Ürək Çatışmazlığının Növləri
Sol tərəfli ürək çatışmazlığı: Bu, ən yaygın növdür və iki alt növə bölünür:
Sistolik disfunksiya: Ürək sol mədəciyi büzülə bilmir və buna görə də kifayət qədər qanı bədənə pompalaya bilmir.
Diastolik disfunksiya: Ürəyin sol mədəciyi kifayət qədər rahatlaşa bilmir və buna görə də kifayət qədər qanla dolmur.
Sağ tərəfli ürək çatışmazlığı: Bu növ ürəyin sağ tərəfinin zəifləməsi ilə xarakterizə olunur və qanı ağciyərlərdən keçirməkdə çətinlik yaradır, nəticədə bədəndə maye yığılması baş verir.
Ürək Çatışmazlığının Səbəbləri
Koroner Arteriya Xəstəliyi: Ürək damarlarının daralması və ya tıxanması nəticəsində ürəyə kifayət qədər qan getmir.
Yüksək Qan Təzyiqi: Yüksək qan təzyiqi ürək əzələsini zəiflədə və qalınlaşdıra bilər.
Ürək Klapan Xəstəlikləri: Ürək klapanlarının düzgün işləməməsi ürəyin səmərəli işləməsinə mane olur.
Kardiomiyopatiya: Ürək əzələsinin zədələnməsi və ya zəifləməsi.
Miokard İnfarktı: Ürək böhranı nəticəsində ürək əzələsinin bir hissəsinin ölümü.
Şəkərli Diabet: Şəkərli diabet ürək damarlarına zərər verə və ürək çatışmazlığı riskini artırar.
Kronik Böyrək Xəstəliyi: Böyrək xəstəlikləri ürək çatışmazlığı riskini artırır.
Əlamətlər
Nəfəs Darlığı: Xüsusilə fiziki fəaliyyət zamanı və ya uzandıqda nəfəs darlığı.
Ödem (Şişkinlik): Ayaqlarda, qollarda, qarında və ya boyunda maye yığılması.
Yorğunluq və Zəiflik: Gündəlik fəaliyyətlərdə yorğunluq və zəiflik hissi.
Tez-tez İdrara Çıxma: Xüsusilə gecə vaxtı.
Sürətli və ya Düzensiz Ürək Döyüntüləri: Ürəyin daha sürətli və ya nizamsız döyünməsi.
Quru Öskürək və ya Qırtlaqda Xırıltı: Ürəyin qanı ağciyərlərdən səmərəli şəkildə pompalaya bilməməsi nəticəsində.
Diaqnostika
Fiziki Müayinə: Həkim ürək çatışmazlığının əlamətlərini müəyyən etmək üçün fiziki müayinə aparar.
EKQ (Elektrokardioqram): Ürəyin elektrik fəaliyyətini ölçmək üçün.
Ekokardioqrafiya: Ürəyin ultrasəs görüntüləməsi ilə ürəyin quruluşunu və funksiyasını qiymətləndirmək.
Sinə Rentgeni: Ürəyin və ağciyərlərin vəziyyətini yoxlamaq üçün.
Qan Testləri: Böyrək funksiyasını, qaraciyər funksiyasını və ürəyin stress altında olub olmadığını müəyyən etmək üçün.
Stress Testi: Ürəyin fiziki stress altında necə işlədiyini yoxlamaq üçün.
Müalicə
Ürək çatışmazlığı müalicəsi vəziyyətin şiddətinə və səbəblərinə bağlıdır. Müalicə metodları arasında:
Dərmanlar:
ACE inhibitorları və ya ARB'lər: Ürəyin iş yükünü azaltmaq və qan təzyiqini düşürmək üçün.
Beta blokerləri: Ürəyin işini yavaşlatmaq və qan təzyiqini düşürmək üçün.
Diuretiklər: Bədəndəki artıq mayeni çıxarmaq üçün.
Aldosteron antagonistləri: Ürək əzələsini qorumaq və qan təzyiqini tənzimləmək üçün.
Digər dərmanlar: Qan durulaşdırıcılar və ürək ritmini tənzimləyən dərmanlar.
Yaşam Tərzi Dəyişiklikləri:
Duz Qəbulu Məhdudlaşdırılması: Duz qəbulu məhdudlaşdırılmalı və bol miqdarda su içilməlidir.
Sağlam Qidalanma: Meyvə, tərəvəz və tam taxıllarla zəngin bir pəhriz.
Fiziki Aktivlik: Doktorun məsləhəti ilə müntəzəm fiziki fəaliyyətlər.
Siqaret və Alkoqol Məhdudlaşdırılması: Siqareti buraxmaq və alkoqol istehlakını azaltmaq.
Cərrahiyyə və ya Tibbi Prosedurlar:
Ürək Klapan Cərrahiyyəsi: Düzgün işləməyən ürək klapanlarını təmir etmək və ya dəyişdirmək.
Koronar Arter Bypass Cərrahiyyəsi: Tıxanmış koronar arteriyanı bypass etmək.
Implantable Cardioverter-Defibrillator (ICD): Anormal ürək ritmlərini düzəltmək üçün.
Left Ventricular Assist Device (LVAD): Ürək çatışmazlığının son mərhələsində olan xəstələr üçün mexaniki ürək pompası.
Ürək çatışmazlığı ciddi bir vəziyyətdir və vaxtında və düzgün müalicə ilə həyat keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması mümkündür. Əgər ürək çatışmazlığı əlamətləri yaşayırsınızsa, dərhal bir həkimə müraciət etmək vacibdir.
