TMJ pozğunluqları çənədə ağrı, kilidlənmə, klik səsi və çətin hərəkət kimi problemlərə səbəb ola bilər.
📌 Temporomandibular disfunksiya (TMD) – Bu oynaqda ağrı və hərəkət məhdudiyyəti ilə əlaqəli bir xəstəlikdir.
TMJ Problemlərinin Səbəbləri
📌 1. Diş sıxma və gıcırdatma (Bruksizm)
Gecə diş sıxmaq və ya diş gıcırdatmaq (bruksizm) TMJ oynaq strukturlarına həddindən artıq təzyiq yarada bilər.
📌 2. Oynaqda Struktur Pozğunluqlar
TMJ-də disk yer dəyişməsi, degenerativ dəyişikliklər və ya artrit oynaqda ağrı və disfunksiya yarada bilər.
📌 3. Çənənin Travması və ya Yaralanmaları
Qəfil zərbələr, avtomobil qəzaları və ya idman travmaları TMJ disfunksiyasına səbəb ola bilər.
📌 4. Stres və Psixoloji Faktorlar
Stres zamanı insanlar fərqinə varmadan dişlərini sıxa və ya çənələrini çox sıxa bilərlər, bu da TMJ-yə təzyiq yaradır.
📌 5. Səhv Diş Bağlanması (Maloklüziya)
Dişlərin düzgün uyğunlaşmaması və ya ortodontik problemlər çənənin qeyri-bərabər işləməsinə səbəb ola bilər.
📌 6. Temporomandibular Artrit (Oynaq İltihabı)
Revmatoid artrit və osteoartrit TMJ-yə təsir edərək ağrı və hərəkət məhdudiyyəti yarada bilər.
TMJ Problemlərinin Simptomları
✔ Çənədə ağrı və gərginlik hissi
✔ Çənədə klik və ya çırtıltı səsləri
✔ Çənənin kilidlənməsi və ya sərbəst hərəkət edə bilməməsi
✔ Baş ağrıları və qulaq ağrısı
✔ Boyun və çiyin nahiyəsində gərginlik
✔ Ağız açarkən və ya çeynəyərkən çətinlik
📌 Simptomlar uzun müddət davam edərsə, müalicə üçün mütəxəssisə müraciət etmək lazımdır.
TMJ Sabitliyini Artırmaq və Müalicə
1. Çənə İstirahəti və Diş Gıcırdatmasının Qarşısını Almaq
✅ Diş sıxmaq və ya gıcırdatmaq vərdişindən çəkinin.
✅ Sərt və çeynənməsi çətin qidalardan uzaq durun.
✅ Ağızı çox açmaqdan və böyük tikələr çeynəməkdən çəkinin.
💡 Gecə diş sıxanlar üçün xüsusi diş qoruyucuları (night guard) istifadə edilə bilər.
2. TMJ üçün Fiziki Məşqlər və Oynaq Sabitliyi
📌 Bu məşqlər TMJ-nin hərəkət diapazonunu artırmağa və ağrını azaltmağa kömək edir.
✅ Çənə İsinmə Məşqi:
Barmaqlarınızı çənənin yan tərəfinə qoyaraq yüngül təzyiq tətbiq edin və çənənizi yumşaq şəkildə açıb bağlayın.
✅ Dil Dəstəyi ilə Sabitləşdirmə:
Dilinizi damağa qoyun, sonra ağzınızı yavaş-yavaş açın.
✅ Çənə Dartma Məşqi:
İki barmaqla çənənin altından yüngül şəkildə itələyərək çənəni aşağı dartın.
✅ Boşluq məşqi (Resisted Opening & Closing):
Barmağınızı çənənin altına qoyaraq açmağa çalışın, sonra əksinə bağlayarkən barmağınızla müqavimət göstərin.
📌 Bu məşqlər gündə 5-10 dəqiqə edilməlidir.
3. Fizioterapiya və Manual Terapiya
✅ Fizioterapiya texnikaları, masaj və manuel terapiya TMJ oynaq ağrısını azalda bilər.
✅ İsti və ya soyuq kompreslər ağrını azaltmağa kömək edə bilər.
4. Təbii və Alternativ Müalicə Yolları
🌿 Lavanda və nanə yağı masajı – Çənə və boyun əzələlərini rahatlaşdırır.
🧘♀️ Yoga və nəfəs texnikaları – Stressi azaldır və TMJ gərginliyini rahatlaşdırır.
💆♂️ Akupunktur və masaj terapiyası – Çənə və boyun əzələlərinin rahatlamasına kömək edə bilər.
5. Dərman və Tibb Müalicəsi
💊 İltihab əleyhinə dərmanlar (NSAID-lər):
İbuprofen, Naproksen → Ağrını və iltihabı azaldır.
💊 Diş qoruyucuları və gecə şinləri (Night Guard):
Gecə diş sıxanlar üçün xüsusi qoruyucu cihazlar.
💉 Botoks iynəsi:
Çənə əzələlərinin həddindən artıq sıxılmasını azaltmaq üçün istifadə edilə bilər.
🚨 Ağır hallarda TMJ əməliyyatı tələb oluna bilər.
TMJ Problemlərinin Qarşısını Necə Almaq Olar?
✅ Diş sıxmaq və gıcırdatmaq vərdişlərini nəzarətdə saxlayın.
✅ Düzgün duruş və çənə mövqeyinə diqqət edin.
✅ Stres və psixoloji gərginliyi idarə edin.
✅ Sərt və çeynənməsi çətin olan qidalardan uzaq durun.
✅ TMJ məşqlərini və fizioterapiyanı mütəmadi edin.
Nəticə
🔹 Temporomandibular oynaq (TMJ) çənənin sabitliyi üçün vacib bir oynaqdır.
🔹 Diş sıxma, stres və travmalar TMJ problemlərinə səbəb ola bilər.
🔹 Erkən mərhələdə məşqlər, fizioterapiya və düzgün vərdişlərlə TMJ sabitliyini artırmaq mümkündür.
🔹 Ağır hallarda botoks və ya cərrahi müdaxilə lazım ola bilər.
📌 Əgər TMJ problemləri davam edirsə, mütləq stomatoloq və ya fizioterapevtə müraciət edin!
