Tiroid yenitörəmələri adətən tiroid ultrasəs müayinəsi, tiroid sintiqrafiyası, incə iynə aspirasiya biopsiyası (İİAB) və lazım olduqda görüntüləmə testləri kimi diaqnostik testlərdən istifadə etməklə diaqnoz qoyulur. Düyün ölçüsü və quruluşu, xəstənin simptomları və digər amillər əsasında diaqnoz qoyulur.
Qalxanabənzər vəzinin neoplazmalarını iki əsas kateqoriyaya bölmək olar: xoşxassəli və bədxassəli: Qalxanabənzər vəzin xoşxassəli düyünləri: Bu düyünlər adətən xərçəngli deyil və tez-tez rast gəlinir. Ən çox rast gəlinən xoşxassəli multinodulyar guatr, adenomalar və kolloid kistlərdir. Xoşxassəli düyünlər adətən asemptomatikdir, lakin onlar böyüyə bilər və ya sıxılma simptomlarına səbəb ola bilər (məsələn, nəfəs alma və ya udma çətinliyi). Müalicə adətən nodülün ölçüsündən və simptomlardan asılıdır. Kiçik və asimptomatik düyünlər tez-tez monitorinq edilir, böyük və ya simptomatik düyünlər isə cərrahi yolla çıxarıla bilər. Bədxassəli Tiroid Düyünləri (Tiroid Xərçəngi): Tiroid xərçəngi nadir, lakin potensial olaraq ciddi bir vəziyyətdir. Qalxanabənzər vəzin xərçəngi adətən qalxanabənzər vəzin düyünündə əmələ gəlir və tərkibində bədxassəli (xərçəng) hüceyrələr var. Qalxanabənzər vəzi xərçənginin növlərinə papilyar karsinoma, follikulyar karsinoma, medulyar tiroid karsinoması, anaplastik karsinoma və limfoma daxildir. Qalxanabənzər vəzi xərçəngi adətən cərrahi yolla müalicə olunur, lakin bəzi hallarda radioterapiya, radioaktiv yod terapiyası və/və ya hormon əvəzedici terapiya tələb oluna bilər.
Qalxanabənzər vəzin neoplazmalarının müalicəsi və izlənilməsi xəstənin spesifik vəziyyətindən asılı olaraq dəyişir. Odur ki, qalxanabənzər vəzi düyünləri və ya qalxanabənzər vəzi xərçəngindən şübhələnən insanların endokrinoloqa və ya tiroid mütəxəssisinə müraciət etmələri və müvafiq diaqnostik testlərdən keçmələri vacibdir. Diaqnoz qoyulduqdan sonra müvafiq müalicə və təqib planını təyin etmək üçün multidisipliner bir yanaşma aparılır.
