Submukozal Lezyonların Səbəbləri
Submukozal lezyonlar müxtəlif səbəblərdən yarana bilər:
Xoşxassəli Şişlər:
Lipoma (yağ toxuması şişi).
Leiomiyoma (düz əzələ toxumasından yaranan şiş).
GIST (Qastrointestinal Stromal Şiş).
Kistlər:
Mukozal və ya submukozal maye dolu kistlər.
İltihab və ya İnfeksiya:
İltihabi xəstəliklər və ya infeksiyalar nəticəsində toxuma qalınlaşması.
Bədxassəli Şişlər:
Adenokarsinom və ya digər bədxassəli formalar.
Vaskulyar Anomaliyalar:
Damar problemləri nəticəsində yaranan qabarıqlar.
Submukozal Lezyonların Simptomları
Submukozal lezyonlar erkən mərhələlərdə simptomsuz ola bilər və çox vaxt təsadüfən görüntüləmə və ya endoskopik müayinələr zamanı aşkar edilir. Simptomlar lezyonun ölçüsündən, yerindən və tipindən asılıdır.
Ümumi Simptomlar
Həzm Problemləri:
Qida borusunda və ya mədədə yerləşən lezyonlar udma çətinliyi (disfagiya) və ya həzm pozğunluqlarına səbəb ola bilər.
Qarında Ağrı:
Submukozal toxumanın iltihabı və ya böyüməsi ilə əlaqədar narahatlıq.
Şişkinlik və Təzyiq Hissi:
Böyük lezyonlar bağırsaq və ya digər orqanlara təzyiq edə bilər.
Qanaxma:
Zədələnmiş lezyonlar mədə-bağırsaq sistemindən qanama ilə müşayiət oluna bilər (məsələn, qara nəcis və ya qanlı qusma).
İshal və ya Qəbizlik:
Bağırsaq submukozasında yerləşən lezyonlar defekasiya problemlərinə səbəb ola bilər.
Spesifik Simptomlar
Qida Borusu: Udma çətinliyi və sinə ağrısı.
Mədə: Bulantı, qusma və ya mədədə dolğunluq hissi.
Bağırsaqlar: Qarında ağrı və nəcisdə dəyişiklik.
Rektum: Anal bölgədə qanaxma və ya qabarıqların hiss edilməsi.
Diaqnostika
Endoskopiya:
Mədə-bağırsaq sisteminin submukozal lezyonlarını vizual olaraq görmək üçün istifadə edilir.
Endoskopik Ultrasəs (EUS):
Lezyonun təbəqə dərinliyini və strukturunu qiymətləndirir.
Biopsiya:
Lezyondan toxuma nümunəsi götürərək histoloji analiz.
Görüntüləmə Müayinələri:
MRT və ya KT: Lezyonun ölçüsünü və yaxın toxumalara təsirini müəyyən edir.
PET-CT:
Malign lezyonların aşkar edilməsi üçün.
Müalicə Üsulları
1. Xoşxassəli Lezyonlar
İzləmə və Monitorinq:
Kiçik və simptom verməyən lezyonlar üçün müntəzəm müayinələr.
Endoskopik Rezeksiyalar:
Kiçik şişlər endoskopik olaraq çıxarıla bilər.
2. Bədxassəli Lezyonlar
Cərrahi Müdaxilə:
Daha böyük və ya malign şişlər üçün cərrahi çıxarılma.
Kimyaterapiya və Radioterapiya:
Xərçəng hüceyrələrini məhv etmək üçün.
Məqsədli Müalicə:
GIST və ya digər spesifik şişlər üçün.
3. İltihab və İnfeksiya Hallarında
Antibiotiklər və ya İltihab Əleyhinə Dərmanlar:
İltihab və infeksiyanın müalicəsi üçün.
4. Simptomatik Müalicə
Ağrıkəsicilər və iltihab əleyhinə dərmanlar.
Həzm problemlərini yüngülləşdirən dərmanlar.
Profilaktika və Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri
Erkən Diaqnostika:
Həzm problemləri olan şəxslər mütəmadi müayinələrdən keçməlidir.
Sağlam Qidalanma:
Liflə zəngin qidalar və zərərli maddələrdən uzaq durmaq.
Siqaret və Spirtli İçkilərdən Çəkinmək:
Bu maddələr həzm sistemi xəstəliklərini artırır.
Fiziki Aktivlik:
Həzm sisteminin normal fəaliyyətini dəstəkləyir.
Nəticə
Submukozal lezyonlar xoşxassəli və ya bədxassəli ola bilər və erkən diaqnostika müalicə nəticələrini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır. Əgər yuxarıda göstərilən simptomları müşahidə edirsinizsə, bir mütəxəssisə (gastroenteroloq və ya onkoloq) müraciət etmək tövsiyə olunur. Müntəzəm müayinələr və sağlam həyat tərzi lezyonların idarə olunmasında vacibdir.
