Stressin Menstrual Dövrünə Olan Əsas Təsirləri
Hormonal Dəyişikliklər
Stress zamanı bədən kortizol adlı stress hormonu istehsal edir. Uzun müddətli yüksək kortizol səviyyələri, bədənin digər hormonlarının balansını poza bilər, xüsusilə progesteron və östrojen hormonlarını.
Progesteron və östrojen menstrual dövrünə təsir edən əsas hormonlardır. Kortizolun artması bu hormonların normal funksiyasını poza bilər, nəticədə menstrual dövründə anormallıqlar yaranar.
Menstrual Dövrünün Qısa və ya Gecikməsi
Stressin təsiri altında, ovulyasiya (yumurtlamanın baş verməsi) gecikə bilər və ya tamamilə dayana bilər. Bu, menstrual dövrünün qısalmasına və ya gecikməsinə səbəb ola bilər.
Çox güclü stress hallarında, ovulyasiya dayana bilər və bu, anovulyator dövr (yumurtlama olmayan dövr) ilə nəticələnə bilər ki, bu da menstruasiya gecikmələrinə və ya tamamilə olmamasına səbəb ola bilər.
Daha Ağrılı Menstruasiya (Dismenoreya)
Stress, prostaglandin adlı maddələrin səviyyəsini artıraraq, menstruasiya dövrü zamanı ağrı və spazmları artırmağa səbəb ola bilər. Bu, daha ağrılı menstruasiya (dismenoreya) və ya daha çox ağrı hissi ilə müşayiət olunan menstruasiya dövrünə yol aça bilər.
Ayrıca, stress bədənin gərginliyini artırır və bu da qarın əzələlərinin daha çox gərgin olmasına və ağrı hissiyatının daha da güclənməsinə səbəb ola bilər.
Menstruasiya Düzensizlikləri
İrregulyar menstruasiya (düzensiz menstruasiya) stressin uzun müddətə təsirindən qaynaqlanır. Stress, beyindəki hipotalamus və hipofiz bezlərinin işini təsir edərək, menstrual dövrün pozulmasına səbəb ola bilər. Bu, menstruasiyanın tez-tez və ya nadir hallarda gəlməsinə, axınının artmasına və ya azalmasına səbəb ola bilər.
Premenstrual sindrom (PMS) də stresslə əlaqəli olaraq daha şiddətli ola bilər. Stress, PMS əlamətlərini (daha çox təngəlik, yuxusuzluq, sinə ağrıları, ürək bulanma və s.) artıra bilər.
Fertillik Problemləri
Uzun müddətli və davamlı stress, qadınların fertillik qabiliyyətini azalda bilər. Stress, həmçinin yumurtlama müddətini pozaraq hamilə qalma ehtimalını azaldır.
Yüksək kortizol səviyyəsi, LH (luteinləşdirici hormon) və FSH (follikül stimulasiya hormonu) kimi digər hormonal balansları pozaraq, hamilə qalma ehtimalını azaldır.
Yuxu Problemləri
Stressin yaratdığı yuxusuzluq və ya keyfiyyətsiz yuxu da menstrual dövrə təsir göstərə bilər. Yuxu pozğunluqları, hormonların balansını poza bilər və menstruasiya dövründə düzensizliklərə səbəb ola bilər.
Stressin Menstrual Dövrünə Təsirinin Azaldılması Üçün Yollar
Rahatlama və Stress İdarəetmə:
Meditasiya, yoga, dərin nəfəs alma və proqressiv əzələ rahatlaması kimi rahatlama üsulları, stressi idarə etməyə və menstrual dövrə olan təsirini azaltmağa kömək edə bilər.
Həmçinin, düşüncə tərzini dəyişdirmək və psixoloji dəstək almaq da stresin azaldılmasında faydalı ola bilər.
Fiziki Aktivlik:
Mütəmadi idman və fiziki aktivlik, stressi azaldır və hormonal balansı dəstəkləyir. Uzanaraq çox fiziki aktivlik göstərmək bədənin fiziki və zehni sağlamlığına müsbət təsir edir.
Sağlam Qidalanma:
Stressin təsirini azaldmaq və hormonal balansı qorumaq üçün balanslı və sağlam qidalanmaya diqqət etmək vacibdir. Omega-3 yağ turşuları, B vitamini, maqnezium və digər vacib qidalar stresslə mübarizə üçün faydalıdır.
Kofein və şəkər qəbulunun azaldılması, stressin artmasına səbəb olan amilləri azalda bilər.
Yuxu Nizamı:
Kifayət qədər və keyfiyyətli yuxu, stressin idarə olunmasına və hormonal balansın bərpasına kömək edir. Yuxu nizamını bərpa etmək, menstruasiya dövründəki düzensizlikləri azaldır.
Təkrarlanan Stresslə Başa Çıxmaq:
Əgər stress davamlı və təkrarlanan bir problemə çevrilirsə, mütəxəssis dəstəyi və terapiya almaq çox faydalı ola bilər. Kognitiv davranış terapiyası (CBT) kimi psixoterapiya üsulları, streslə başa çıxmağa kömək edə bilər.
Nəticə
Stress, menstrual dövrü ciddi şəkildə təsir edə bilər. Yüksək və davamlı stress, menstruasiya düzensizlikləri, ağrılı menstruasiya, premenstrual sindrom və hətta fertillik problemlərinə yol aça bilər. Stressin idarə edilməsi üçün həyat tərzində dəyişikliklər, düzgün qidalanma, rahatlama metodları və peşəkar dəstək alınması menstrual dövrü daha sağlam və nizamlı saxlamağa kömək edər.
