctimai Şüur: Sosial media, insanlara müxtəlif təhsil materialları, məlumatlar və şüur artırıcı kampaniyalar təqdim edir. İnsanlar, psixoloji sağlamlıq, həyat keyfiyyətini artırma və ya fərqli mədəniyyətlər haqqında məlumat əldə edərək dünyagörüşlərini genişləndirə bilərlər.
Negativ Təsirlər:
Yeni Nəsil Yalnızlığı: İnsanların onlayn əlaqələrə olan bağımlılığı, onların real həyatda mənalı və dərindən əlaqələr qurmasını çətinləşdirə bilər. Sosial mediyanın yaratdığı "süni əlaqələr", insanın həqiqi yalnızlıq hissini daha da artırar. Sosial media üzərindəki mükəmməl həyatların nümayişi, insanların öz həyatlarını müqayisə etmələrinə və daha yalnız və qeyri-kafi hiss etmələrinə səbəb ola bilər.
Kimlik və Özünə Qəbul Problemləri: Sosial mediada özünü təqdim etmə və görünüşə yönəlmə getdikcə daha da önəmlidir. İnsanlar, sosial media platformalarında mükəmməl bir imic yaratmağa çalışarkən, özünə inamsızlıq və kimlik problemi yaşayırlar. Başqalarının həyatı ilə öz həyatlarını müqayisə edərkən, aşağı qiymətləndirmə və özünü bəyənməmə hissi yaranır.
Anksiyete və Depressiya: Sosial mediada uzun saatlar keçirən insanlar, təzyiq və negativ rəylər nəticəsində daha çox anksiyete, depressiya və sosial fobiya inkişaf etdirə bilərlər. Sosial medianın getdikcə daha çox takipçi və like toplamaq uğrunda sərf edilən enerji, insanın özünü değerli hiss etməsi üçün hər şeyə döndərilə bilər.
Sosial Təzyiq və Qeyri-Reallıq: Sosial media platformalarında mükəmməl həyatlar, ideal bədənlər və sürekli xoşbəxt insanlar göstərişi, insanların öz həyatlarına qarşı mükəmməl gözləntilər yaratmasına səbəb ola bilər. Bu isə, özünü qane etməmək və gələcək qorxuları yarada bilər.
Yeni Nəsil Yalnızlığı: Sosial Media İstifadəsinin Psixoloji Təzyiqi
Yeni nəsil yalnızlığı, əslində, insanların çox zaman fiziki olaraq ətrafında çoxsaylı insanlarla bərabər olmalarına baxmayaraq, emosional və sosial əlaqələrdən uzaq düşmələridir. Bu fenomen, xüsusilə gənc nəsildə daha çox müşahidə olunur və sosial media istifadəsinin artması ilə əlaqələndirilir. Gənclər, özlərini sosial mediada başqalarının gözlənilən həyat tərzlərinə uyğunlaşdırmağa çalışır və nəticədə özlərini yalnız və ya əsl əlaqələrdən kəsilmiş hiss edə bilərlər.
1. Sosial Qəbul axtarışı:
Sosial medianın çox istifadəsi, gəncləri yalnız başqaları tərəfindən qəbul edilmə və bəyənilmə istəyini gücləndirir. Bu, bəzən yalnızlıq hissinə və özünə inamsızlığa yol açar. Gənclər, sosial mediada bəyənilmək və ya izlənmək uğrunda real dünyadakı sosial əlaqələri unudurlar.
2. Fiziki Təsir: Uzanmış Həyat Tərzi:
Uzun saatlar sosial mediada keçirmək, fiziki olaraq aktiv olmayan həyat tərzini də artırır. Bu, yalnızlıq hissini daha da dərinləşdirir, çünki insanlar daha az sosial qarşılıqlı əlaqələrə daxil olurlar. Bunun nəticəsində, həm fiziki, həm də emosional təcridlilik yaşana bilər.
3. Sosial Təcrid və İzolyasiya:
Sosial media, insanların bəzən real həyatdan izolyasiya olmasına səbəb ola bilər. İnsanlar, onlayn dünyada başqaları ilə əlaqədə olduqlarını hiss etsələr də, bu, real emosional bağların yerini ala bilmir. Real dünyada sosial əlaqələrin azaldılması, yalnızlıq hissini dərinləşdirir.
4. FOMO (Fear of Missing Out):
FOMO fenomeni, sosial mediada başqalarının həyatlarını izləyən insanların daha çox yalnızlıq hissi yaşamalarına səbəb ola bilər. İnsanlar, başqalarının daha xoşbəxt, mükəmməl və ya daha aktiv bir həyat sürdüyünü görərək özlərini dəyərsiz hiss edə bilərlər. Bu, özünü qapalı və sosial təcrid edilmiş hiss etmələrinə gətirib çıxara bilər.
Psixi Sağlamlığa Sosial Mediyanın Yaxşı Təsirləri
Sosial Dəstək və Qruplar:
Sosial media, insanların duygusal dəstək tapmasına və oxşar problemlər yaşayanlarla əlaqə qurmasına kömək edir. Məsələn, psixoloji sağlamlıqla bağlı qruplar və forumlar, insanların özlərinə oxşar təcrübələr yaşayan insanlarla əlaqə qurmasına imkan yaradır.
Əlçatanlıq və Təhsil:
Sosial media, insanlara psixoloji sağlamlıq mövzuları ilə bağlı təhsil və məlumatlar təqdim edə bilər. İnsanlar, sosial media vasitəsilə peşəkar kömək ala bilərlər və həyatlarını yaxşılaşdırmağa dair məsləhətlərə daxil ola bilərlər.
Həyat Keyfiyyətini Artırma:
Sosial media vasitəsilə müsbət dəyişikliklər üçün yeni yollar və məsələhətlər paylaşmaq, psixoloji inkişafı təşviq edə bilər. İnsanlar, özlərini və başqalarını təkmilləşdirmək üçün daha çox faydalı məzmun əldə edə bilərlər.
Nəticə
Sosial media müasir dünyada həm müsbət, həm də mənfi təsirlər yaratmağa qadirdir. İnsanların psixi sağlamlığı üzərindəki təsiri, istifadə müddətinə və istifadə tərzinə görə dəyişir. Yeni nəsil yalnızlığı, sosial mediyanın süni əlaqələr və qeyri-realist gözləntilər üzərində yaratdığı təzyiqlə əlaqədar olaraq yaranan bir psixoloji vəziyyətdir. İnsanlar, sosial mediadan daha müsbət və balanslı şəkildə faydalana bilərlər, əgər şüurlu şəkildə istifadə etməyə və real əlaqələrə önəm verməyə diqqət etsələr. Bu, həm sosial media istifadəçilərinin, həm də cəmiyyətin psixoloji sağlamlığını yaxşılaşdırmağa kömək edəcəkdir.
